نمونه دادخواست تعدیل اقساط

تعدیل اقساط محکوم به به معنای درخواست برای تغییر میزان یا شرایط پرداخت اقساط مالی است که قبلاً توسط دادگاه تعیین شده است. این امکان قانونی زمانی مطرح می شود که وضعیت مالی محکوم علیه یا شرایط اقتصادی جامعه پس از صدور حکم اولیه، دستخوش تغییرات اساسی شده باشد و پرداخت اقساط با میزان قبلی، دیگر منطقی یا مقدور نباشد.
چنین درخواستی، راهکاری عادلانه برای انطباق توان پرداخت با واقعیت های موجود است. در بسیاری از اوقات، زندگی پیش بینی نشده تغییراتی را به همراه می آورد که می تواند بر توانایی مالی افراد تأثیر چشمگیری بگذارد. در چنین شرایطی، قانون این فرصت را فراهم کرده است تا بار مالی، متناسب با شرایط جدید، مجدداً تنظیم شود. این تغییرات می توانند از کاهش درآمد و از دست دادن شغل گرفته تا افزایش ناگهانی هزینه های درمانی یا نوسانات شدید تورمی باشند. هدف نهایی از این فرآیند، ایجاد تعادلی منطقی بین حقوق محکوم له (طلبکار) و توانایی واقعی محکوم علیه (بدهکار) برای اجرای حکم است، تا هم عدالت رعایت شود و هم اجرای احکام قضایی تسهیل گردد.

تعدیل اقساط محکوم به چیست و چه زمانی کاربرد دارد؟

تعدیل اقساط محکوم به، یک سازوکار قانونی است که به طرفین دعوا اجازه می دهد تا در میزان یا شرایط پرداخت اقساطی که دادگاه برای یک محکوم به مالی (مانند مهریه، نفقه، دیه یا سایر دیون) تعیین کرده است، بازنگری کنند. این مفهوم با هدف ایجاد انعطاف پذیری در اجرای احکام مالی و پاسخگویی به تغییرات پیش بینی نشده در زندگی افراد طراحی شده است. زمانی کاربرد پیدا می کند که شرایط مالی یا اقتصادی محکوم علیه یا حتی وضعیت کلی جامعه، پس از صدور حکم اعسار و تقسیط اولیه، به گونه ای تغییر کرده باشد که ادامه پرداخت با شرایط قبل، غیرممکن یا بسیار دشوار باشد.

تصور کنید فردی بر اساس حکم دادگاه محکوم به پرداخت اقساطی شده است. در ابتدا، این اقساط با در نظر گرفتن توان مالی و شرایط زندگی او تعیین شده اند. اما با گذشت زمان، ممکن است اتفاقاتی رخ دهد که این توان مالی را به طور کلی دگرگون کند؛ مثلاً بیماری ناگهانی، از دست دادن شغل، افزایش تعداد افراد تحت تکفل یا افزایش شدید هزینه های زندگی بر اثر تورم. در این حالت، تعدیل اقساط به دادگاه این امکان را می دهد که با توجه به شرایط جدید، میزان اقساط را کاهش یا افزایش دهد تا هم محکوم علیه بتواند به تعهدات خود عمل کند و هم حقوق محکوم له تضییع نشود. این یک راهکار انسانی و عملی برای جلوگیری از فشار مالی غیرقابل تحمل و حفظ کرامت انسانی محکوم علیه است.

تفاوت تعدیل اقساط با مفاهیم مشابه

برای درک بهتر تعدیل اقساط، لازم است آن را از دو مفهوم نزدیک به آن، یعنی اعسار اولیه و تجدید اعسار، متمایز کنیم. گاهی اوقات این مفاهیم با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند، در حالی که هر یک جایگاه و کاربرد حقوقی خاص خود را دارند.

• اعسار اولیه:

  زمانی که فردی به پرداخت مبلغی محکوم می شود و در ابتدا توانایی پرداخت آن را به صورت یکجا یا حتی به صورت اقساطی ندارد، درخواست اعسار می کند. هدف از اعسار اولیه، اثبات ناتوانی مالی و درخواست تقسیط بدهی یا اعطای مهلت برای پرداخت آن است. پس از پذیرش اعسار، دادگاه مبلغی را به عنوان پیش پرداخت (در صورت امکان) و سپس اقساط ماهیانه را تعیین می کند. اعسار اولیه، اولین گام برای تقسیط بدهی است.

• تعدیل اقساط:

  این مفهوم پس از صدور حکم اعسار و تعیین اقساط اولیه مطرح می شود. اگر پس از این مرحله، تغییرات اساسی در وضعیت مالی محکوم علیه یا شرایط اقتصادی رخ دهد، هر یک از طرفین می توانند درخواست تعدیل (یعنی کاهش یا افزایش) همان اقساط تعیین شده را ارائه دهند. بنابراین، تعدیل اقساط برای تغییر در میزان اقساط جاری است که قبلاً تعیین شده اند.

