نمونه متن اظهارنامه فروش مال غیر: راهنمای کامل تنظیم، ارسال و پیگیری (برای مالک و خریدار)

اظهارنامه فروش مال غیر، ابزاری حیاتی برای اعلام رسمی وضعیت یک معامله غیرقانونی است که می تواند از حقوق مالباختگان و خریداران فریب خورده حمایت کرده و مانع از تشدید مشکلات حقوقی شود.

در دنیای پیچیده روابط حقوقی و اقتصادی، گاه افراد خود را در موقعیتی دشوار و ناخواسته می یابند: مواجهه با «فروش مال غیر». این وضعیت که می تواند هم برای مالک اصلی و هم برای خریدار بی خبر پیامدهای سنگینی داشته باشد، نیازمند آگاهی دقیق و اقدام قانونی به موقع است. زمانی که مالی بدون رضایت مالک واقعی آن به دیگری منتقل می شود، یک جرم اتفاق افتاده است که قانون برای آن مجازات هایی در نظر گرفته و برای هر یک از طرفین دعوا، راهکارهای حقوقی خاصی پیش بینی کرده است.

در مسیر پرپیچ و خم پیگیری حقوقی چنین پرونده هایی، اولین قدم اغلب می تواند سرنوشت ساز باشد. اظهارنامه، به عنوان یک اعلام رسمی و قانونی، نقش محوری در این مسیر ایفا می کند. این سند نه تنها به طرف مقابل یک اخطار رسمی ارسال می کند، بلکه می تواند به عنوان مدرکی معتبر در مراجع قضایی مورد استناد قرار گیرد. نگارش دقیق و ارسال به موقع اظهارنامه، می تواند مالک را از مسئولیت های قانونی احتمالی رها ساخته و به خریدار فریب خورده کمک کند تا گام های اولیه برای استیفای حقوق خود را بردارد. در این مقاله جامع، با تکیه بر تجربه و تحلیل دقیق، به ابعاد مختلف اظهارنامه فروش مال غیر خواهیم پرداخت و نمونه های کاربردی برای سناریوهای گوناگون ارائه خواهیم داد تا شما نیز بتوانید با اطمینان خاطر، از حقوق خود دفاع کنید.

اهمیت اظهارنامه در پرونده های فروش مال غیر: ابزاری برای ابلاغ و دفاع

مواجهه با فروش مال غیر، تجربه ای تلخ و پر از نگرانی است. تصور کنید ملک یا دارایی ارزشمند شما بدون اطلاع و رضایت شما توسط دیگری به فروش رفته است. یا حتی بدتر، شما خریدار هستید و ناگهان متوجه می شوید مالی که با زحمت فراوان و پس انداز عمرتان خریده اید، متعلق به فروشنده نبوده است. در هر دو حالت، احساس سردرگمی و نیاز به یک راهکار حقوقی ملموس و سریع، امری طبیعی است. در چنین شرایطی، اظهارنامه به عنوان یک ابزار حقوقی قدرتمند، نه تنها راهی برای اعلام رسمی خواسته و اعتراض است، بلکه می تواند نقش یک سپر دفاعی را نیز ایفا کند.

فروش مال غیر به عملی گفته می شود که در آن شخصی، مال دیگری را بدون اجازه و اذن مالک اصلی، به هر نحو اعم از بیع، اجاره، رهن، هبه و… به شخص ثالثی منتقل کند. این عمل طبق قانون، یک جرم محسوب می شود و عواقب کیفری و حقوقی متعددی برای انتقال دهنده و حتی در مواردی برای انتقال گیرنده و مالک دارد. اظهارنامه در این فرآیند، نقش یک اعلام کننده رسمی را بازی می کند؛ اعلامی که می تواند جلوی ضررهای بیشتر را بگیرد و راه را برای اقدامات قانونی بعدی هموار سازد.

تفاوت اظهارنامه و شکواییه: دو ابزار با کارکردهای متفاوت

یکی از نقاط ابهام زای بسیاری از افراد در مواجهه با مشکلات حقوقی، تفاوت میان اظهارنامه و شکواییه است. این دو واژه هرچند در بستر حقوقی به کار می روند، اما کارکردها و اهداف کاملاً متفاوتی دارند که عدم آگاهی از آن ها می تواند به اشتباهات حقوقی منجر شود:

