انتخاب بهترین سنگ های ساختمانی در ساختمان های مسکونی

نکاتی کاربردی در خصوص انتخاب سنگ ساختمانی مناسب:

انتخاب مرمریت و بطور کلی سنگ ساختمانی مناسب که با شرایط آب و هوایی محیط سازگاری بیشتری داشته باشد تا دوام سازه را تضمین کند، نکته حائز اهمیتی است که باید از سوی خریداران آن در نظر گرفته شود. به دلیل نبود اطلاعات کافی در خصوص سنگ های ساختمانی در بین مصرف کنندگان ،در این نگاره سعی شده باختصار اطلاعاتی کاربردی جهت انتخاب سنگ ساختمانی مناسب ارائه شود.

خریداران سنگ های ساختمانی معمولا با مشکل انتخاب سنگ مناسب روبرو هستند و در اغلب موارد انتخاب خود را بر اساس شنیده های خود از دیگران و معیار های غلط انجام میدهند.در صورتی که با یک انتخاب درست میتوان ماندگاری ، زیبایی و دوام سازه را افزایش داده و هزینه های تعمیرات و بازسازی در آینده را  کاهش داد.

 

اولین نکته ای که در خرید سنگ های ساختمانی باید به آن توجه کرد این است که سنگ یک ماده طبیعی است و از دل زمین استخراج میشود پس بنابراین نباید توقع این  را داشت که مانند نئوپان ، سرامیک ،موزاییک و … با یک محصول یکدست و بدون تغییر در بافت و رنگ و طرح  که مصنوع دست انسان هستند مواجه باشیم. سنگ زیبایی نهفته در دل طبیعت را در خود دارد و کسی که سنگ را به عنوان یک محصول طبیعی انتخاب میکند باید بازی رنگ و طرح آن را نیز بپذیرد.

با توجه به نکته ای که در بالا به آن اشاره شد حال با در نظر گرفتن موارد زیر میتوان سنگ مناسب را انتخاب کرد. اگر قصد خرید سنگ برای ساختمان خود را دارید ،با توجه به فضایی از ساختمان که قصد نصب سنگ در آن را دارید باید نوع آن را انتخاب کنید. به طور معمول فضا ها به چند دسته زیر تقسیم میشوند:

• نما خارجی
• نمای داخلی
• کف پله و پاگرد
• کف فرش فضاهای داخلی مسکونی
• کف فرش فضاهای داخلی تجاری و اداری
• کف فرش بام و پیاده رو
• سرویس بهداشتی
• درپوش دیوارهای محوطه، حیاط و جان پناه بام
• سنگ روی کابینت و اپن

دسته بندی سنگهای موجود در بازار:

• تراورتن
• گرانیت
• مرمریت
• چینی
• لایم استون
• ترا انیکس
• سند استون
• اونیکس

حال با توجه به تقسیم بندهای فوق و نوع آب و هوای هر منطقه میتوان سنگ مناسب را انتخاب کرد.

توجه: یک روش سریع برای پی بردن به جنس مناسب سنگ و عاری از ترک بودن آن این است که پس از ضربه زدن به سنگ توسط یه شیئ فلزی یا سنگی صدایی شبیه بی صدای ضربه زدن به شیشه از آن شنیده شود.

نمای خارجی :

سنگ های تراورتن ،گرانیت و سند استون از جمله سنگهای مناسب برای نمای خارجی ساختمان میباشند. تراورتن ها مقاومت خوبی در برابر سرما ،گرما،اشعه UVنور خورشید و رطوبت ، نسبت به سایر انواع سنگها دارند. البته اکثر گرانیت ها نیز دارای این خصوصیات هستند اما بعضا رطوبت هوا ممکن است باعث اکسید شدن کانی های آهن موجود در سنگ شده و موجب  نازیبا شدن ظاهر سنگ شود. و در بعضی از انواع تیره آنها نور خورشید موجب از دست رفتن رنگ طبیعی سنگ شود.

این نکته نیز حائز اهمیت است که در دو دهه اخیربا توجه به پیشرفت ماشینالات استخراج و فرآوری سنگهای ساختمانی، معادن سنگ ساختمانی ، بخصوص تراورتن دارای  گسترش چشمگیری در ایران شده است و در نتیجه کارخانجات سنگبری که سنگ تراورتن را فرآوری میکنند نیز تعدادشان افزایش یافته است .