• تجدید اعسار:

  این مفهوم زمانی کاربرد دارد که فرد برای بدهی های جدید یا بخش باقی مانده از بدهی های قبلی که هنوز حکمی برای اعسار آن ها صادر نشده است، مجدداً درخواست اعسار می دهد. مثلاً اگر فردی برای پرداخت مهریه اعسار کرده و اقساط آن تعیین شده باشد، اما برای پرداخت نفقه یا دیون دیگر، دوباره دچار ناتوانی مالی شود، می تواند درخواست تجدید اعسار دهد. تجدید اعسار در واقع درخواست اعسار جدید است، نه تغییر در اقساط فعلی.

در یک جمله، اعسار اولیه برای تقسیط بدهی در ابتدا است، تعدیل اقساط برای تغییر اقساط جاری و تجدید اعسار برای درخواست اعسار مجدد برای بدهی های جدید یا باقی مانده.

مبانی قانونی تعدیل اقساط (اساس حقوقی درخواست شما)

در نظام حقوقی ایران، درخواست تعدیل اقساط محکوم به بر پایه های مستحکم قانونی استوار است. این پایه ها به طرفین دعوا حق می دهند که در صورت تغییر شرایط، از دادگاه تقاضای بازنگری در احکام صادرشده را داشته باشند. مهم ترین ماده قانونی در این زمینه، تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی است که به صراحت این حق را به رسمیت شناخته است.

تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی: «هریک از محکوم له و محکوم علیه می توانند با تقدیم دادخواست، تعدیل اقساط را از دادگاه بخواهند. دادگاه با عنایت به نرخ تورم بر اساس اعلام مراجع رسمی قانونی کشور یا تغییر در وضعیت معیشت و درآمد محکوم علیه نسبت به تعدیل میزان اقساط اقدام کند.»

این تبصره به وضوح بیانگر آن است که قانون گذار با نگاهی واقع بینانه به پویایی شرایط اقتصادی و معیشتی، راهکاری قانونی برای حفظ عدالت در اجرای احکام مالی پیش بینی کرده است.

تفسیر و جزئیات مبانی قانونی

• حق درخواست برای هر دو طرف: این ماده قانونی تاکید می کند که هم محکوم له (طلبکار) و هم محکوم علیه (بدهکار) حق دارند درخواست تعدیل اقساط را مطرح کنند. این امر نشان دهنده رویکرد متوازن قانون گذار است؛ یعنی اگر توان مالی بدهکار افزایش یابد، طلبکار می تواند تقاضای افزایش اقساط را داشته باشد و اگر توان مالی بدهکار کاهش یابد، او می تواند درخواست کاهش اقساط را مطرح کند.
• نرخ تورم: یکی از دلایل اصلی برای تعدیل اقساط، نرخ تورم بر اساس اعلام مراجع رسمی قانونی کشور است. در شرایط اقتصادی کنونی که نوسانات تورمی به شدت بر ارزش پول و هزینه های زندگی تأثیر می گذارد، این بند اهمیت بسیاری پیدا می کند. افزایش تورم می تواند ارزش واقعی اقساط دریافتی توسط محکوم له را به شدت کاهش داده یا توان پرداخت محکوم علیه را برای تأمین مایحتاج اولیه زندگی به مخاطره اندازد.
• تغییر در وضعیت معیشت و درآمد محکوم علیه: این بخش از تبصره، هسته اصلی درخواست تعدیل را تشکیل می دهد. عواملی مانند بیکاری، کاهش حقوق، بیماری های پرهزینه، افزایش افراد تحت تکفل، افزایش اجاره بها و سایر هزینه های زندگی که به طور مستقیم بر توان مالی فرد تأثیر می گذارند، در این دسته قرار می گیرند. این تغییرات باید پس از صدور حکم تقسیط اولیه رخ داده باشند و قابل اثبات باشند.

علاوه بر تبصره فوق، اصول کلی دادرسی و فقهی نیز از این حق حمایت می کنند. اصولی مانند عدالت، انصاف و عدم حرج (به معنای نفی سختی و مشقت)، از مبانی فقهی و حقوقی هستند که دادگاه ها در رسیدگی به این دعاوی مورد توجه قرار می دهند. به عبارت دیگر، سیستم قضایی تلاش می کند تا حکم به گونه ای اجرا شود که برای هیچ یک از طرفین، به خصوص محکوم علیه، موجب سختی غیرقابل تحمل نشود.

رویه قضایی محاکم نیز این نوع درخواست ها را به رسمیت شناخته و در موارد متعدد، با توجه به شرایط خاص هر پرونده، اقدام به تعدیل اقساط کرده اند. این امر نشان دهنده پختگی نظام حقوقی در مواجهه با واقعیت های متغیر زندگی است.

