بهترین زمان شنوایی سنجی نوزاد؛ از بدو تولد تا مراحل رشد

چکیده : بهترین زمان شنوایی سنجی نوزاد بلافاصله پس از تولد است تا هرگونه مشکل شنوایی به سرعت شناسایی شود. انجام این تست در روزهای ابتدایی زندگی نوزاد باعث می شود مداخلات درمانی یا استفاده از سمعک در صورت نیاز زودتر آغاز شود. تشخیص به موقع کم شنوایی می تواند از بروز مشکلاتی در گفتار، زبان و رشد شناختی جلوگیری کند. والدین باید این غربالگری را جدی بگیرند و طبق توصیه پزشکان انجام دهند.

شنیدن صداها برای نوزادان تازه متولد شده، دریچه ای به رشد زبان و ارتباطات اجتماعی است و بررسی دقیق فرکانس شنوایی شنیداری آن ها اهمیت زیادی دارد. متخصصان با استفاده از تست هایی مانند OAE و ABR می توانند میزان حساسیت گوش نوزاد به فرکانس های مختلف را ارزیابی کنند. در صورت شناسایی هرگونه اختلال، اقداماتی مانند خرید سمعک به عنوان بخشی از توانبخشی شنوایی به والدین پیشنهاد می شود تا رشد گفتار و یادگیری کودک تحت تأثیر قرار نگیرد. در ادامه، به مراحل و اهمیت این ارزیابی ها می پردازیم تا والدین تصمیمات آگاهانه تری بگیرند.

چرا شنوایی سنجی نوزاد باید بلافاصله پس از تولد انجام شود؟

غربالگری شنوایی در بیمارستان، اغلب ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از زایمان صورت می گیرد و این زمان بندی بر اساس توصیه های سازمان هایی مانند آکادمی اطفال آمریکا تعیین شده است. دلیل اصلی این سرعت، تشخیص زودهنگام کم شنوایی مادرزادی است که می تواند بر رشد گفتاری تأثیر بگذارد. اگر تست اولیه نشان دهنده مشکلی باشد، والدین می توانند بلافاصله به متخصص ارجاع شوند و از تأخیر در درمان جلوگیری کنند. آمارها نشان می دهند که حدود ۱ تا ۳ نوزاد از هر ۱۰۰۰ تولد، با کم شنوایی مواجه هستند؛ بنابراین، این بررسی اولیه مانند یک سپر حفاظتی عمل می کند.

علاوه بر این، تست هایی مانند OAE (انتشارات صوتی گوش) یا ABR (پاسخ های ساقه مغز به صدا) در این مرحله انجام می شوند که غیرتهاجمی و سریع هستند. برای مثال، در یک مورد واقعی، نوزادی که در بیمارستان تست اولیه را گذراند، بعداً مشخص شد که نیاز به پیگیری دارد و این امر جلوی مشکلات یادگیری را گرفت. بهترین زمان شنوایی سنجی نوزاد دقیقاً همین لحظات اولیه است تا فرصت های طلایی از دست نرود.
منبع: Newborn Hearing Screening | Parent Guides to Hearing Loss

تکرار تست در هفته های اول؛ چه زمانی ضروری است؟

اگر نتایج غربالگری اولیه نامشخص یا منفی باشد، تکرار تست معمولاً در هفته دوم یا سوم زندگی نوزاد پیشنهاد می شود. این تکرار به دلیل عوامل موقتی مانند مایع آمنیوتیک باقی مانده در گوش میانی رخ می دهد که می تواند نتایج را تحت تأثیر قرار دهد. متخصصان تأکید دارند که والدین نباید این مرحله را نادیده بگیرند، زیرا تأخیر می تواند به مشکلات دائمی منجر شود. بهترین زمان شنوایی سنجی نوزاد در این دوره، فرصتی برای تأیید سلامت شنوایی فراهم می کند.

در مواردی که نوزاد نارس است یا سابقه خانوادگی کم شنوایی وجود دارد، این تکرار ضروری تر می شود. برای نمونه، یک مادر که فرزندش در هفته اول تست منفی داشت، با تکرار در هفته سوم، متوجه شد که مشکل موقتی بوده و کودک کاملاً سالم است. این رویکرد کمک می کند تا اطمینان حاصل شود که هیچ مسئله ای پنهان نمانده است.

