قرار تأمین خواسته چیست؟
نوشته پیش رو توسط بهترین وکیل مهریه در تهران در خصوص قرار تأمین خواسته و شرایط صدور و اجرای قرار تأمین خواسته برای آشنایی شما عزیزان تنظیم گردیده است. قرار تامین خواسته یکی از تدابیر احتیاطی است که به وسیله آن خواهان، عین خواسته یا معادل آن را از اموال خوانده تا پایان رسیدگی، توقیف می نماید تا از نقل و انتقال آن جلوگیری کند که بتواند طلب خود را وصول نماید.
تامین در لغت به معنای ایمن کردن، حفظ کردن و امن کردن آمده است. قرار تامین خواسته حربه ای است که قانونگذار به خواهان داده تا علیه خوانده به کار برده و نگذارد که بدهکار، اموال خود را از بین ببرد یا به وسیله ی اختفاء و نقل و انتقال های صوری، آن را از حیطه ی اختیار درآورد. نتیجه تأمین خواسته این است که اموال از مالکیت خوانده خارج نشده و نقل و انتقال آن ممنوع می گردد.
زمان طرح تقدیم درخواست تأمین خواسته
- قبل از طرح دعوی اصلی
- ضمن تقدیم دادخواست
- در جریان دادرسی تا زمانی که حکم قطعی صادر نشده است.
- در صورتی که دادگاه به درخواست خواهان قبل از طرح دعوی اصلی، اقدام به صدور قرار تامین خواسته نماید، خواهان مکلف است ظرف ده روز در دادگاه صالح اقامه دعوی نماید و الا به درخواست خوانده، قرار تأمین صادره توسط دادگاه ملغی الاثر خواهد گردید.
شرایط صدور قرار تأمین خواسته چیست؟
- صدور قرار تامین خواسته به درخواست خواهان یا نماینده او نیاز دارد، پس درخواست کننده باید ذی نفع باشد.
- خواسته باید منجر ( قطعی ) باشد، یعنی حق مورد ادعای خواهان باید قابل مطالبه باشد و قطعیت داشته باشد و تحقق وجود آن موقوف به وقوع یا عدم وقوع حادثه ای در آینده نباشد.
- میزان خواسته باید معلوم یا عین باشد، یعنی خواسته باید مالی بوده و مستقیما قابل ارزیابی به پول باشد. اما نسبت به خواسته غیرمالی مانند درخواست طلاق، درخواست تخلیه خانه و غیره نمیتوان درخواست تأمین کرد، اگر چه به طور غیر مستقیم ارزش مالی داشته باشند؛ چون در موازین حقوقی ما توقیف آن عملاً غیر ممکن است.
آثار اجرای قرار تأمین خواسته
- در مورد خواهان : در مقابل سایر طلبکاران حق تقدیم برای خواهان ایجاد می شود و مال از تضییع مصون می ماند.
- در مورد خوانده : هرگونه نقل و اتقال نسبت به عین اعم از منقول و غیر منقول ممنوع است، بعد از توقیف در صورتی که خوانده مال توقیف شده را انتقال دهد خواهان می تواند تقاضای ابطال چنین انتقالی را از دادگاه نماید. همچنین خوانده حق دارد خسارت ناشی از اجرای قرار تأمین خواسته را در صورتی که خواهان به موجب حکم قطعی محکوم به بطلان دعوا شود از دادگاه صادر کننده قرار مطالبه کند.
- در مورد ثالث که مال مورد درخواست تأمین نزد او می باشد و یا خوانده از او طلبکار می باشد و همین مال یا طلب جهت توقیف به دادگاه معرفی می شود و پس از توقیف حق انتقال و تهاتر آن مال را ندارد.
رعایت مستثنیات دین در اجرای قرار تأمین خواسته
مطابق ماده 129 قانون آیین دادرسی مدنی در کلیه مواردی که تأمین مالی یعنی ( توقیف مال )، منتهی به فروش آن گردد رعایت مقررات مربوط به مستثنیات دین الزامی است. با توجه به این نکته هر گاه خواسته مال معینی باشد ( مانند یک منزل مسکونی ) اگر چه از مستثنیات دین شمرده شود توقیف آن مجاز است. زیرا بازداست منتهی به فروش آن مال نمی شود و عین آن درصورتی که رأی قطعی به نفع خواهان صادر شود به او داده می شود.