سنگ تراورتن با توجه به تنوع زیادی که در رنگ و در طرح های زیبای طبیعی در خود دارد توانسته جایگاه ویژه ای در بین سایر انواع سنگها به خود اختصاص دهد.آهکی بودن و تخلخل سنگ تراورتن که یکی از شاخصه های آن نیز به شمار میرود، کمک میکند تا به خوبی با سیمان چسبندگی ایجاد کند و در نتیجه ماندگاری آن روی نما به خوبی حفظ شود.به همین جهت استفاده از انواع سنگ تراورتن برای نمای خارجی رواج بیشتری پیدا کرده است.

البته باید در نظر گرفته شود که روش نصب سنگ برای نمای خارجی با بقیه موارد فرق میکند. با توجه به اختلاف دمای محیط بیرون در شب و روز و تغییرات فصول و در نتیجه انبساط و انقباض سنگ ،اگر از روش نصب دوغاب سیمان استفاده شده باشد احتمال کنده شدن سنگ از روی نما وجود دارد بنابراین با اسکوپ کردن پشت سنگ آن را روی نما محکم میکنند در غیر اینصورت باید اندکی بعد از نصب جهت جلو گیری از ریزش سنگها،تک تک آنها را به نما پیچ  کرد که ظاهر خوبی ندارد.

پس بهتر است هزینه ای که قرار است بعداز نصب صرف این کار شود قبل از نصب صرف اسکوپ کردن آن شود. روش دیگر روش خشکه چینی است، که در این روش با استفاده از پروفیل و نبشی های فلزی پشت کار را شاسی کشی کرده و سنگ را که بصورت تایل میباشد بوسیله گیره روی شاسی محکم میکنند.

نمای داخلی:

مرمریت آباده، تراورتن، گرانیت، چینی، لایم استون و تقریبا تمام سنگها را میتوان برای دیوار های داخلی ساختمان بکار برد و این به این خاطر است که سنگ در معرض ناملایمات جوی قرار ندارد. با این حال ممکن است در طراحی فضاهای داخلی ما محدودیت هایی در رنگ و ابعاد سنگها (به دلیل ناکافی بودن نور طبیعی فضا و…)داشته باشیم و یا عواملی همچون رطوبت زیاد، نیاز به  نظافت مکرر محیط و اهمیت داشتن سختی در مقابل سایش و براقییت ساب سطح سنگ، انتخاب ما را محدود تر کنند.

با اینکه امروزه مرمریت ها  به دلیل جلا پذیری خوب و تنوع زیادشان در رنگ و طرح و قیمت، طرفدار زیادی در سنگکاریهای داخل دارند، نمیتوان از زیبایی و تنوع سنگ های تراورتن و آنتیک گذشت، که جلوه های بسیار زیبایی را از ترکیب آنها  میتوان در لابی ها ،پاگردها، اطراف درب آسانسورها،دیوارهای راه پله، دیوار های پارکینگ و … خلق کرد.

راه پله و پاگرد:

انتخاب سنگ مناسب برای این قسمت از ساختمان بسیار هائز اهمیت است. معمولا استفاده از سنگهای گرانیت به دلیل مقاومت بالا در مقابل سایش ، رطوبت و ضربه ،بسیار معمول است  اما با این حال تعدادی از مرمریت  ها (مانند مرمریت خوی، خوبسنگان، صلصالی ، کوثر، گلبهار، و…) و لایم استون ها(مانند گوهره و بوژان) نیز برای استفاده در راه پله ها توصیه میشوند. لازم به ذکر است قیمت بعضی از مرمریت ها  در سایز پله بسیار بیشتر از برخی از گرانیت ها میباشد، که بستگی به نظر خریدار و بودجه وی دارد.

توجه1: پلکان ساختمانهای اداری و تجاری و مدارس که آمد و شد زیادی دارند میبایست حتما از جنس مرمریت مرغوب یا گرانیت باشند در غیر اینصورت به سرعت فرسوده شده و زیبایی خود را از دست میدهند.

توجه2: پلکان ورودی ساختمان که در فضای باز قرار گرفته است حتما باید سطح آن از اصطحکاک کافی برخوردار باشد تا در مواقع بارندگی و یخبندان افراد براحتی از روی آن تردد کنند.

جهت ایجاد اصطحکاک لازم بر روی سطح سنگ روش های متعددی مثل : تیشه ای کردن سطح سنگ،شیار زدن، فلیم کردن، و برجسته کردن لبه پله، وجود دارد.