• اظهارنامه: ابزار حقوقی برای اعلام و اخطار

  اظهارنامه، ابلاغ رسمی یک خواسته، اخطار یا اعلام است که صرفاً جنبه حقوقی دارد. از طریق اظهارنامه، یک فرد می تواند به صورت رسمی و قانونی، موضوعی را به اطلاع طرف مقابل برساند، مهلتی برای انجام کاری تعیین کند، ادعای خود را مطرح سازد یا از او بخواهد که اقدامی را انجام داده یا از انجام کاری خودداری کند. اظهارنامه یک دعوای قضایی را آغاز نمی کند، بلکه تنها پیش زمینه ای برای آن است و اثبات می کند که شخص، موضوع مورد نظر را به طرف مقابل اطلاع داده است. برای مثال، مالکی که از فروش غیرقانونی مالش مطلع شده، می تواند با ارسال اظهارنامه به خریدار، او را از مالکیت خود آگاه کند و معامله را باطل بداند. این اقدام در دفاع از حقوق او و رفع مسئولیت های احتمالی اش نقش کلیدی دارد.

• شکواییه: آغازگر فرآیند کیفری و شکایت از جرم

  شکواییه، سندی است که برای آغاز فرآیند کیفری و شکایت از وقوع یک جرم به دادسرا یا مراجع قضایی صالح ارائه می شود. هدف اصلی شکواییه، تقاضای تعقیب و مجازات فردی است که مرتکب جرم شده است. وقتی یک جرم مانند فروش مال غیر اتفاق می افتد، شاکی (مالک مال یا خریدار فریب خورده) با تنظیم شکواییه، از مقام قضایی می خواهد که به موضوع رسیدگی کرده و متهم را مجازات کند. شکواییه مستقیماً به دنبال اثبات جرم و صدور حکم کیفری است، در حالی که اظهارنامه صرفاً یک اعلام رسمی و مقدماتی است.

در پرونده های فروش مال غیر، هر دو ابزار می توانند در مراحل مختلف به کار گرفته شوند، اما با اهداف کاملاً متفاوت. ابتدا ممکن است اظهارنامه برای اطلاع رسانی و اخطار ارسال شود و سپس در صورت عدم نتیجه گیری، شکواییه برای پیگیری کیفری جرم تنظیم گردد. درک این تفاوت ها، کلید انتخاب راهکار حقوقی مناسب در هر موقعیت است.

فروش مال غیر از منظر قانون: شناخت ارکان و پیامدها

برای پیگیری هرگونه اقدام حقوقی در خصوص فروش مال غیر، لازم است ابتدا با جنبه های قانونی این جرم آشنا شویم. قانونگذار ایران برای حفظ حقوق مالکیت و پیشگیری از سوءاستفاده های احتمالی، مقررات روشنی را در این زمینه وضع کرده است. مهم ترین سند قانونی در این خصوص، «قانون راجع به مجازات انتقال مال غیر» مصوب سال ۱۳۰۸ است که به وضوح ارکان این جرم و مجازات های آن را مشخص می کند.

بر اساس ماده ۱ قانون راجع به مجازات انتقال مال غیر، هر کسی مال غیر را با علم به اینکه مال غیر است به نحوی از انحاء عیناً یا منفعتاً بدون مجوز قانونی به دیگری منتقل کند، کلاهبردار محسوب می شود و به مجازات کلاهبرداری محکوم خواهد شد. در صورتی که انتقال گیرنده نیز در حین معامله از عدم مالکیت انتقال دهنده باخبر باشد، معاون جرم محسوب می شود.

ارکان اصلی جرم فروش مال غیر

جرم فروش مال غیر دارای چهار رکن اساسی است که برای اثبات آن باید وجود هر یک از آن ها محرز شود:

1. علم انتقال دهنده به تعلق مال به غیر: فروشنده باید آگاه باشد که مالی که در حال انتقال آن است، متعلق به شخص دیگری است و خود مالک آن نیست. اگر فروشنده به اشتباه گمان کند که مال متعلق به اوست، جرم فروش مال غیر محقق نمی شود، هرچند ممکن است مسئولیت حقوقی دیگری داشته باشد.
2. تعلق مال به غیر: مال مورد معامله باید در واقعیت متعلق به شخصی غیر از انتقال دهنده باشد. این مال می تواند منقول (مثل خودرو، پول) یا غیرمنقول (مثل زمین، آپارتمان) باشد.
3. قصد انتقال: انتقال دهنده باید قصد و اراده واقعی برای انتقال مال به دیگری را داشته باشد. یعنی از روی عمد و با آگاهی از غیرمجاز بودن اقدام خود، دست به انتقال بزند.
4. انتقال عین یا منفعت: عمل انتقال باید واقع شده باشد. این انتقال می تواند به صورت دائمی (عین) یا موقتی (منفعت مانند اجاره) باشد. مهم نیست که انتقال به چه شکل حقوقی (بیع، صلح، هبه، رهن و…) صورت گرفته باشد؛ همین که مال یا منفعت آن از ید مالک واقعی خارج شده و به دیگری منتقل شود، کفایت می کند.

