آشنایی با سر باتری ماشین
سر باتری ماشین اگر برداشته شود، مزایا و معایبی دارد. برداشتن سر باطری در تایم کوتاه مشکلاتی مانند ای سی یو، روشن شدن چراغ چک و خیلی از مسائل را حل می کند. برداشتن سر باطری برای مدت زمان زیاد موجب خالی شدن باطری خودرو و به وجود آمدن مشکل برای ای سی یو می شود. این محصول قطعه ای فلزی است که هدایت الکتریکی بالایی دارد و از یک جهت به خروجی باطری و از جهت دیگر به سیم وصل می شود.
نحوه باز و بسته کردت سرباطری
نحوه باز و بسته کردن سرباطری به نحوه ی که مانع از آسیب رسدن به باطری و همچنین افراد شود اهمیت زیادی دارد زیرا هر گونه سهل انگاری ممکن است منجر به ایجاد خسارت شود. دقت کنید که باز کردن سرباطری را از قطب منفی آغاز کنید. با باز کردن قطب منفی می توان از عبور جریان برق از بدنه خودرو جلوگیری کرد و مانع بروز الکتریسیته و برق گرفتگی شد. بعد از باز کردن قطب منفی به آرامی قطب مثبت را نیز بازکرده و سرباتری را کاملا جدا کنید.
دقت داشته باشید که برای باز کردن سرباتری به هیچ عنوان از ضربه استفاده نکنید؛ زیرا موجب قطع شدن اتصالات داخلی باتری و ریزش آن ها می شود.
هنگام بستن سرباتری نیز بهتر است ابتدا قطب مثبت را بسته و در آخر قطب منفی را نصب کنید.
لوازم مورد نیاز جهت باز کردن سرباتری
باز و بسته کردن سرباتری نیاز به فرد مختصص ندارد ولی با توجه این که با برق و باتری در ارتباط دارد حتما هنگام اتصال سرباتری از لوازم زیر استفاده کنید.
- ست آچار و سوکت
- عینک محافط
- دستکش عایق کاری شده
- مسواک کهنه
- بست کمربندی جهت محکم کردن و ثابت نگه داشتن کابل ها
- کاسه کوچک
- جوش شیرین
نکته: از آنجایی که سرباطری با برق سروکار دارد حتما قبل از باز کردن سرباتری حلقه، گردنبند و دستبند فلزی خود را بردارید.
موارد مهم برای انتخاب سرباتری
هنگام انتخاب و خرید سرباتری از فروشگاه بازاری به موارد ذکر شده در زیر دقت کنید:
- استحکام و ضخامت کافی داشته باشد.
- هنگام سفت کردن به طور دقیق روی قطب باتری محم شود.
- اتصالات سرباتری با کیفیت بوده و هرز نشوند.
- سرباتری دارای سرپوش باشد.
- به راحتی بتوان آن را باز و بسته کرد تا هنگام اتصالی قطع کردن برق خودرو امکان پذیر باشد.
مزایای سرباطری دیزلی و سواری
- شوره نزدن
- سولفاته نبستن
- قطب منفی و مثبت
- جنس مرغوب
- رسانایی قابل قبول
ویژگی سرباتری
سرباتری های مرغوب موجب طول عمر باتری خودرو می شوند. بهترین سرباتری باید دارای ویژگی های زیر باشد:
- برق رسانی زیاد
- استحکام و مقاومت بالا
- حداقل کاهش سرخوردگی هنگام تماس با باتری
- انعطاف پذیری بالا برای چسبیدن قطب های مثبت و منفی
بررسی ترمینال های باتری یا سرباتری های خودرو
سرباتری یا ترمینال باتری قطعه ای فلزی با هدایت الکتریکی (conductivity) بسیار بالاست که از یک طرف به خروجی باتری و از طرف دیگر به سیم متصل می شود. عملکرد قطعاتی از خودرو که با برق کار می کنند با بهبود جنس به کاررفته برای سرباتری ها و اتصال مناسب و محکم آن با خروجی مثبت و منفی باتری ارتباط مستقیم دارد. انتخاب ترمینال مناسب برای باتری به عواملی بستگی دارد، این عوامل عبارتند از: محل قرارگیری قطب های مثبت و منفی باتری، قطر و شکل قطب های باتری، و جنس ترمینال مورد نظر برای باتری.
محل قرارگیری قطب های مثبت و منفی باتری
جریان خروجی از باتری ها جریان مستقیم (DC) است و به همین دلیل باید توجه داشت که قطب مثبت باتری مستقیماً به قطب منفی متصل نشود، زیرا در آن صورت قطعات الکتریکی خودرو معیوب می شوند. قطب های باتری های طراحی شده برای خودروهای سواری در دو طرف باتری قرار دارند، اما قطب های باتری های خودروهای باری در یک سمت قرار دارند.
