کره شمالی بر اهداف ژئوپلتیک چین سایه افکنده است

به گزارش مجله سلامتی ایران، پایگاه خبری “اویل پرایس” به شرح مسئله موشکی کره شمالی و راهکارهای احتمالی برای حل این بحران پرداخته است: تهدید وجودی هسته‌ای و موشکی کره شمالی فضای امنیت آسیا-اقیانوس آرام را برای آمریکا، کره جنوبی، ژاپن و استرالیا بد می‌کند. در پاسخ، این کشورها اقدامات متقابلی اتخاذ کرده‌اند تا در برابر تهدیدات فزاینده کره شمالی از خود محافظت کنند. علاوه بر این، ‌تهدید هسته‌ای و موشکی کره شمالی به شکل غیرمستقیم باعث تشدید «معضل امنیتی» چین می‌شود، زیرا آمریکا و متحدانش را به افزایش حضور امنیتی در شمال شرق آسیا وا می‌دارد. این را می‌توان در اعتراض‌های پیاپی چین به کره جنوبی برای استقرار سامانه ضدموشکی آمریکایی «تاد» از سال ۲۰۱۷ مشاهده کرد. گرچه سئول تلاش کرده به چین اطمینان دهد که هدف این سامانه دفع خطر کره شمالی است، اما پکن همچنان معتقد است که حضور سامانه تاد در کره جنوبی «منافع امنیت استراتژیک چین» را نقض می‌کند.

گرچه چین به کم‌کاری در روند خلع سلاح هسته‌ای متهم است، اما حذف موفقیت‌آمیز سلاح‌های هسته‌ای از شبه‌جزیره کره از جهات گوناگون در راستای منافع امنیتی چین است، از جمله اینکه بدون خطر هسته‌ای، همسایگان آمریکا و چین توجیه قابل قبولی برای تخصیص منابع فراوان به امنیت منطقه‌ای نخواهند داشت. کره جنوبی، ‌ژاپن و استرالیا در سال‌های اخیر برنامه‌های توسعه موشکی خود را تقویت کرده‌اند و این تا حدی از قدرت موشکی فزاینده پیونگ‌یانگ ناشی می‌شود. همچنین آمریکا در ۲۰۲۱ محدودیتی که بر برد و وزن کلاهک موشک‌های بالستیک کره جنوبی وضع کرده بود را لغو کرد. به گفته مون جائه، رئیس‌جمهوری سابق کره جنوبی این کار «پابندهای امنیتی» سئول را باز کرد و این کشور توانست خودمختاری موشکی خود را بازیابد.

رویکردهای جدید در ژاپن و کره جنوبی

در ۲۰۲۲ و با روی کار آمدن یون سوک یول، رئیس‌جمهوری کره جنوبی، حمایت سئول از گسترش و «عادی‌سازی» عملیات‌های سامانه تاد افزایش یافت و هشت هکتار دیگر از خاک کره جنوبی به استقرار این سامانه اختصاص داده شد. چین این رویکرد را نقض‌کننده «سه نه» مون جائه این می‌داند: «نه به استقرار بیشتر سامانه تاد»، «نه به پیوستن شبکه‌های دفاع موشکی به رهبری آمریکا»، و «نه به شرکت در اتحاد نظامی سه‌جانبه با آمریکا و ژاپن». مون جائه سابقاً از این «سه نه» استفاده می‌کرد تا چین را آرام کند. این استراتژی ثبات را به روابط پکن و سئول بازگرداند، ‌ثباتی که در اواخر ۲۰۱۷ در پی مشاجره دیپلماتیک این دو کشور که از اقدامات تلافی‌جویانه اقتصادی پکن علیه سئول ناشی شده بود، از بین رفته بود. کره جنوبی در آن سال با استقرار سامانه تاد، چین را خشمگین کرده بود.

علاوه بر تغییر در رویکرد دفاعی کره جنوبی، ژاپن هم بر آن شده تا قدرت دفاعی خود را افزایش دهد. در نوامبر ۲۰۲۲ حزب حاکم لیبرال دموکرات ژاپن و حزب ائتلافی کومیتو اعلام کردند که این کشور باید به توانایی حمله متقابل دست یابد تا با فضای امنیتی منطقه – که رو به وخامت است – تطبیق پیدا کند. گرچه بخش بزرگی از این فضای امنیتی رو به وخامت از به‌روزرسانی نظامی چین ناشی می‌شود، اما برنامه هسته‌ای کره شمالی هم به همان اندازه اثرگذار است. یکی از گزینه‌های محتمل این است که ژاپن موشک‌های کروز تاماهاک ساخت آمریکا را خریداری کند. استرالیا نیز به دنبال افزایش قدرت موشک‌های کروز خود بوده است.