کف فرش فضاهای داخلی مسکونی:

سازندگان خوش ذوق و افرادی که اهمیت زیادی به کیفیت بنا میدهند استفاده از سنگ را برای کف فرش واحدهای مسکونی

با هیچ گزینه جایگزینی (مانند سرامیک پارکت و…) عوض نمیکنند. از جمله دلایل تصمیم ایشان را میتوان به تاثیر عواملی چون: دوام، رنگ طبیعی، مقاومت در برابر ضربه اجسام نوک تیز، ساب و جلا پذیری مجدد، زیبا و شکیل شدن فضای داخل، نگهداری خوب گرما در سیستم های گرمایش از کف دانست.البته بسیاری از سازندگان ساختمان به جهت صرفه جویی در هزینه های ساخت بیشتر تمایل به استفاده از سرامیک و یا موزاییک برای کف فرش واحد های مسکونی دارند،

بهترین گزینه را برای کف فرش واحد مسکونی، مرمریت ها هستند. زیبایی و ساب پذیری خوب آنها باعث شده تا در کارخانجات سنگبری، نوع مرغوب آنها را حتی تا سایز 1×1 متر  و بعضاٌ بیستر نیز برش دهند.

ابعاد معمول  و استاندارد سنگ های مرمریت برای کف به قرار زیر است:

ابعاد به سانتیمتر است

30×30  و  40×40  و  50×50  و  60×60

پیشنهاد: مرمریت دهبید، خوی، نمین، اونیکس(مرمر)، خوبسنگان ، آباده ، صلصالی ، فراز و …

کف فرش فضاهای داخلی تجاری و اداری:

همانطور که قبلا در خصوص فواید استفاده از سنگ در کف فرش فضاهای داخلی مسکونی ذکر شد فضاهای اداری  و تجاری نیز از این قاعده مستثنا نیستند و کاربر سنگ در آنها بسیار معمول و بجاست با این تفاوت که در انتخاب نوع سنگ در این مورد  باید دقت بیشتری کرد، زیرا در فضاهای اداری و تجاری تردد افراد بسیار بیشتراز مسکونی بوده و سطح با فرش و یا موکت پوشیده نمیشود. لذا مرغوبیت سنگ بسیار هائز اهمیت است.

کف فرش بام و پیاده رو:

استفاده از سنگهای تراورتن،چینی و گرانیت بسیار برای کف فرش بام و پیاده رو مناسب است. مقاومت در برابر رطوبت وفشار و یخ زدگی از جمله مشخصات این سنگ ها میباشد.

توجه: معمولا برای جلوگیری از لغزیدن پا در مواقع بارندگی و یخبندان، هنگام راه رفتن روی سطوح فرش شده با سنگ معمولا سطح سنگ را صیقلی نمیکنند و بعضا سطح آنها را نیز بروش هایی برجسته میکنند تا اصطکاک آنرا افزایش دهند.

پیشنهاد: گرانیت های ارزان قیمتر مثل گرانیت سفید نطنز، مروارید مشهد، نهبندان و . . . و انواع تراورتن که بصورت بی موج (Cross cut) بریده شده باشند، زیرا در این حالت سنگ مقاومت بیشتر در برابر فشار و ضربه تحمل میکند.

سرویس بهداشتی:

کاربرد سنگ در کفپوش و دیوارهای سرویس بهداشتی موجب سهولت در نظافت آن  میشود و به دلیل دوام بالای سنگ در برابر رطوبت و مواد شوینده و لکه بر، استفاده از سنگ را بخصوص در سرویس های بهداشتی عمومی مثل پارک ها ،اماکن زیارتی و … بسیار متداول است.

توجه: استفاده از سنگهای مرمریت برای سرویس های بهداشتی توصیه نمیشود.

پیشنهاد: چینی سفید سیرجان، کریستال لایبید، چینی الیگودرز ، چینی ازنا، چینی نیریز و . . .

درپوش دیوار محوطه ،حیاط و جان پناه بام:

تراورتن بهترین و ارزان ترین گزینه برای در پوش دیوارها میباشد.

توجه: نکته قابل توجه در خصوص درپوش روی لبه دیوار ،شیار زیرین لبه سنگ است که به آن آبچکان نیز  میگویند.

آبچکان شیاری است جهت جلو گیری از سرازیر شدن آب باران از روی سطح سنگ درپوش به روی پوشش دیوار زیرینش تا از تخریب پوشش سطح دیوار توسط آب جلوگیری شود.