صدور قرار تأمین خواسته بدون گرفتن تأمین از خواهان
- هنگامی که دعوا مستند به سند رسمی می باشد.
- در صورتی که خواسته و موضوع دعوا در معرض تفریط و تضییع باشد و این امر باید توسط خواهان ثابت شود با هر دلیلی از جمله شهادت شهود، تحقیق محلی و قراین و امارات و غیره.
- چنان چه دعوا درباره اسناد تجاری واخواست شده مانند برات، سفته، چک است.
صدور قرار تأمین خواسته با گرفتن تأمین از خواهان
در غیر از موارد بالا، خواهان وظبفه دارد که در ابتدای کار خسارت احتمالی که ممکن است از محل صدور قرار تأمین خواسته به خوانده وارد شود را نقداٌ به صندوق دادگستری پرداخت نماید و بعد پرداخت خسارت قرار تأمین خواسته صادر و می تواند آن را اجرا نماید.
قواعد اجرای قرار تأمین خواسته
اجرای این قرار به همان ترتیبی که در قانون اجرای احکام مدنی به آن اشاره شده است، بنابراین پس از صدور قرار تأمین خواسته، مدیر دفتر دادگاه یکی از مأمورین اجرای حکم را مامور اجرای حکم می نماید. در اجرای قرار تأمین خواسته با درخواست خواهان استعلام سه گانه از راهور، بانک مرکزی و اداره ثبت املاک صورت می پذیرد.
اجرای قرار تأمین خواسته نیاز به صدور اجرائیه ندارد، البته قرار تأمین باید ابتدا ابلاغ شود و سپس اجرا گردد، مگر در موارد ضروری که اول اجرا می شود و سپس ابلاغ میگردد. بنابراین ، اگر تأخیر در اجرای قرار باعث تضییع و تفریط خواسته گردد، ابلاغ به خوانده ممنوع است و باید فوری اجرا شود و بعد از آن به خوانده ابلاغ گردد.
موارد مرتفع شدن قرار تأمین خواسته چیست؟
- در صورتی که حکم قطعی علیه خواهان صادر شود یا خواهان نسبت به استرداد دعوا یا دادخواست اقدام نماید.
- در صورتی که موجباتی که به خاطر آن درخواست تأمین صادر شده است از بین برود.
- در صورتی که خواهان تا 10 روز از صدور قرار تأمین خواسته نسبت به اصل دعوا دادخواست ندهد.
شرایط تبدیل تأمین خواسته
تبدیل تأمین یعنی فرد خوانده می تواند به جای مالی که توقیف شده، وجه نقد پرداخت کند و یا به همان میزان اوراق بهادار را در صندوق دادگستری یا یکی از بانک ها به ودیعه بگذارد. همچنین می تواند درخواست تبدیل مالی را که توقیف شده است به مال دیگری بنماید، مشروط به اینکه مال پیشنهاد شده از نظر قیمت و سهولت فروش از مالی که قبلاً توقیف شده است کمتر نباشد.
اما این درخواست فقط یکبار می تواند از سوی محکوم علیه صورت گیرد و اگر محکوم به عین معین باشد تبدیل تأمین منوط به رضایت خواهان است.
آثار تامین خواسته
مهمترین اثر قرار تامین خواسته این است که هرگونه نقل و انتقال نسبت به اموال توقیف شده بی اثر بوده و خواهانی که اقدام به توقیف اموال نموده است، به استثنای موارد خاص، نسبت به بقیه طلبکاران اولویت دارد. از طرف دیگر ، خوانده حق دارد در صورتی که قرار تأمین اجرا شده ولی خواهان در نهایت به موجب رأی قطعی محکوم به بطلان یا بی حقی دعوی گردد. برای دریافت خسارت ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ رای قطعی مبنی بر بی حقی خواهان، با تسلیم دلایل به دادگاه صادر کننده قرار، خسارات خود را مطالبه نماید.