مجازات های قانونی مربوط به فروش مال غیر

همانطور که ذکر شد، قانونگذار انتقال دهنده مال غیر را در حکم کلاهبردار می داند. بنابراین، مجازات های مربوط به این جرم همانند جرم کلاهبرداری است که شامل موارد زیر می شود:

• رد اصل مال به صاحب آن.
• یک تا هفت سال حبس.
• پرداخت جزای نقدی معادل مال مورد کلاهبرداری.
• در برخی موارد خاص، محرومیت از برخی حقوق اجتماعی.

اگر انتقال گیرنده (خریدار) نیز با علم به اینکه مال متعلق به غیر است، اقدام به خرید آن کرده باشد، طبق قانون «معاون جرم» محسوب می شود و به مجازات معاونت در جرم کلاهبرداری محکوم خواهد شد که معمولاً شامل حبس درجه ۵ یا ۶ و جزای نقدی است.

مسئولیت مالک در صورت عدم ارسال اظهارنامه (معاونت در جرم)

یکی از نکات بسیار مهم و حیاتی در قانون فروش مال غیر که اغلب مورد غفلت قرار می گیرد و می تواند برای مالک اصلی مال نیز دردسرساز شود، تبصره ماده ۱ قانون راجع به مجازات انتقال مال غیر است.

طبق تبصره ماده یک قانون مجازات انتقال مال غیر، اگر مالک اصلی مال پس از اطلاع از وقوع معامله مالش به غیر، تا یک ماه پس از حصول اطلاع، اظهارنامه رسمی مبنی بر اعلام مالکیت خود به انتقال گیرنده (خریدار) و اداره ثبت اسناد یا هر یک از دوایر دولتی دیگر تسلیم نکند، معاون جرم محسوب خواهد شد.

این تبصره به وضوح نشان می دهد که سکوت مالک پس از اطلاع از فروش مال غیر، می تواند به منزله تبانی با فروشنده تلقی شده و او را نیز در دایره اتهام معاونت در جرم قرار دهد. هدف قانونگذار از وضع این تبصره، این بوده است که مالک پس از آگاهی از این واقعه، فوراً اقدام به رفع سوءتفاهم و اعلام مالکیت خود کند تا از فریب بیشتر خریدار و تکمیل جرم جلوگیری شود. بنابراین، ارسال به موقع اظهارنامه از سوی مالک، نه تنها یک اقدام پیشگیرانه است، بلکه یک تکلیف قانونی برای رفع اتهام معاونت در جرم از خود اوست. این موضوع اهمیت استثنایی ارسال اظهارنامه مالک به خریدار مال غیر را دوچندان می کند.

چه کسی باید اظهارنامه بفرستد؟ سناریوهای مختلف و اهداف اظهارنامه

در پرونده های فروش مال غیر، دو گروه اصلی ممکن است نیاز به ارسال اظهارنامه داشته باشند: مالک اصلی مال (مالباخته) و خریدار فریب خورده. هر یک از این گروه ها با اهداف و دلایل خاص خود اقدام به ارسال اظهارنامه می کنند و زمان بندی ارسال آن نیز اهمیت ویژه ای دارد.

الف) اظهارنامه از سوی مالک اصلی (مالباخته) به خریدار مال غیر

مالک اصلی کسی است که مال او بدون اجازه یا اطلاع وی توسط دیگری به فروش رفته است. در چنین شرایطی، مالک با شوک و نگرانی بزرگی روبرو می شود و باید هرچه سریع تر برای احقاق حقوق خود اقدام کند.

