از آنجایی که پیوند ازدواج نقش مهمی در فرهنگ و ارزش های حاکم بر جامعه دارد و از آن تاثیر می پذیرد ، در قانون مدنی مقررات ویژه ای به آن اختصاص داده شده است . یکی از این مقررات در نظر گرفتن مواردی است که در صورت وجود داشتن این موارد انعقاد عقد نکاح غیر ممکن خواهد شد . لذا در این قانون مواردی که مانع نکاح محسوب می شوند پیش بینی شده است .این مقررات که در واقع با فقه اسلامی مطابقت دارند موانع نکاح نامیده می شوند . بنابراین در این مقاله ابتدا تعریف موانع نکاح و در ادامه موانع نکاح کدامند را مورد بررسی قرار خواهیم داد ، مطالب بیشتر در رابطه با موضوع موانع نکاح را میتوانید از سایت تهران وکیل مطالعه کنید .
تعریف موانع نکاح
عقد ازدواج یکی از عقود مهمی است که بنای تشکیل خانواده را فراهم می کند و تاثیر مهمی در اجتماع دارد . به همین دلیل ، نظر به اهمیت این عقد قانونگذار مطالب مهمی را در مورد آن پیش بینی کرده است . علاوه بر اینکه در قانون شرایط صحت عقد نکاح پیش بینی نموده است ، مواردی را نیز مقرر کرده است که در صورت وجود آن موارد ، دیگر نمی توان عقد ازدواجی منعقد کرد . به عبارت دیگر ، این موارد را می توان از جمله موانع نکاح دانست . لذا در تعریف موانع نکاح می توان گفت که با وجود موارد پیش بینی شده در قانون ، نکاح و ازدواج میان زن و مرد امکان پذیر نیست ، حتی اگر شرایط صحت عقد نکاح مانند قصد طرفین ، بلوغ و … نیز موجود باشند .
قرابت همانگونه که در عرف نیز مرسوم است ، داشتن قرابت نزدیک زن و مرد یکی از موانع نکاح است . قرابت را می توان به سه نوع قرابت سَببی ، قرابت نَسَبی و قرابت رضاعی تقسیم بندی کرد . خویشاوندی نسبی که از طریق خون حاصل می شود ، مانع ازدواج است . مانند منع ازدواج با پدر ، پدر بزرگ و … . خویشاوندی سَببی که به موجب ازدواج پدید می آید نیز در مواردی مانع ازدواج است ؛ مانند ازدواج با مادر زن و پدر زن . قرابت یا خویشاوندی رضاعی نیز به موجب تغذیه از شیر زنی غیر از مادر بوجود می آید و احکام منع ازدواج آن همچون خویشاوندی یا قرابت نَسَبی است . شوهر داشتن و استیفای عدد شوهر داشتن زن ، مانعی برای ازدواج دوباره است . بعلاوه اینکه مردی که چهار همسر دائم دارد نمی تواند برای بار پنجم ازدواج دائم کند .
– عدّه زن زنی که در ایام عده به سر می برد نمی تواند با مرد دیگری ازدواج کند تا این عده با پایان برسد . هرکس زنی که در عده طلاق یا عده وفات است را با علم به عده و حرمت نکاح برای خود عقد کند ، عقد باطل است و زن بر آن شخص حرام ابدی می شود .
-طلاق بار سوم و نهم در صورتی که زن پس از ازدواج از همسر خود طلاق بگیرد و این اتفاق سه مرتبه تکرار شود ، برای بار چهارم دیگر نمی تواند با همان مرد ازدواج کند . بلکه شخص دیگری تحت عنوان مُحَلّل باید با آن زن ازدواج کند . در صورتی که این قضیه سه دفعه تکرار شود ، برای بار نهم ، آن زن و مرد به هم حرام ابدی می شوند .
– کُفر بر اساس قانون و فقه ، در مواردی نکاح به دلیل کفر یکی از زوجین باطل است . مثلا زن مسلمان نمی تواند با مرد کافر ازدواج کند . اِحرام عقد در حال احرام باطل است و در صورتی که زن و مرد نسبت به آن آگاهی داشته باشند ، حرام ابدی می شوند .
– خارجی بودن دولت می تواند ازدواج بعضی از مأموران خود با زنی که تَبَعه خارج باشد را موکول به اجازه نماید . بعلاوه اینکه ازدواج زن ایرانی با تَبعه خارجی نیز در مواردی موکول به اجازه مخصوص است . برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد موانع نکاح کدامند به مراجعه کنید . کارشناسان مرکز نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه به سوالات شما عزیزان پیرامون موانع نکاح کدامند پاموانع نکاح اموری است که با وجود آنها نکاح بین زن و مرد امکان ندارد و هرچند که شرایط اساسی عقد نیز موجود باشد. این موانع عبارتند از :
1-قرابت
2-شوهرداشتن داشتن و استیفای عدد
3-عده زن
4-طلاق بار سوم ونهم
5-کفر
6-احرام
7-لعان
قرابت: انواع محارم : قرابت ممکن است نسبی یا سببی یا رضاعی باشد ، قرابت به هر صورت که باشد در نکاح با آنها در هرحال و برای همیشه حرام است هرچند که زن و شوهر از هم جدا شوند.
