تاثیر هورمون استرس بر توانایی‌های شناختی کودکان
مجله سلامتی ایران/خراسان رضوی محققان موسسه روان‌پزشکی ماکس پلانک آلمان بررسی کرده‌اند که چگونه هورمون‌های استرس بر رشد اولیه سلول‌های مغزی در قشر مغز جنین تاثیر می‌گذارند.
به گزارش مدیکال اکسپرس، قشر مغز، ناحیه حیاتی مغز برای تفکر است و محققان توانستند پیوندهای علّی بین هورمون‌های استرس و ساختار مغزی تغییر یافته که به سطوح بالاتر تحصیلات در آینده مربوط می‌شود را نشان دهند.
گروه هورمونی گلوکوکورتیکوئیدها برای تنظیم متابولیسم و پاسخ ایمنی بدن همچنین برای رشد اندام‌هایی مانند مغز و ریه‌ها قبل از تولد بسیار مهم است. هورمون‌ها در پاسخ به استرس ترشح می‌شوند و می‌توانند از مادر به جنین برسند. یکی از شناخته‌شده‌ترین هورمون‌های استرس، کورتیزول است که برای کمک به بلوغ ریه‌های جنین، اشکال مصنوعی آن تجویز می‌شود، به‌عنوان مثال، در حاملگی‌هایی که در معرض خطر بالای زایمان زودرس هستند.
آنتی سی کرونتیرا پیشتاز این تحقیق اظهار کرد: ما دریافتیم که گلوکوکورتیکوئیدها، زمانی که در اوایل بارداری در سه ماهه اول یا اوایل سه ماهه دوم وجود داشته باشند، تعداد نوع خاصی از سلول‌های مغزی را که در مراحل اولیه رشد تشکیل می‌شوند (به‌نام سلول‌های پیش‌ساز پایه) افزایش می‌دهند. اینها سلول‌هایی هستند که برای رشد قشر مغز مهم هستند.
دانشمندان از اندامک‌های مغزی برای تحقیقات خود استفاده کردند. این اندامک‌ها، مدل‌هایی از مغز در حال رشد هستند که از پوست یا سلول‌های خونی انسان مشتق شده‌اند و در یک ظرف کشت بالغ می‌شوند. دانشمندان مراحل اولیه رشد مغز را بازتولید می‌کنند و بینش‌هایی را در مورد اولین مراحل در رشد مغز انسان ارائه می‌دهند.
گلوکوکورتیکوئیدها از طریق پروتئینی به‌نام ZBTB۱۶ برای تغییر رشد قشر مغز عمل می‌کنند و این منجر به تولید نورون‌های بیشتری می‌شود. محققان با جزئیات به بررسی یک نوع ژنتیکی پرداختند که منجر به افزایش سطح ZBTB۱۶ در پاسخ به گلوکوکورتیکوئیدها می‌شود. آنان رابطه علّی با تغییر ساختار مغز و پیشرفت تحصیلی بالاتر را در مراحل بعدی زندگی پیدا کردند. این ارتباط بیشتر توسط داده‌های یک تحقیق که زنان باردار و فرزندان آنان را دنبال می‌کرد، پشتیبانی شد.
زمان بارداری بسیار مهم است
نتایج بسیاری از تحقیقات گذشته نشان داده‌اند که گلوکوکورتیکوئیدها زمانی که در اواخر بارداری، در سه ماهه سوم وجود داشته باشند، اثرات نامطلوبی برای فرزندان از جمله از دست دادن ارتباطات عصبی و افزایش خطر ابتلا به اختلالات روان‌پزشکی در آینده ایجاد می‌کنند. آنتی سی کرونتیرا توضیح داد که تحقیق ما نشان می‌دهد که همان هورمون‌ها در اوایل بارداری می‌توانند اثر معکوس داشته باشند.
این امر به عصب‌زایی، فرآیند تولید نورون از سلول‌های پیش‌ساز، که در اوایل بارداری فعال است، اما نه در اواخر بارداری، مربوط می‌شود. کرونتیرا اظهار کرد: «ما دریافتیم که گلوکوکورتیکوئیدها در اوایل بارداری سلول‌های پیش‌ساز و نورون‌ها را افزایش می‌دهند و این به فنوتیپ‌های مفید برای فرزندان مانند افزایش توانایی‌های شناختی مربوط می‌شود.» نتایج یکسان برای گلوکوکورتیکوئیدها در اواخر بارداری امکان‌پذیر نخواهد بود زیرا در این صورت تولید نورون از سلول‌های پیش‌ساز دیگر اتفاق نمی‌افتد.
الیزابت بایندر، مدیر موسسه روان‌پزشکی ماکس پلانک افزود: تحقیقات ما مسیری را در سطح سلولی و مولکولی کشف کرد که چگونگی تاثیر گلوکوکورتیکوئیدها بر رشد قشر انسان، با پیامدهای بالقوه برای توانایی‌های شناختی و ساختار مغز در آینده را توضیح می‌دهد.
آگاهی از این مراحل اولیه رشد بسیار مهم است زیرا می‌تواند رویکردهای درمانی را در چنین مراحل اولیه رشد انسان از طریق مادر امکان‌پذیر کند.
یافته‌های این تحقیق در مجله Neuron منتشر شده است.
انتهای پیام