مطالبه این خسارت بدون رعایت تشریفات آیین دادرسی می باشد. دادگاه با ابلاغ درخواست خسارت به خواهان به وی ۱۰ روز مهلت می دهد که دفاعیات خود را بیان نماید. سپس دادگاه در وقت فوق العاده به دلایل طرفین رسیدگی و رأی مقتضی صادر مینماید، و رأی دادگاه در این خصوص قطعی می باشد. اگر خوانده در مهلت ۲۰ روزه مطالبه خسارت ننماید، وجهی که بابت خسارت احتمالی سپرده شده، به درخواست خواهان به او مسترد نماید.
تامین خواسته، توقیف اموال، نکات مهم و کاربردی
- توقیف اموال و تامین خواسته چه قبل از طرح دعوا باشد چه هم زمان با خواسته اصلی و چه بعد از آن به موجب دادخواست انجام می شود.
- هر گاه توقیف اموال قبل از طرح دعوای اصلی مطرح گردد، در دادگاهی رسیدگی می شود که صلاحیت رسیدگی به دعوای اصلی را دارد.اگر ضمن دادخواست اصلی مطرح گردد، دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد، صالح می باشد و اگر خواهان پس از اقامه دعوا درخواست کند، باید به همان دادگاهی که دعوای اصلی در حال رسیدگی است تقدیم شود.
- چنانچه درخواست کننده تامین، قبل از طرح دعوای اصلی خواسته را تامین کند، باید ظرف ده روز نسبت به تقدیم دادخواست در اصل دعوا اقدام کند. در غیر اینصورت با درخواست خوانده قرار تامین لغو می شود.اگر خوتنده درخواست نکند، تامین خواسته به قوت خود باقی است.
- قرار تامین خواسته از طرف خوانده ، ظرف ده روز قابل اعتراض است.
- بطور معمول قرار تامین خواسته باید فوری به خوانده ابلاغ و سپس اجرا شود.در مواقعی که اجرای تامین خواسته فوریت دارد و بیم آن می رود خوانده در صورت اطلاع از تامین خواستهف مال موضوع خواسته را از دسترس خارج کند یا تضییع و تفریط کند یا منتقل کند، می توان از دادگاه درخواست کرد که ابتدا قرار تامین خواسته اجرا و سپس ابلاغ شود.
- صدور قرار تامین خواسته موکول به ایدای خسارت احتمالی است مگر در موارد احصا شده در قانون که بدون پرداخت خسارت احتمالی، قرار تامین خواسته صاودر می شود.در مواردی که موضوع خواسته، سند رسمی باشد یا مستند دعوا چک یا سفته ای باشد که واخواست شده است یا اینکه خواسته در معرض تضییع یا تفریط باشد، بدون پرداخت خسارت احتمالی قرار تامین خواسته صادر می شود ولی اگر چک و سفته در مهلت قانونی واخواست نشده باشد صدور قرار تامین خواسته موکول به ایدای خسارت خواهد بود در غیر موارد مطروحه فوق، صدور قرار تامینخواسته موکول به ایدای خسارت احتمالی است که میزان آن به تشخیص دادگاه می باشد.
- معمولاً خسارتی که از اجرای قرار تامین خواسته (توقیف اموال) به خوانده وارد می شود، سنگین میباشد و خوانده می تواند نسبت به مطالبه خسارت وارده از اجرای قرار تامین در صورتیکه خواهان در دعوای اصلی محکوم به بی حقی شود در مهلت مقرر بیست روزه اقدام به مطالبه خسارت ناشی از اجرای قرار کند.این مطالبه بدون پرداخت هزینه دارسی و تشریفات دادرسی می باشد.
- قانونگذار قبل از صدور رای قطعی نیز برای خوانده این امکان را فراهم نموده است که در صورتی که تشخیص دهد که دعوای خواهان واهی است و متحمل خسارتی می باشد از جمله توقیف اموال خوانده و …. می تواند برای تادیه خسارت ناشی از دادرسی که ممکن است خواهان محکوم شود از دادگاه تقاضای تامین دهد.دادگاه در صورت تشخیص، قرار تامین خواسته صادر می کند و تا وقتی که خومااهان تامی ن ندهد، دادرسی متوقف خواهد ماند و در صورتی که خواهان در مهلت تعیینی، تامین ندهد به درخواست خوانده قرار رد دادخوست خواهان صادر می شود.