چه کسی می تواند درخواست تعدیل اقساط بدهد؟ (محکوم علیه یا محکوم له)

حق درخواست تعدیل اقساط محدود به یک طرف خاص نیست و همان طور که قانونگذار پیش بینی کرده است، هر یک از طرفین دعوا یعنی هم محکوم علیه (بدهکار) و هم محکوم له (طلبکار) می توانند در شرایط خاص خود، این درخواست را به دادگاه ارائه دهند. این توازن در حق، به عدالت در اجرای احکام کمک می کند.

شرایط درخواست از سوی محکوم علیه (بدهکار)

اگر شما به عنوان محکوم علیه، پس از صدور حکم تقسیط اولیه، با دشواری در پرداخت اقساط مواجه شده اید، می توانید درخواست کاهش اقساط خود را مطرح کنید. این درخواست معمولاً بر اساس تغییرات منفی در توان مالی شما استوار است. مهم این است که این تغییرات بعد از تاریخ صدور حکم تقسیط اولیه رخ داده باشند و بتوانید آن ها را اثبات کنید. برخی از این شرایط عبارت اند از:

• کاهش درآمد:

  شاید شغل خود را از دست داده اید (بیکاری)، یا درآمدتان به دلیل تعدیل نیرو، تغییر شغل با حقوق کمتر، بازنشستگی یا ورشکستگی کسب و کارتان به طور چشمگیری کاهش یافته است. این وضعیت، فشار مالی زیادی را به شما وارد می کند.

• افزایش هزینه های معیشتی:

  تورم شدید می تواند قدرت خرید شما را به شدت کاهش دهد. همچنین، افزایش اجاره بها، افزایش ناگهانی تعداد افراد تحت تکفل (مانند تولد فرزند یا نگهداری از والدین بیمار)، یا افزایش هزینه های تحصیل فرزندان، می تواند بار مالی شما را سنگین کند.

• بیماری یا حوادث غیرمترقبه:

  بروز بیماری های پرهزینه برای خودتان یا یکی از اعضای خانواده که نیازمند درمان های طولانی و داروهای گران قیمت باشد، یا حوادثی مانند آتش سوزی یا سیل که به اموال شما خسارت وارد کرده باشد، می تواند توان پرداخت اقساط را از شما سلب کند.

نکته مهم: هر ادعایی باید مستند به مدرک باشد. صرف گفتن اینکه درآمدتان کم شده یا هزینه هایتان بالا رفته، کافی نیست. باید بتوانید با اسناد و مدارک معتبر، این تغییرات را به دادگاه اثبات کنید.

شرایط درخواست از سوی محکوم له (طلبکار)

از سوی دیگر، اگر شما به عنوان محکوم له، احساس می کنید که میزان اقساط تعیین شده دیگر عدالت را برقرار نمی کند، می توانید درخواست افزایش اقساط را مطرح کنید. این شرایط نیز باید پس از صدور حکم تقسیط اولیه رخ داده باشند:

• بهبود وضعیت مالی محکوم علیه:

  ممکن است شما اطلاع پیدا کرده باشید که محکوم علیه شغل جدید با درآمد بالاتر پیدا کرده، ارث قابل توجهی به او رسیده، یا اموال جدیدی کسب کرده است. در این صورت، ادامه پرداخت با اقساط کم، به عدالت نزدیک نخواهد بود.

• افزایش نرخ تورم:

  در جامعه ای با تورم بالا، ارزش واقعی اقساط تعیین شده در گذشته، به مرور زمان به شدت کاهش می یابد. اگر دادگاه در گذشته مبلغی را تعیین کرده باشد که اکنون به دلیل تورم بالا، ارزش اولیه خود را از دست داده باشد، محکوم له می تواند با استناد به گزارش های رسمی تورم، درخواست افزایش اقساط را داشته باشد تا ارزش واقعی طلب خود را بازیابد.

در هر دو حالت، دادگاه به دقت تمامی مستندات و اظهارات طرفین را بررسی می کند تا به تصمیمی عادلانه دست یابد. این سیستم حقوقی به دنبال آن است که هم از محکوم علیه در برابر فشارهای مالی غیرقابل تحمل محافظت کند و هم حقوق قانونی محکوم له را تضمین نماید.

مدارک و مستندات لازم برای اثبات تعدیل اقساط (چگونه دادگاه را قانع کنیم؟)

اثبات تغییر در وضعیت مالی، سنگ بنای موفقیت در دادخواست تعدیل اقساط است. دادگاه صرفاً با ادعای شما قانع نمی شود و نیاز به مدارک و مستندات محکم دارد. جمع آوری دقیق و کامل این مدارک، شانس شما را برای پذیرش درخواست به طور چشمگیری افزایش می دهد. در اینجا به تفکیک، مدارک عمومی و اختصاصی را بر اساس دلیل تعدیل و طرف خواهان بررسی می کنیم.