سنگ روی کابینت و اپن:

سنگ روی کابینت و اپن باید در مقابل  ضربه ، سایش و رطوبت مقاوم بوده و تحمل وزن را داشته باشد در ضمن بسیار مهم است که کمترین واکنش را با مواد غذایی و شوینده داشته باشد.

پیشنهاد: سنگهای گرانیت و چینی گزینه های مناسبی برای کابینت و اپن هستند.

بهترین سنگ های ساختمانی چه مشخصاتی دارند؟

سنگ خوب برای نمای ساختمان را باید با توجه به شرایط آب و هوایی محیط انتخاب کرد تا ماندگاری خوبی داشته باشد. استفاده از سنگ ساختمانی در نمای ساختمان مزایای زیادی دارد. از جمله اینکه نمای سنگی عظمت و شکوه خاصی به یک بنا میدهد. در دسترس بودن، سازگاری با محیط، رنگ های طبیعی و الهام گرفته از طبیعت، مقاومت در برابر آتش سوزی، ضربه، سرما، گرما و ماندگاری طولانی ازجمله خوبی های است که سنگ نسبت به سایر مصالح های دیگر دارد.

البته استفاده از سنگ در نمای ساختمان دارای نکاتی است که می توان با یک انتخاب درست و مناسب ماندگاری و زیبایی ساختمان را افزایش و هزینه های تعمیر و بازسازی را پایین آورد. اولین نکته در هنگام خرید سنگ توجه به این موضوع است که سنگ یک ماده معدنی است و از دل طبیعت خارج میشود نباید توقع این را داشت که مثل کاشی و سرامیک و یا نئوپان یکدست و یکرنگ باشد.

بهترین سنگ های ساختمانی نشانه ای از زیبایی پنهان شده در دل طبیعت اند و انتخاب سنگ ، انتخاب بازی رنگ ها و طرح هاست. اکثر خریداران سنگ ساختمانی در هنگام انتخاب سنگ مناسب دچار مشکل  می شوند و بر اساس شنیده ها و باورهای درست وغلط اطرافیان خود سنگ خود را انتخاب می کنند. اگر قصد خرید سنگ دارید باید با توجه به فضای مورد استفاده در ساختمان، سنگ خود را انتخاب کنید.

استفاده از سنگ در نمای خارجی ساختمان

سنگ نمای ساختمان باید مقاومت خوبی در برابر اشعه UV نور خورشید، گرما، رطوبت و سرما داشته باشد. از میان انواع سنگ ها ساختمانی سنگ های تراورتن، گرانیت، سنداستون و کریستال برای نمای خارجی ساختمان مناسب است  با توجه به میزان هزینه و در دسترس بودن و سلیقه می توان از میان سنگ های فوق انتخاب مناسبی داشت.

سنگ های تراورتن در برابر سرما و گرما و اشعه UV موجود در نور خورشید مقاومت نسبتا خوبی دارند و چسبندگی خوبی با ملات داشته نسبت به سایر سنگ ها البته اکثر سنگ های گرانیت هم خصوصیات بالا را دارند و لیکن چسبندگی خوبی با ملات پشت سنگ ندارند و حتما باید از روش اسکوپ به هنگام نصب استفاده کرد. بارش باران های اسیدی در شهرهای بزرگ بر روی انتخاب سنگ نمای مناسب بسیار تاثیر گذار است. لذا باید در انتخاب سنگ نما به مواردی از جمله ساب و جلای سنگ، میزان تخلخل پذیری، ضخامت سنگ و … توجه کرد.

برای مثال در مورد سنگهای مرمریت که از جمله سنگ های رسوبی هستند به دلیل تخلخل پذیری و در صد آهک بالا برای نمای ساختمان توصیه نمی شود. البته امروزه با استفاده از روش های نانو تکنولوژی یا بوسیله پرداخت های مختلفی از جمله روش تیشه یا روش بادبر که بر روی سطح سنگ انجام می شود این مشکل بر طرف گردیده است. از جمله بناهای معروفی که در نمای آن از سنگ مرمریت استفاده گردیده است می توان به برج آزادی اشاره نمود.

در سال های اخیر استفاده از سنگ تراورتن به مراتب نسبت به گذشته بالا رفته است دلیل این اقبال عمومی را می توان پیشرفت ماشین آلات و تجهیزات سنگبری دانست از جمله رزین و پولیش که بر سطح سنگ اعمال می گردد و ظاهری زیباتر و یکدست تری به سنگ می دهد. اشکال موجود در این روش مقاومت رزینی است که بر سطح سنگ زده می شود که معادل با 20 سال است و پس از گذشت این مدت ممکن است سنگ زیبایی خود را از دست دهد.