در برخی دیگر نیز قطب ها در قطر باتری قرار دارند. در نتیجه، هنگام انتخاب و به کارگیری سرباتری های درخور هر باتری باید توجه داشت که بین قطب مثبت و منفی ارتباطی برقرار نشود. در اکثر خودروها باتری در دو طرف موتور و نزدیک به گلگیر چپ و یا گلگیر راست قرار دارد، از این رو بهتر است باتری طوری در جای خود قرار داده شود که قطب منفی آن در سمت بدنه (گلگیر) باشد و قطب مثبت نیز توسط کاور پلاستیکی پوشانده شود تا در صورت بروز حادثه و یا حین انجام تعمیرات، اصابت قطب مثبت با بدنه، که خود دارای قطب منفی است، مشکل آفرین نشود.
جنس سرباتری
· سرب (Lead)
یکی از متداول ترین فلزهای به کار برده شده برای ساختن سرباتری فلز سرب است. از معایب مهم این فلز، دمای ذوب پایین آن است، این فلز در دمایی حدود ۳۲۷ درجه سلسیوس ذوب می شود. دمای ذوب پایین این فلز موجب می شود در هنگام اتصال کوتاه شدن مدار، سرباتری نقش فیوز را بازی کند. یکی دیگر از معایب این فلز هدایت الکتریکی پایین تر نسبت به مس و برنج است.
· مس (Copper)
به علت هزینه بالای تولید و زمان‌بر بودن فرآیند تولید سرباتری های مسی، کم تر پیش می آید که از سرباتری های مسی در باتری های به کار رفته در خودرو استفاده شود. این فلز دارای رسانای الکتریکی خوبی است و فرآیند اکسید شدن آن طولانی است. برخی از ترمینال های مسی موجود در بازار کاملاً از جنس مس نیستند، بلکه از یک لایه مس برای پوشش آن ها استفاده شده است.
· برنج (Brass)
این فلز در مقابل اکسید شدن بسیار مقاوم است و به همین دلیل فرآیند اکسید شدن ترمینال های ساخته شده از برنج بسیار زمان‌بر است. سرباتری های برنجی نسبت به دیگر جنس ها بسیار نرم تر است، به همین دلیل نصب آن ها بسیار آسان است، اما در اثر اعمال نیروی زیاد هنگام محکم کردن ممکن است سرباتری خم شود و از فرم اصلی خود خارج شود. فلز برنز (Bronze) نیز خواصی مانند فلز برنج دارد اما بادوام تر از برنج است.
در صورت فرسوده شدن و یا معیوب شدن سرباتری خودروی خود بهتر است همان ترمینالی که شرکت سازنده خودرو به صورت فابریک بر روی آن قرار داده را خریداری کنید و بر روی خودروی خود نصب کنید. اگر ناچار به تهیه جنسی دیگر بودید بهتر است از سرباتری های سربی استفاده کنید، زیرا این فلز در مقایسه با برنج و برنز، هم ارزان تر است و هم از استحکام بهتری در برابر نیروی اعمالی بر آن برخوردار است. البته باید گفته شود که سرباتری های مسی از کارایی و رسانایی بیش تری نسبت به دیگر فلزات برخوردارند اما بسیار گران قیمت و کمیاب اند. اگر سرباتری مورد نظر بزرگ تر از قطب های باتری بودند می توان با قرار دادن آداپتورهای مناسب فاصله میان قطب ها و سرباتری را پر کرد.
با صرف نظر کردن از جنس به کار برده شده برای تولید سرباتری ها، همه آن ها پس از مدتی مجاورت در برابر رطوبت اکسید می شوند و در آن نقاط تشکیل سولفات می دهند. در صورت محکم نبودن سرباتری ها، مخصوصاً سرباتری متصل شده به قطب مثبت، مشکلاتی به وجود می آید؛ مهم ترین مشکل به وجود آمده نرسیدن انرژی الکتریکی لازم به استارتر خودروست که منجر به روشن نشدن موتور می شود. یکی دیگر از نتایج محکم نبودن سرباتری، جهش ولتاژ (voltage spike) در سیستم های الکتریکی خودروست که هنگام جرقه زنی شمع نمایان می شود.
برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی بهتر است به صورت دوره ای نسبت به محکم کردن اتصال سرباتری با قطب های باتری اقدام کنید و زمانی که محل اتصال از سولفات پوشانده شده بود در آن ناحیه آب جوش بریزید تا سولفات های به وجود آمده از آن ناحیه پاک شوند.