مدارک عمومی

این مدارک برای هر دو طرف (محکوم علیه و محکوم له) در اکثر پرونده های تعدیل اقساط ضروری هستند:

• تصویر مصدق کارت ملی و شناسنامه خواهان: برای احراز هویت شما.
• تصویر مصدق دادنامه قطعی اعسار و تقسیط اولیه: حکم اصلی که بر اساس آن اقساط تعیین شده است.
• تصویر مصدق تمامی رسیدهای پرداخت اقساط قبلی: این رسیدها نشان می دهند که شما به تعهدات قبلی خود عمل کرده اید و اکنون شرایط شما تغییر کرده است (به ویژه برای محکوم علیه).

مدارک اختصاصی (بر اساس دلیل تعدیل و طرف خواهان)

برای کاهش اقساط (محکوم علیه)

در صورتی که شما محکوم علیه هستید و قصد کاهش اقساط را دارید، باید مدارکی دال بر کاهش درآمد یا افزایش هزینه های ضروری زندگی خود ارائه دهید:

• گواهی عدم اشتغال به کار یا نامه تعدیل/اخراج از کار: اگر بیکار شده اید یا از کار اخراج شده اید.
• فیش حقوقی جدید: در صورت کاهش حقوق یا تغییر شغل با درآمد کمتر.
• مدارک پزشکی و فاکتورهای هزینه های درمانی: اگر به بیماری جدیدی مبتلا شده اید یا هزینه های درمانی شما به طور ناگهانی افزایش یافته است (برای خود یا افراد تحت تکفل).
• اجاره نامه جدید: در صورتی که اجاره بهای منزل شما به طور قابل توجهی افزایش یافته باشد.
• استشهادیه محلی: این استشهادیه باید توسط حداقل ۲ نفر شاهد مطلع که از وضعیت مالی و معیشتی فعلی شما آگاهی کامل دارند، امضا شود. در آن باید جزئیات تغییر وضعیت مالی شما (مثلاً بیکاری، کاهش درآمد، افزایش هزینه ها) به طور دقیق و مستدل ذکر شود. این مدرک، اعتبار بالایی در دادگاه دارد.
• گردش حساب بانکی: برای اثبات عدم تمکن مالی کافی و نوسانات درآمدی شما (معمولاً برای ۶ ماه تا یک سال اخیر).
• هر مدرکی که مثبت افزایش هزینه های زندگی یا کاهش درآمد باشد: این می تواند شامل فاکتورهای مربوط به هزینه های نگهداری از فرزندان، مدارک تحصیلی (در صورت افزایش بار مالی) و … باشد.

برای افزایش اقساط (محکوم له)

اگر شما محکوم له هستید و به دلیل بهبود وضعیت مالی محکوم علیه یا افزایش تورم، درخواست افزایش اقساط را دارید، مدارک زیر می توانند به شما کمک کنند:

• گزارش مراجع رسمی در خصوص نرخ تورم: می توانید از گزارش های رسمی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران یا سایر مراجع ذی صلاح استفاده کنید تا تأثیر تورم بر ارزش واقعی اقساط را اثبات نمایید.
• مدارک مثبته بهبود وضعیت مالی محکوم علیه: اگر به هر طریقی (قانونی و با رعایت حریم خصوصی) به اطلاعاتی مبنی بر افزایش درآمد، اشتغال به کار جدید، دریافت ارث، یا کشف اموال جدید محکوم علیه دسترسی دارید، می توانید آن ها را ارائه دهید.
• درخواست استعلامات از ادارات ثبت، بانک ها و …: این استعلامات می توانند از طریق دادگاه و برای بررسی اموال و حساب های بانکی محکوم علیه انجام شوند. شما می توانید در دادخواست خود، از دادگاه درخواست صدور این استعلامات را داشته باشید.

نقش شهود در اثبات تعدیل اقساط

شهود در پرونده های تعدیل اقساط نقش مهمی دارند و می توانند به عنوان مکمل مدارک کتبی، ادعای شما را تقویت کنند. شهود باید شرایط زیر را داشته باشند:

• آگاهی از وضعیت: شهود باید از وضعیت مالی و معیشتی فعلی شما آگاهی کامل و مستقیم داشته باشند، نه اینکه صرفاً شنیده های خود را بیان کنند. این افراد می توانند همسایگان، دوستان نزدیک، همکاران یا اقوام باشند.
• عدم نفع: شهود نباید در نتیجه پرونده نفعی شخصی داشته باشند.
• نحوه ارائه شهادت: معمولاً شهادت به صورت کتبی در قالب استشهادیه ارائه می شود و در صورت لزوم، دادگاه از شهود می خواهد برای ادای شهادت حضوری در جلسه رسیدگی حاضر شوند. آن ها باید بتوانند به سؤالات قاضی در مورد تغییر شرایط مالی شما پاسخ دهند.