آیا چین تغییر جهت می‌دهد؟

تهدیدات امنیتی که از تحولات اخیر کره شمالی متوجه چین می‌شود، هر دو نوع سنتی و غیرسنتی را در بر می‌گیرد. تبعات خطر هسته‌ای کره شمالی به افزایش قوای نظامی چین و همسایگانش محدود نمی‌شود. مشکل بزرگ اینجاست که تاثیر تحریم‌های بین‌المللی بر اقتصاد ضعیف کره شمالی باعث افزایش پناهجویان به مقصد چین می‌شود. از سوی دیگر، تعامل با کره شمالی برای چین به عنوان بزرگترین شریک تجاری و حامی اصلی اقتصادی این کشور، دشوار است.

با توجه به این موارد، ممکن است چین به دنبال نقشی کلیدی‌تر و مرکزی‌تر در پیشبرد خلع سلاح هسته‌ای از شبه‌جزیره کره باشد. این بدین دلیل است که در حال حاضر تنها چین و روسیه روابط نسبتا خوبی با کره شمالی داشته و می‌توانند در معضل هسته‌ای پیونگ‌یانگ اعمال نفوذ کنند. رهبری جدید کره جنوبی بر خلاف دولت مون جائه، با پیونگ یانگ رابطه خوبی ندارد.

در نتیجه، چین هم انگیزه کافی برای تغییر دادن رویکرد کره شمالی را دارد و هم توانش را. همچنین پکن انگیزه کافی برای تضمین این را دارد که تحریم‌های وضع شده علیه کره شمالی در شورای امنیت سازمان ملل به تدریج کاهش یابد تا اقتصاد پیونگ‌یانگ بیش از این آسیب نبیند، زیرا این آسیب اقتصادی بر چین هم اثر می‌گذارد.

با لغو امتناع خودخواسته آزمایش موشک‌های هسته‌ای و دوربرد کره شمالی، نقش کلیدی چین در این بحران برجسته‌تر شده است. برخی شاهدان باور دارند که کره شمالی در سال میلادی جاری هفتمین آزمایش هسته‌ای خود را برگزار خواهد کرد که نخستین مورد از ۲۰۱۷ خواهد بود.

از نظر چین، نخستین آزمایش هسته‌ای کره شمالی می‌تواند به معنای افزایش تلاش‌های آمریکا برای تقویت بازدارندگی هسته‌ای گسترده در حفاظت از متحدانش از جمله ژاپن و کره جنوبی باشد. در دسامبر ۲۰۲۲ آنتونی کارولو، مدیر بخش برنامه و سیاست در فرماندهی استراتژیک آمریکا بر تعهد این کشور نسبت به کره جنوبی از منظر بازدارندگی گسترده تاکید کرد که شامل توانایی‌های متداول و هسته‌ای است.

جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا هم ضمن تاکید بر این تعهد گفت: «ما با متحدان خود – کره جنوبی و ژاپن – همکاری می‌کنیم تا به راهکارهایی ملموس و تاثیرگذار دست یافته و گام‌هایی عملی و مشخص برای تقویت بازدارندگی گسترده پیدا کنیم». این به معنای تقویت فضای هسته‌ای در همسایگی چین است که پکن باید با آن مقابله کند.

این تحولات برای تایوان نشانه مثبت نیست، ‌خصوصا این که تایپه در دریای چین شرقی و چین چنوبی مناقشه ارضی داردند. گرچه مسئله جزایر سنکاکو (دیائویو) در دریای چین شرقی ادامه دارد، تایوان مدعی تمامی جزایر دریای چین جنوبی است. تایوان در سال‌های گذشته قوای نظامی خود را تقویت کرده و رزمایش توپخانه‌ای و موشکی برگزار می‌کند. بنابراین هر تحول نظامی در این منطقه در نهایت بر تایوان اثر می‌گذارد.

نتیجه

این‌ها فشار نظامی و دیپلماتیک بر چین را افزایش می‌دهد. پس پکن باید نقشی مثبت‌تر در روند خلع سلاح هسته‌ای کره شمالی ایفا کند.

برخی از راه‌های احتمالی بدین ترتیب است:

• کیم جونگ اون را از مزایای لغو تحریم‌های آمریکا مطلع کنیم.                           
• کره شمالی را از مزایای پیوستن به پیمان منع اشاعه هسته‌ای از منظر پیشرفت‌های فناوری آگاه کنیم.
• پیونگ‌یانگ را متقاعد کنیم تا اجتناب خودخواسته از آزمایش هسته‌ای و موشکی را دوباره برقرار کند، همچنین سئول را متقاعد کنیم که در هیچ رزمایشی شرکت نکند تا تنش‌ها تشدید نشود.

این اقدامات می‌تواند توسط پکن بررسی و مورد تحلیل قرار گیرد. تلاقی رقابت استراتژیک بین چین و ایالات متحده و شرکایش و توانایی‌های رو به رشد هسته‌ای کره شمالی نشان می‌دهد که پیگیری جاه‌طلبی‌های هسته‌ای پیونگ‌یانگ پیامدهایی امنیتی دارد که نه تنها در شبه‌جزیره کره، بلکه در سطح جهانی نیز بازتاب می‌یابد.

انتهای پیام