از جمله مواردی که منجر به محبوبیت سنگ تراورتن برای استفاده در نما شده است می توان به تنوع زیاد آن در طرح و رنگ و قیمت پایین آن نسبت به سایر سنگ ها اشاره کرد. سنگ تراورتن ذاتا سنگی متخلخل همراه با آهک زیاد می باشد این امر منجر شده تا چسبندگی خوبی با ملات در هنگام نصب داشته باشد. تاریخ استفاده از سنگ تراورتن به چند صد سال پیش نیز می رسد برای مثال در نماهای رومی باقی مانده از چند100 سال پیش می توان استفاده از سنگ تراورتن را مشاهده کرد . به دلیل اختلاف دمای محیط در شب و روز، تغییرات فصل ها  و در نتیجه انبساط و انقباض سنگ، در صورت نصب به روش دوغاب سیمان احتمال کنده شدن سنگ از روی نما وجود دارد.

بنابراین بهترین روش پیشنهادی روش اسکوپ کردن پشت سنگ است، در غیر اینصورت باید کمی بعد از نصب جهت جلو گیری از ریزش آنها یکی پس از دیگری سنگها را به نما پیچ کرد  که ظاهر خوبی ندارد. روش دیگر روش خشکه چینی است، در این روش پیش از نصب سنگ با استفاده از پروفیل و نبشی های فلزی پشت کار را شاسی کشی می کنند و سنگ ها را بوسیله گیره روی شاسی محکم می کنند.

مقاومت در نصب سنگهایی که در ارتفاع قرار دارند بسیار پر اهمیت است و سنگ ها میبایست از خلل و فرج مناسبی برخوردار بوده تا با ملات و دوغابی که پشت سنگ ریخته میشود چسبندگی خوبی ایجاد کند و مقاومت ان را بالا ببرد و خطر سقوط سنگ بر روی رهگذران و خودرو ها پایین رود . با توجه به موارد فوق سنگ تراورتن به دلیل خلل و فرجی که دارد یکی از بهترین گزینه ها نسبت به سنگ های دیگر از جمله سنگ مرمریت می باشد.

از دیگر گزینه های موجود برای استفاده در نمای ساختمان، سنگ چینی است. سنگ چینی انتخاب مناسبی برای نما و فضای خارجی است. زیرا میزان جذب آب و چسبندگی دوغاب سنگ چینی بین سنگ گرانیت و تراورتن است. رنگ روشن آن باعث می‌شود تا گرمای زیادی جذب نما نشود و ساختمان در برابر گرمای زیاد نباشد به همین دلیل در ایران و  خصوصا در مناطق گرمسیر استفاده از این سنگ برای نما قدیمی ب کارمی رفته  است. مقاومت سنگ چینی در مقابل هوازدگی نسبتاً خوب است و تقریبا، سنگ چینی در این خصوص می‌تواند با سنگ های تراورتن و گرانیت هم رقابت داشته باشد.

موارد که هنگام نصب سنگ نمای ساختمان باید رعایت کرد

• سنگ باید نسبت به شرایط آب و هوایی منطقه انتخاب شود.
• جهت اتصال سنگ بهترین روش استفاده از اسکوپ سنگ می باشد.
• نمای کار شده می بایست منطبق با نقشه های اجرایی باشد.
• سفت کاری های انجام شده در زیر کار می بایست کاملاً تراز باشند.
• پنجره‌های هم اندازه در طبقات باید کاملاً در یک امتداد بوده و در هر طبقه تراز بالا و پایین پنجره‌ها با هم برابر باشد.
• در کنج ها و نبش‌ها کاملاً سنگ‌ها به صورت گونیا کار شود.
• در لبه بالای تراس‌ها و پنجره‌ها، سنگ‌ها دارای لبه‌ای به عنوان آبچکان باشند.
• در صورتی که نما به صورت نصب دوغاب اجرا شود از سیمان تازه و ماسه شسته شده جهت ملات استفاده شود و عیار ملات استفاده شده 400 کیلوگرم به ازاء هر متر مکعب باشد.
• همچنین در سنگهای آهکی از ریختن ملات روی سنگها باید دوری کرد زیرا تمیز کردن آن مشکل است.