به یاد داشته باشید که هرچه مدارک شما کامل تر و مستدل تر باشد، شانس موفقیت شما در دادگاه بالاتر خواهد رفت. هیچ ادعایی بدون پشتوانه قوی پذیرفته نمی شود و قاضی نیز با دقت تمامی جوانب را بررسی خواهد کرد.

مراحل و فرآیند رسیدگی به دادخواست تعدیل اقساط (گام به گام)

فرآیند رسیدگی به دادخواست تعدیل اقساط، مانند بسیاری از دعاوی حقوقی، دارای مراحل مشخص و قانونی است که باید با دقت طی شوند. آشنایی با این مراحل به شما کمک می کند تا با آمادگی بیشتری پرونده خود را پیگیری کنید.

1. تنظیم دادخواست:

   اولین گام، تنظیم یک دادخواست قانونی و جامع است. در این دادخواست باید مشخصات خواهان (شما) و خوانده (طرف مقابل)، خواسته (تقاضای تعدیل و کاهش/افزایش اقساط و مبلغ پیشنهادی)، دلایل و منضمات (مدارک پیوست) و شرح کامل دادخواست به تفصیل ذکر شود. رعایت فرمت های قانونی دادخواست و بیان صریح و بدون ابهام خواسته و دلایل بسیار اهمیت دارد. این بخش قلب پرونده شماست و هر چه روشن تر و مستندتر باشد، شانس موفقیتتان بیشتر خواهد بود.

2. ثبت دادخواست:

   پس از تنظیم، دادخواست باید از طریق یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی در سراسر کشور به ثبت برسد. این دفاتر مسئولیت بررسی اولیه مدارک، اخذ هزینه دادرسی و ارسال پرونده به مرجع قضایی صالح را بر عهده دارند.

3. ارجاع به دادگاه صالح:

   بر اساس رویه قضایی، رسیدگی به دادخواست تعدیل اقساط، در همان دادگاهی انجام می شود که حکم اعسار و تقسیط اولیه را صادر کرده است. این امر به دلیل آشنایی قاضی با سابقه پرونده و شرایط قبلی طرفین، به اتخاذ تصمیم عادلانه تر کمک می کند.

4. تعیین وقت رسیدگی و ابلاغ:

   پس از ارجاع پرونده، دادگاه وقت رسیدگی تعیین کرده و این وقت را به هر دو طرف دعوا (خواهان و خوانده) از طریق سامانه ثنا ابلاغ می کند. حضور در جلسه رسیدگی برای هر دو طرف معمولاً ضروری است تا بتوانند دفاعیات خود را مطرح کنند.

5. جلسه رسیدگی:

   در این جلسه، دادگاه به بررسی مدارک و مستندات ارائه شده توسط خواهان می پردازد. اظهارات هر دو طرف استماع می شود و ممکن است قاضی سؤالاتی را از شما و طرف مقابل بپرسد. در صورت لزوم، دادگاه ممکن است دستور تحقیقات محلی، استعلام از مراجع مربوطه (مانند بانک مرکزی برای نرخ تورم یا اداره ثبت اسناد برای اموال) یا حتی ارجاع به کارشناس را صادر کند تا از صحت ادعاها اطمینان حاصل کند.

6. صدور رأی:

   پس از بررسی های لازم و استماع دفاعیات، دادگاه رأی خود را صادر می کند. این رأی می تواند مبنی بر موافقت با درخواست تعدیل (کاهش یا افزایش) و تعیین میزان جدید اقساط باشد یا با درخواست شما مخالفت کند و حکم قبلی را تأیید نماید. رأی دادگاه باید مستدل و مستند به مدارک و قوانین باشد.

7. قابلیت تجدیدنظرخواهی:

   رأی صادره توسط دادگاه بدوی در خصوص تعدیل اقساط، قابل تجدیدنظرخواهی است. هر یک از طرفین که به رأی اعتراض داشته باشند، می توانند ظرف مهلت ۲۰ روزه از تاریخ ابلاغ رأی، درخواست تجدیدنظرخواهی خود را به دادگاه تجدیدنظر استان ارائه دهند. این مرحله فرصتی دوباره برای دفاع از حقوق شما در یک مرجع بالاتر است.

مدت زمان رسیدگی: تعیین یک زمان دقیق برای رسیدگی به پرونده های حقوقی دشوار است، چرا که به عوامل مختلفی مانند حجم پرونده های دادگاه، تکمیل بودن مدارک، نیاز به تحقیقات بیشتر و همکاری طرفین بستگی دارد. اما به طور تخمینی، این فرآیند از زمان ثبت دادخواست تا صدور رأی قطعی ممکن است بین ۱ تا ۳ ماه به طول انجامد. صبر و پیگیری مستمر در این مسیر کلید موفقیت است.