- خوانده می تواند به ازای مالی که توقیف شده است , وجه نقد به صندوق دادگستری بسپارد یا تقاضای تبدیل مال توقیف شده را با مالی دیگر در صورت وجود شرایط نماید .
- پس از صدور قرار تأمین خواسته , خوانده از نقل و انتقال مال توقیف شده ممنوع می باشد و هر گونه نقل و انتقال نسبت به مال توقیف شده باطل است .
- هزینه دادرسی تأمین خواسته مطابق دعاوی غیر مالی است و حدودأ از چهل هزار تومان تا یکصد هشتاد هزار تومان می باشد .
- هزینه دادرسی تامین خواسته و توقیف اموال مطابق دعاوی غیر مالی است.
- در فرضی که مستند دعوا سند رسمی یا چک و سفته واخواست شده باشد، توقیف اموال بی قید و شرط انجام میشود و اگر چک و سفته در مهلت قانونی واخواست نشوند (چک ظرف 15 روز و سفته ظرف 10 روز از تاریخ سررسید ) خواهان توقیف اموال باید خسارت احتمالی نزد دادگاه سپرده کند.
- مبلغ خسارت احتمالی توقیف اموال به تشخیص دادگاه تعیین میشود و چیزی در حدود 20 درصد از خواسته است.
- اموالی که در قالب تامین خواسته میتوان توقیف کرد عبارتند از :
الف- اموال غیر منقول ثبت شده. (زمین ، ملک و آپارتمان)
ب- موجودی حساب بانکی
ج- خودرو و هر نوع مال منقول
د- اموال و وجوهی که نزد ثالث بوده و متعلق به طرف دعواست.
هـ – سهام شرکتها و هر نوع اوراق بهادار
و- و سایر موارد
نمونه دادخواست توقیف اموال و تامین خواسته
خواهان : خانم ………. فرزند ……….. شغل: خانه دار؛ با وکالت وکیل دادگستری به نشانی تهران – میدان فاطمی
خوانده : آقای ………. شغل: آزاد
تامین خواسته و بهای آن: خوانده(اقدام پیش از ابلاغ) به میزان 299 عدد سکه تمام بهار آزادی
دلایل و منضمات:
1- وکالت نامه به شماره ……… مورخ 19/08/1394 میزان تمبر مالیاتی به مبلغ 15000 ریال باطل شد.
2- شناسنامه به شماره ……. مورخ 23/06/1350
3- سند طلاق به شماره ……… مورخ 19/08/1394
شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه عمومی و حقوقی
با سلام
احتراما مراتب دادخواهی موکل را به شرح ذیل به استحضار عالی می رساند؛
با توجه به اینکه مهریه موکل 300 سکه تمام بهار آزادی است و یک سکه آن در ازای صدور حکم طلاق بذل گردیده است و بیم نقل و انتقال اموال خوانده محترم وجود دارد، لذا صدور قرار نامبرده به میزان مهریه فوق الذکر به استناد بند الف ماده 108 و بخش اخیر ماده 117 قانون آینن دادرسی مدنی اقدام پیش از ابلاغ مورد استدعا می باشد.
رای دادگاه – تامین خواسته و توقیف اموال
دادنامه
پرونده کلاسه ……………… شعبه 266 دادگاه خانواده مجتمع قضایی خانواده 2 (ونک) تهران تصمیم نهایی شماره ………….
خواهان: خانم ……….. فرزند ………. با وکالت وکیل دادگستری به نشانی تهران – میدان فاطمی
خوانده: آقای ……….. به نشانی تهران
خواسته: تامین خواسته و توقیف اموال
قرار دادگاه: نظر به اینکه خواهان ضمن دادخواست تقاضای صدور قرار تامین خواسته نموده است چون ارکان و شرایط درخواست فراهم می اشد لذا دادگاه به استناد ماده 117 – 108 قرار تامین خواسته معادل مبلغ 2,708,940,0000 ریال از اموال بلامعارض خوانده تا پایان رسیدگی صادر و اعلام می دارد. هزینه اجرای این قرار به عهده خواهان است. قرار قبل از ابلاغ قابل اجرا و ظرف ده روز قابل اعتراض در این دادگاه می باشد.
رییس شعبه 266 دادگاه عمومی حقوقی تهران