نقش ماه های اولیه زندگی در تشخیص زودهنگام مشکلات شنوایی

ماه های اول پس از تولد، دوره ای حیاتی برای شکل گیری مسیرهای عصبی مرتبط با شنوایی محسوب می شود. تشخیص زودهنگام در این زمان، اجازه می دهد تا مداخلات مانند استفاده از وسایل کمکی شنوایی آغاز شود و کودک از همان ابتدا با دنیای صدا آشنا گردد. سازمان بهداشت جهانی گزارش می دهد که مداخله قبل از شش ماهگی، شانس موفقیت در یادگیری زبان را تا ۹۰ درصد افزایش می دهد. بهترین زمان شنوایی سنجی نوزاد در این ماه ها، پایه ای برای رشد سالم می سازد.

علاوه بر غربالگری، والدین می توانند با مشاهده واکنش های نوزاد به صداها، نیاز به بررسی بیشتر را تشخیص دهند. مثلاً اگر نوزادی در ماه دوم به صدای زنگ واکنش نشان ندهد، این می تواند سیگنالی برای مراجعه فوری باشد. چنین رویکردی نه تنها حرفه ای است، بلکه به خانواده ها آرامش می بخشد.

چه عواملی باعث می شوند نوزاد نیاز به شنوایی سنجی زودتر داشته باشد؟

عوامل خطر مانند تولد زودرس، عفونت های مادر در بارداری یا مصرف برخی داروها می توانند نیاز به بررسی شنوایی را تسریع کنند. برای نوزادانی که در بخش مراقبت های ویژه بستری بوده اند، تست حتی قبل از ترخیص ضروری است. آمار مراکز کنترل بیماری ها نشان می دهد که این گروه ها دو برابر بیشتر در معرض کم شنوایی و به تبع آن مشکلات یادگیری نوزادان قرار دارند. بهترین زمان شنوایی سنجی نوزاد در حضور این عوامل، بلافاصله پس از شناسایی ریسک هاست.

سایر موارد شامل وزن کم هنگام تولد یا مشکلات ژنتیکی می شود که والدین باید از آنها آگاه باشند. به عنوان مثال، نوزادی با سابقه خانوادگی ناشنوایی، از همان روز اول تحت نظارت قرار گرفت و این امر جلوی تأخیرهای رشدی را گرفت.

• تولد زودرس (قبل از هفته ۳۷ بارداری)
• عفونت های مادر مانند سرخجه یا CMV
• مصرف داروهای اتوتوکسیک در بارداری
• وزن تولد کمتر از ۱۵۰۰ گرم
• سابقه خانوادگی کم شنوایی ارثی

آیا نیاز به تکرار شنوایی سنجی در دوران شیرخوارگی وجود دارد؟

در دوران شیرخوارگی، یعنی از شش ماهگی تا یک سالگی، تکرار تست شنوایی در صورت وجود نشانه های مشکوک یا عوامل خطر پیشنهاد می شود. این دوره زمانی است که کودک شروع به تولید صداها می کند و هرگونه مشکل می تواند بر گفتار تأثیر بگذارد. بهترین زمان شنوایی سنجی نوزاد در این مرحله، بخشی از چک آپ های روتین پزشکی است تا اطمینان حاصل شود که رشد شنوایی طبیعی پیش می رود.

برای نوزادانی که تست اولیه را با موفقیت گذرانده اند، اما بعداً عفونت گوش میانی تجربه می کنند، تکرار ضروری می شود. مثلاً یک شیرخوار که پس از عفونت، به صداها کمتر واکنش نشان داد، با تست تکراری، مشکل موقتی شناسایی و درمان شد. این رویکرد پیشگیرانه، سلامت بلندمدت را تضمین می کند.

شنوایی سنجی منظم در دوران شیرخوارگی، به والدین کمک می کند تا ابزارهای کمکی مناسب را انتخاب کنند؛ مثلاً اگر کم شنوایی تشخیص داده شود، گزینه هایی مانند خرید سمعک برای نوزادان کوچک وجود دارد که با مشاوره متخصص، بهترین مدل انتخاب می شود. این وسایل نه تنها شنوایی را تقویت می کنند، بلکه در رشد زبانی نقش دارند و خانواده ها می توانند با بررسی برندهای معتبر مانند اتیکن یا فوناک، گزینه ای متناسب با نیاز کودک پیدا کنند؛ جایی که کیفیت صدا و اندازه کوچک، اولویت اصلی است تا نوزاد احساس راحتی کند و والدین از پیشرفت او مطمئن شوند.