نمونه دادخواست تعدیل اقساط (برای کاهش اقساط از سوی محکوم علیه)

همان طور که گفته شد، تنظیم یک دادخواست دقیق و کامل، از مهم ترین مراحل درخواست تعدیل اقساط است. در این بخش، یک نمونه دادخواست برای کاهش اقساط از سوی محکوم علیه ارائه شده است که می توانید با جایگذاری اطلاعات مربوط به پرونده خود، از آن استفاده کنید. به یاد داشته باشید که این صرفاً یک نمونه است و هر پرونده نیازمند جزئیات و مستندات خاص خود است.

ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه [عمومی/خانواده/حقوقی] شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

خواهان:
آقای/خانم: [نام و نام خانوادگی خواهان]
فرزند: [نام پدر]
کد ملی: [کد ملی خواهان]
نشانی: [آدرس دقیق پستی خواهان]
شماره تماس: [شماره تماس خواهان]

خوانده:
آقای/خانم: [نام و نام خانوادگی خوانده]
فرزند: [نام پدر]
کد ملی: [کد ملی خوانده]
نشانی: [آدرس دقیق پستی خوانده]
شماره تماس: [شماره تماس خوانده (در صورت اطلاع)]

تعیین خواسته:
تقاضای صدور حکم بر تعدیل و کاهش اقساط محکوم به (کاهش اقساط ماهیانه از [مبلغ قبلی] ریال به [مبلغ پیشنهادی] ریال) در پرونده کلاسه [شماره پرونده اصلی] صادره از شعبه [شماره شعبه صادرکننده حکم اولیه].

دلایل و منضمات دادخواست:
1.  تصویر مصدق دادنامه شماره [شماره دادنامه اعسار و تقسیط] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه [عمومی/خانواده/حقوقی] [نام شهرستان].
2.  تصویر مصدق کلیه فیش های حقوقی/مدارک درآمدی جدید (در صورت کاهش درآمد، مثلاً فیش حقوقی با مبلغ کمتر یا گواهی بیکاری).
3.  گواهی از [محل کار قبلی/سازمان مربوطه] مبنی بر [بیکاری/تعدیل نیرو/توقف فعالیت] به شرح پیوست. (در صورت بیکاری)
4.  تصویر مصدق مدارک پزشکی و فاکتورهای هزینه های درمانی (در صورت بیماری) به شرح پیوست.
5.  تصویر مصدق اجاره نامه جدید به تاریخ [تاریخ اجاره نامه جدید] (در صورت افزایش اجاره بها).
6.  استشهادیه محلی ممضی به گواهی حداقل دو نفر شاهد مطلع و موثق.
7.  گردش حساب بانکی [شماره حساب] از تاریخ [تاریخ شروع] تا [تاریخ پایان].
8.  تصویر مصدق رسیدهای پرداخت اقساط قبلی.
9.  [سایر مدارک و مستندات متناسب با دلیل تعدیل، مانند مدارک مربوط به افزایش افراد تحت تکفل]

شرح دادخواست:
احتراماً به استحضار عالی می رساند،
1.  به موجب دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه اعسار و تقسیط] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه محترم [شماره شعبه] دادگاه [عمومی/خانواده/حقوقی] [نام شهرستان] در پرونده کلاسه [شماره پرونده اصلی]، اینجانب محکوم علیه شناخته شده و حکم بر اعسار اینجانب از پرداخت [مبلغ کل محکوم به] ریال محکوم به صادر و میزان اقساط به صورت ماهیانه مبلغ [مبلغ قبلی] ریال تعیین گردید.
2.  اینجانب از تاریخ صدور حکم و شروع پرداخت اقساط، به تعهدات خود عمل نموده و تاکنون مبلغ [مبلغ کلی پرداخت شده] ریال را طی [تعداد اقساط] قسط پرداخت کرده ام (تصاویر رسیدهای پرداخت پیوست است).
3.  متأسفانه از تاریخ صدور دادنامه فوق الذکر، شرایط مالی و معیشتی اینجانب به طور چشمگیری تغییر یافته است. این تغییرات، توان پرداخت اقساط قبلی را از بنده سلب نموده و ادامه پرداخت به همان شیوه، موجب مشقت و حرج شدید گردیده است. [در این قسمت، دلایل دقیق و مستند تغییر وضعیت مالی را به تفصیل و با جزئیات کافی شرح دهید. هرچه شفاف تر و مستدل تر بنویسید، شانس پذیرش بیشتر است.]
    *   مثال ۱ (بیکاری): اینجانب شغل [نام شغل قبلی] را که منبع اصلی درآمد بنده و خانواده ام بود، به دلیل [علت بیکاری، مثلاً تعدیل نیرو/ورشکستگی کارفرما/تعطیلی واحد صنفی به دلیل شرایط اقتصادی] از دست داده ام و در حال حاضر فاقد هرگونه شغل و درآمد ثابتی می باشم. (گواهی بیکاری/نامه اتمام همکاری پیوست است). این وضعیت، زندگی خانواده ام را با چالش جدی روبرو کرده است.
    *   مثال ۲ (بیماری و افزایش هزینه ها): اینجانب دچار بیماری [نوع بیماری] شده ام که نیازمند درمان های مستمر، مصرف داروهای گران قیمت و مراجعات مکرر به پزشک و مراکز درمانی می باشد. مجموع هزینه های درمانی ماهیانه بنده در حدود [مبلغ] ریال است که توان پرداخت آن در کنار اقساط قبلی، برایم میسر نیست و به سختی می توانم معاش خانواده را تأمین کنم. (مدارک پزشکی و فاکتورهای دارویی پیوست است).
    *   مثال ۳ (افزایش تورم و هزینه های زندگی): با توجه به تورم لجام گسیخته و افزایش چشمگیر هزینه های معیشتی و اجاره بها (اجاره نامه جدید پیوست)، درآمد اندک بنده به هیچ عنوان کفاف مخارج ضروری زندگی و پرداخت اقساط سنگین را نمی دهد. شرایط اقتصادی کشور بر توان خرید و تأمین نیازهای اولیه زندگی تأثیر منفی فراوانی گذاشته است.
    *   مثال ۴ (افزایش تعداد عائله): [ذکر مورد جدید افزایش افراد تحت تکفل، مثلاً تولد فرزند یا نگهداری از والدین که بار مالی جدیدی ایجاد کرده است، به همراه مستندات مربوطه].
4.  لذا با توجه به مراتب فوق و با استناد به تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، ادامه پرداخت اقساط به میزان [مبلغ قبلی] ریال ماهیانه برای اینجانب مقدور نیست و موجب مشقت و حرج شدید می باشد.
5.  با تقدیم این دادخواست و دلایل و منضمات پیوستی، مستدعی است با بذل عنایت، نسبت به تعدیل و کاهش میزان اقساط محکوم به از مبلغ [مبلغ قبلی] ریال به [مبلغ پیشنهادی] ریال ماهیانه، دستورات مقتضی را صادر فرمایید.