ماده 1045 قانون مدنی : نکاح با اقارب نسبی ذیل ممنوع است اگرچه قرابت حاصل از شبهه یا زنا باشد.
1-نکاح با پدر و اجداد و با مادر و جدات هر قدر که بالا برود.
2-نکاح با اولاد هرقدر که پایین برود.
3-نکاح با برادر و خواهر و اولاد آنها تا هرقدر که پایین برود.
4-نکاح با عمات و خالات خود و عمات و خالات پدر و مادر و اجداد و جدات.
الف) موانع مربوط به زن شوهردار:
1-نکاح با زن شوهردار: زن شوهردار نمی تواند ازدواج کند و نکاح دیگری با او خواه آگاه از این مانع یا جاهل به آن باشد باطل است.
2-نکاح با زنی که در عده است: پس از انحلال نکاح زن باید مدتی از شوهر کردن دوباره خودداری کند این مدت در اصطلاح حقوقی عده می نامند. ماده 1054 قانون مدنی: زنای با زن شوهردار یا زنی که در عده رجعیه است موجب حرمت ابدی است.
ب) نکاح مردی که زن دارد: استیفای عدد: در قانون مدنی موادی وجود دارد که به اجمال می رساند که مرد می تواند زنان متعدد بگیرد(مواد 900 و 901 و942) در مورد نکاح دائم بیش از چهار زوجه را جایز نمی شمرد.
نکاح منقطع: منع نکاح دائم با بیش از چهار زن مخالفتی در اسلام ندارد و به قطع می توان سکوت قانون مدنی درباره شمار زنان یک مرد را بااین حکم شرعی جبران کرد (اصل 167 قانون اساسی) اما در مورد نکاح منقطع اختلاف است. منع نکاح با زنی که سه بار طلاق داده شده است: به موجب ماده 1057قانون مدنی: زنی که سه مرتبه متوالی زوجه یک نفر بوده و مطلقه شده بر آن مرد حرام می شود مگر اینکه به عقد دائم به زوجیت مرد دیگری درآمده و پس از وقوع نزدیکی با او به واسطه طلاق یا فسخ یا فوت فراق حاصل شده باشد.
حکم این ماده ویژه نکاح دائم است و برای تحقق آن باید مرد زن دائم خود را طلاق دهد و دوباره با او ازدواج کند. این نکاح بوسیله ی طلاق منحل شود و برای بار سوم زن و مرد باهم ازدواج کنند ، سه طلاق با یک عبارت و باهم واقع نمی شود و باید هرطلاق جداگانه رخ دهد و دو طلاق اول در نتیجه رجوع یا نکاح به جدایی کامل نپیوندد. اگر شوهری خطاب به زن بگوید سه بار تورا طلاق دادم با این گفته زن سه طلاق نخواهد شد. منع نکاح با زنی که نه بار طلاق داده شده است: اگر جدایی و نکاح زن و شوهر به همین ترتیب تا نه بار ادامه یابد دیگر قانونگذار به این نمایش خاتمه می دهد و برای همیشه نکاح بین این زن و مرد ممنوع می دارد.
کفر: به موجب ماده 1059 قانون مدنی: نکاح مسلمه با غیر مسلم جایز نیست. قانون مدنی در باب نکاح مرد مسلمان با زن کافر هیچ منعی ندارد و به همین جهت شاید بتوان گفت که چون سلب آزادی در نکاح نیازمند به حکم صریح است ازدواج با زن کافر بطور مطلق مجاز است.
لعان: عبارت از این است که مرد با رعایت تشریفات خاص و در برابر حاکم به زن خود نسبت زنا دهد یا فرزند خود را انکار کند. اجرای لعان نه تنها نکاح بین زن و مرد را منحل می کند بین آنها حرمت ابدی ایجاد خواهد کرد.
احرام: کسانی که به منظور انجام مراسم حج به مکه می روند در مسافت معین لباس مخصوص و متحدالشکلی می پوشند و خود را آماده تشرف به کعبه می سازند این حالت را که تا پایان حج ادامه دارد احرام می گویند ، نکاح شخص محرم (اعم از زن و مرد) با دیگری باطل است.
عده زن: عده عبارت است از مدتی که تا انقضای آن زنی که عقد نکاح او منحل شده است نمی تواند شوهر دیگر اختیار کند. جهت پیگیری مسائل و مشکلات حقوقی و کیفری خود، حتما با وکیل یا کارشناس حقوقی مشورت و همفکری نمایید. چراکه با تجربه و دانش متخصصین می توان در جهت بهتر به نتیجه رسیدن موضوع گام برداشت.