• هدف:
  • اعلام رسمی مالکیت: اصلی ترین هدف، آگاه کردن رسمی خریدار از این واقعیت است که فروشنده، مالک اصلی مال نبوده و معامله انجام شده فاقد اعتبار است.
  • بی اعتباری معامله: اعلام صریح اینکه معامله صورت گرفته باطل است و هیچ اثر حقوقی برای مالک ندارد.
  • اخطار به خریدار جهت عدم پرداخت وجه به فروشنده: در صورتی که تمامی ثمن معامله پرداخت نشده باشد، به خریدار اخطار داده می شود که از پرداخت مابقی وجه به فروشنده خودداری کند.
  • رفع مسئولیت قانونی از خود (طبق ماده ۱ تبصره قانون راجع به مجازات انتقال مال غیر): این مهم ترین هدف است. همانطور که پیشتر گفته شد، مالک باید پس از اطلاع از معامله، ظرف یک ماه اظهارنامه را ارسال کند تا از اتهام معاونت در جرم تبرئه شود.
• زمان ارسال: حداکثر یک ماه پس از اطلاع از وقوع معامله. این مهلت بسیار حیاتی است و عدم رعایت آن می تواند پیامدهای جبران ناپذیری برای مالک داشته باشد.
• آثار عدم ارسال: در صورت عدم ارسال اظهارنامه در مهلت مقرر، مالک به دلیل سکوت خود، می تواند معاون جرم فروش مال غیر شناخته شود. این بدان معناست که او نیز در کنار فروشنده، ممکن است مورد پیگرد کیفری قرار گیرد و مجازات شود. بنابراین، ارسال به موقع و دقیق اظهارنامه، نه تنها یک حق، بلکه یک تکلیف حقوقی برای مالک است.

ب) اظهارنامه از سوی خریدار فریب خورده به فروشنده مال غیر

خریدار فریب خورده، فردی است که با حسن نیت و بدون اطلاع از عدم مالکیت فروشنده، اقدام به خرید مالی کرده است و پس از مدتی متوجه شده که مال مورد معامله، متعلق به شخص دیگری است. این وضعیت، حس تلخ فریب و خیانت را در خریدار ایجاد می کند و او را به دنبال راهی برای بازپس گیری حقوق از دست رفته اش می اندازد.

• هدف:
  • مطالبه ثمن معامله: اصلی ترین خواسته خریدار، بازپس گیری وجوهی است که بابت خرید مال غیر به فروشنده پرداخت کرده است.
  • اعلام فسخ قرارداد: اعلام رسمی فسخ معامله با فروشنده به دلیل عدم مالکیت او و نقض اساسی قرارداد.
  • درخواست استرداد خسارات: مطالبه هرگونه خسارت وارده به خریدار شامل وجه التزام (در صورت پیش بینی در قرارداد)، خسارت تأخیر تأدیه ثمن و سایر هزینه هایی که به دلیل این معامله غیرقانونی متحمل شده است.
• زمان ارسال: بلافاصله پس از اطلاع از کلاهبرداری یا فروش مال غیر بودن معامله. هرچه سریع تر اظهارنامه ارسال شود، شانس بیشتری برای جلوگیری از فرار فروشنده و توقیف اموال او وجود دارد.

ج) اظهارنامه از سوی خریدار فریب خورده به مالک اصلی (در شرایط خاص)

این سناریو کمتر رایج است، اما در برخی موارد می تواند کاربرد داشته باشد. زمانی که خریدار فریب خورده قصد دارد با مالک اصلی تعامل کند یا از او برای حل و فصل موضوع کمک بخواهد.

• هدف:
  • مطلع کردن مالک: آگاه کردن رسمی مالک از وضعیت مال و اینکه مال او توسط شخص ثالثی به خریدار فروخته شده است.
  • درخواست همکاری برای حل مشکل: در برخی موارد، خریدار ممکن است مایل باشد با مالک اصلی برای رسیدن به یک راه حل مشترک (مثلاً تأیید معامله توسط مالک در قبال پرداخت مبلغی) همکاری کند.
  • شفاف سازی وضعیت: درخواست از مالک برای ارائه مدارک مالکیت و شفاف سازی وضعیت حقوقی مال.
• زمان ارسال: پس از اطلاع از وضعیت و در صورت لزوم همکاری با مالک. این اظهارنامه معمولاً مقدمه ای برای یک مذاکره یا تعامل بین خریدار و مالک است، نه الزاماً آغاز یک دعوای حقوقی علیه مالک.

انتخاب نوع اظهارنامه و مخاطب آن، بستگی به جایگاه شما در این معامله غیرقانونی و اهدافی دارد که دنبال می کنید. با آگاهی از این سناریوها، می توانید گام های صحیح را در مسیر احقاق حقوق خود بردارید.

راهنمای گام به گام تنظیم و ارسال اظهارنامه فروش مال غیر

تنظیم و ارسال اظهارنامه یک فرآیند رسمی است که باید با دقت و رعایت اصول قانونی انجام شود. یک اظهارنامه ناقص یا نادرست می تواند نه تنها بی اثر باشد، بلکه به ضرر شما تمام شود. در ادامه، به تفصیل مراحل و نکات کلیدی برای تنظیم و ارسال یک اظهارنامه معتبر و مؤثر در پرونده های فروش مال غیر را بررسی می کنیم.