با تشکر و احترام فراوان،
نام و نام خانوادگی خواهان:
امضاء:

نکات کلیدی در تکمیل نمونه دادخواست

تکمیل صحیح و دقیق دادخواست، عاملی تعیین کننده در سرنوشت پرونده شماست. توجه به جزئیات زیر می تواند به شما کمک کند:

• دقت در جزئیات: تمامی فیلدهای خالی را با دقت فراوان و بر اساس اطلاعات دقیق پرونده و وضعیت فعلی خود پر کنید. یک اشتباه کوچک می تواند روند رسیدگی را با مشکل مواجه کند.
• شرح دادخواست: این بخش، قلب دادخواست شماست و باید دلیل تغییر وضعیت مالی خود را به طور کامل، روشن، مستدل و بدون اغراق شرح دهید. دادگاه به دنبال واقعیت هاست. هرچه دلایل شما شفاف تر، منطقی تر و مستندتر باشد، شانس پذیرش درخواستتان بیشتر خواهد بود. از بیان احساسات بیش از حد خودداری کرده و بر حقایق تمرکز کنید.
• مستندات: حتماً از تمامی مدارک خود تصویر مصدق (کپی برابر اصل شده در دفاتر اسناد رسمی یا دفاتر خدمات قضایی) تهیه کرده و ضمیمه دادخواست نمایید. بدون مدرک، حتی مستدل ترین ادعا نیز بی اثر خواهد بود.
• پیشنهاد مبلغ منطقی: مبلغ جدید اقساط را بر اساس توانایی واقعی خود و با توجه به هزینه های ضروری زندگی پیشنهاد دهید. این مبلغ نباید به حدی پایین باشد که از نظر دادگاه غیرمنطقی تلقی شود یا به حدی بالا باشد که باز هم شما را با مشکل مواجه کند.

توصیه های کاربردی و نکات مهم برای افزایش شانس موفقیت

پیگیری پرونده های حقوقی، به خصوص آن هایی که به وضعیت مالی افراد گره خورده اند، می تواند پیچیده و چالش برانگیز باشد. با رعایت برخی نکات کاربردی و توصیه های حقوقی، می توانید شانس موفقیت خود را در درخواست تعدیل اقساط به طور چشمگیری افزایش دهید.

مشاوره با وکیل متخصص

یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین گام ها در مسیر تعدیل اقساط، مشاوره و همراهی با یک وکیل متخصص در امور اعسار و دعاوی مالی است. نقش وکیل تنها به تنظیم دادخواست خلاصه نمی شود، بلکه شامل موارد حیاتی دیگری نیز می شود:

• تنظیم صحیح دادخواست: وکیل با تجربه می داند که چگونه دلایل و مستندات شما را به بهترین شکل در قالب حقوقی و اصولی دادخواست تنظیم کند تا بیشترین تأثیر را بر قاضی داشته باشد.
• جمع آوری مستندات قوی: وکیل می تواند در شناسایی و جمع آوری مدارک لازم و همچنین نحوه ارائه آن ها به دادگاه، شما را راهنمایی کند.
• دفاع موثر در دادگاه: حضور وکیل در جلسات رسیدگی، به شما کمک می کند تا دفاعیات خود را به شکل قانونی و بدون نقص ارائه دهید و به سؤالات قاضی به درستی پاسخ دهید. این حضور نشان دهنده جدیت شما در پیگیری پرونده نیز هست.