اهمیت شنوایی سنجی قبل از ورود کودک به مهد یا مدرسه

قبل از ورود به مهدکودک یا مدرسه، یعنی حدود سه تا پنج سالگی، بررسی شنوایی کمک می کند تا مشکلات پنهان شناسایی شوند و کودک برای محیط آموزشی آماده گردد. کم شنوایی درمان نشده می تواند منجر به مشکلات یادگیری شود، بنابراین این تست بخشی از آمادگی پیش دبستانی است. بهترین زمان شنوایی سنجی نوزاد که حالا کودک شده، در این مرحله است تا هر مسئله ای قبل از فشارهای اجتماعی حل شود.

والدین می توانند با متخصص مشورت کنند تا تست های رفتاری مانند بازی با صداها انجام شود. برای نمونه، کودکی که قبل از مهد تست شد، متوجه شد که نیاز به حمایت دارد و این امر عملکرد تحصیلی او را بهبود بخشید. چنین بررسی هایی، پایه ای برای موفقیت آینده می سازند.

سن کودک	نوع تست پیشنهادی	دلیل بررسی
بدو تولد	OAE یا ABR	غربالگری اولیه برای تشخیص مادرزادی
۶ ماهگی	تست رفتاری	ارزیابی واکنش به صداها در رشد زبانی
۳ سالگی	ادیومتری بازی	آمادگی برای محیط اجتماعی مانند مهد
۵ سالگی	ادیومتری استاندارد	پیش از مدرسه برای جلوگیری از مشکلات یادگیری

چه زمانی باید شنوایی نوزاد به طور سالانه بررسی شود؟

پس از گذراندن مراحل اولیه، بررسی سالانه شنوایی از حدود دو سالگی توصیه می شود، به ویژه اگر عوامل خطر وجود داشته باشد. این روتین کمک می کند تا تغییرات احتمالی مانند کم شنوایی پیشرونده شناسایی شود. بهترین زمان شنوایی سنجی نوزاد در قالب چک آپ های سالانه، بخشی از مراقبت های پیشگیرانه است.

برای کودکان سالم، این بررسی می تواند با ویزیت های پزشکی ترکیب شود. مثلاً یک کودک با سابقه عفونت های مکرر، سالانه تست می شود تا اطمینان حاصل گردد که هیچ آسیب دائمی رخ نداده است. این رویکرد، سلامت شنوایی را در بلندمدت حفظ می کند.

هشدارها و نشانه هایی که نیاز به شنوایی سنجی فوری را نشان می دهند

نشانه هایی مانند عدم واکنش به صداهای بلند در ماه اول، یا تأخیر در تولید کلمات در شش ماهگی، هشداردهنده هستند و نیاز به بررسی فوری دارند. والدین باید به این علائم توجه کنند تا فرصت مداخله از دست نرود. بهترین زمان شنوایی سنجی نوزاد در مواجهه با این نشانه ها، بلافاصله است. سایر هشدارها شامل عفونت های مکرر گوش یا عدم توجه به نام خود در یک سالگی می شود. برای مثال، نوزادی که به صدای مادر واکنش نشان نمی داد، با تست فوری، مشکل شناسایی و درمان شد. آگاهی از این نشانه ها، کلید سلامت است.

اگر کم شنوایی تأیید شود، والدین می توانند به سمت گزینه های درمانی حرکت کنند؛ مانند خرید سمعک که برای کودکان طراحی شده و با ویژگی هایی مانند مقاومت در برابر آب و تنظیم خودکار صدا، زندگی روزمره را آسان تر می کند. این وسایل با مشاوره از متخصصان شنوایی شناس، بر اساس شدت کم شنوایی انتخاب می شوند و برندهایی مانند ویدکس یا ریساند، مدل هایی ارائه می دهند که رشد کودک را حمایت کنند؛ جایی که خانواده ها می توانند با بررسی نظرات والدین دیگر، بهترین انتخاب را داشته باشند و از پیشرفت شنوایی فرزندشان لذت ببرند.

نقش متخصص شنوایی در تعیین بهترین زمان شنوایی سنجی برای هر کودک

نقش متخصص شنوایی در تعیین بهترین زمان شنوایی سنجی برای هر کودک بسیار حیاتی است، زیرا او می تواند با ارزیابی دقیق شرایط رشد و عوامل خطر، زمان مناسب را مشخص کند. این ارزیابی شامل بررسی سابقه خانوادگی کم شنوایی، مشکلات دوران بارداری یا تولد زودرس است. متخصص همچنین با توجه به سن، مراحل رشد گفتار و وضعیت سلامتی کودک، تصمیم می گیرد که غربالگری یا تست تکمیلی چه زمانی انجام شود. در نهایت، راهنمایی او به والدین کمک می کند تا از بروز اختلالات گفتاری و یادگیری در آینده جلوگیری کنند.