نکته: بسیاری ممکن است تصور کنند که داشتن وکیل به معنای تمکن مالی است و می تواند به پرونده اعسار آسیب بزند. اما این باور صحیح نیست. از نظر حقوقی، داشتن وکیل الزاماً دلیل بر توانایی مالی نیست، بلکه سرمایه گذاری برای حفظ حقوق و افزایش شانس موفقیت در یک فرآیند پیچیده قضایی است. نظریات مشورتی قوه قضائیه نیز این موضوع را تأیید می کنند.

جمع آوری مدارک مستدل و قوی

در پرونده های قضایی، ادعا بدون مدرک هیچ ارزشی ندارد. همان طور که در بخش مدارک اشاره شد، شما باید تمامی تغییرات در وضعیت مالی خود را با اسناد و مدارک محکم و قابل اثبات ارائه دهید. هرچه مدارک شما کامل تر و مستدل تر باشد، قاضی راحت تر می تواند با ادعای شما همراهی کند و آن را بپذیرد.

صداقت و شفافیت

همیشه در ارائه اطلاعات و مدارک خود، صداقت کامل داشته باشید و از هرگونه کتمان حقیقت یا ارائه اطلاعات نادرست پرهیز کنید. کشف هرگونه عدم صداقت توسط دادگاه می تواند به ضرر شما تمام شده و حتی منجر به رد کامل درخواستتان شود. اعتماد دادگاه به اظهارات شما، سرمایه اصلی شما در پرونده است.

پیگیری مستمر پرونده

پس از ثبت دادخواست، پرونده را رها نکنید. به طور مرتب از طریق سامانه ثنا یا مراجعه به دفتر پیگیری پرونده در دادگاه، از روند پیشرفت پرونده، تاریخ جلسات و ابلاغیه ها مطلع شوید. هرگونه تأخیر یا بی توجهی می تواند به طولانی شدن فرآیند یا حتی از دست دادن فرصت های قانونی منجر شود.

پرهیز از اقدامات عجولانه

بدون مشورت حقوقی کافی و جمع آوری کامل مدارک، اقدام به ثبت دادخواست نکنید. یک دادخواست ناقص یا بدون پشتوانه قوی، نه تنها به نتیجه نمی رسد، بلکه می تواند زمان و هزینه زیادی را از شما تلف کند. برای هر گام، با وکیل خود مشورت کنید و با آگاهی کامل پیش بروید.

آشنایی با حقوق خود

مطالعه دقیق این راهنما و هر منبع حقوقی معتبر دیگر، به شما کمک می کند تا با آگاهی بیشتری در دادگاه حاضر شوید و بتوانید از حقوق خود به درستی دفاع کنید. هرچه اطلاعات شما درباره فرآیند و مبانی قانونی بیشتر باشد، کمتر دچار سردرگمی خواهید شد و بهتر می توانید با شرایط و تصمیمات مواجه شوید.

نتیجه گیری

تعدیل اقساط محکوم به، یکی از ابزارهای قانونی مهم و حیاتی در نظام حقوقی ایران است که به افراد امکان می دهد تا با تغییرات پیش بینی نشده در شرایط مالی و اقتصادی خود یا جامعه، به شیوه ای عادلانه و منطقی مقابله کنند. این حق، هم برای محکوم علیه که با کاهش توان مالی مواجه شده است و هم برای محکوم له که ارزش واقعی طلبش تحت تأثیر تورم قرار گرفته، فراهم شده تا توازن و انصاف در اجرای احکام مالی حفظ شود.

مسیر پیگیری این دادخواست، نیازمند آگاهی کامل از مبانی قانونی، شرایط، مدارک مورد نیاز و فرآیندهای قضایی است. همان طور که تجربه نشان داده است، موفقیت در این امر تا حد زیادی به دقت در تنظیم دادخواست، ارائه مستندات قوی و مستدل و در بسیاری از موارد، همراهی یک وکیل متخصص بستگی دارد. با درک صحیح این فرآیند و بهره گیری از مشاوره های حقوقی، می توان از فشارهای مالی غیرقابل تحمل جلوگیری کرد و به احقاق حق خود در چارچوبی عادلانه دست یافت. این سازوکار حقوقی، نه تنها از بار سنگین ناتوانی مالی می کاهد، بلکه به پایداری و عدالت در روابط حقوقی و اجتماعی کمک شایانی می کند.