۱. اطلاعات ضروری طرفین

در ابتدای اظهارنامه، باید مشخصات کامل و دقیق فرستنده (اظهارکننده) و گیرنده (مخاطب) درج شود. این اطلاعات شامل:

• مشخصات هویتی: نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، کد ملی.
• آدرس دقیق: آدرس کامل و پستی که ابلاغ به آن صورت خواهد گرفت. در صورت وجود شماره تماس نیز درج شود. برای اشخاص حقوقی، نام شرکت، شناسه ملی و آدرس قانونی شرکت.

۲. نحوه نگارش موضوع اظهارنامه

موضوع اظهارنامه باید در یک جمله کوتاه، شفاف و صریح، هدف اصلی اظهارنامه را بیان کند. این عنوان باید به گونه ای باشد که مخاطب بلافاصله از محتوای کلی اظهارنامه آگاه شود.

• مثال برای مالک: اعلام مالکیت ملک/مال منقول فروخته شده به غیر و ابطال معامله
• مثال برای خریدار: مطالبه ثمن معامله مال غیر و خسارات وارده

۳. چگونگی شرح ماجرا (متن اظهارنامه)

این بخش، هسته اصلی اظهارنامه را تشکیل می دهد و باید با دقت و وضوح نگاشته شود. شما در این بخش داستان را روایت می کنید، اما نه به شیوه داستانی، بلکه با ارائه جزئیات حقوقی و مستند.

• زمان و مکان: تاریخ دقیق و محل وقوع معامله اصلی یا کشف جرم فروش مال غیر.
• جزئیات معامله: شرح دقیق معامله ای که صورت گرفته (مثلاً خرید یک ملک، خودرو یا هر مال دیگر)، مبلغ پرداختی، نحوه پرداخت و طرفین معامله.
• کشف فروش مال غیر: چگونگی اطلاع از اینکه مال مورد معامله، متعلق به غیر بوده است. (مثلاً مراجعه به اداره ثبت، استعلام از مراجع مربوطه، یا اطلاع از سوی مالک واقعی).
• واقعیت مالکیت: به صراحت بیان کنید که مالکیت مال به چه کسی تعلق دارد و فروشنده فاقد هرگونه سمت یا اجازه برای انتقال بوده است.

۴. استنادات قانونی

برای تقویت اظهارنامه و نشان دادن جنبه قانونی آن، لازم است به مواد قانونی مربوطه استناد شود. در پرونده های فروش مال غیر، مهمترین استناد حقوقی، ماده ۱ قانون راجع به مجازات انتقال مال غیر مصوب ۱۳۰۸ و تبصره آن است. بسته به نوع اظهارنامه (از سوی مالک یا خریدار)، ممکن است به مواد دیگری از قانون مدنی (مانند ماده ۲۴۷ در خصوص معامله فضولی، یا مواد مربوط به غصب، ضمان قهری و استرداد ثمن) نیز اشاره شود.

۵. درخواست های حقوقی

در این قسمت، به صورت واضح و بدون ابهام، آنچه را که از مخاطب اظهارنامه می خواهید، بیان کنید. این درخواست ها باید منطبق بر شرح ماجرا و استنادات قانونی باشد.

• برای مالک:
  • اعلام ابطال معامله و عدم اعتبار آن.
  • اخطار به خریدار برای عدم پرداخت وجوه باقی مانده به فروشنده.
  • درخواست همکاری خریدار برای بازگرداندن مال به مالک اصلی.
  • تهدید به پیگیری قانونی در صورت عدم همکاری.
• برای خریدار:
  • مطالبه فوری و کامل ثمن معامله.
  • درخواست پرداخت خسارات وارده (شامل خسارت تأخیر تأدیه، وجه التزام و…).
  • اعلام فسخ قرارداد به دلیل فروش مال غیر و عدم مالکیت فروشنده.
  • تعیین مهلتی مشخص برای انجام درخواست ها و اعلام پیگیری قضایی در صورت عدم انجام.

۶. مدارک و مستندات لازم برای پیوست

هر اظهارنامه باید با مدارک معتبر همراه شود تا ادعاهای مطرح شده مستند و قابل اثبات باشند. برخی از مدارک ضروری عبارتند از:

• مبایعه نامه یا قرارداد اولیه: سندی که معامله فروش مال غیر را اثبات می کند.
• سند مالکیت: (برای مالک) سندی که مالکیت اصلی را نشان می دهد.
• اسناد پرداخت: (برای خریدار) رسیدها، فیش های واریزی، کپی چک های پرداخت شده بابت ثمن معامله.
• مدارک شناسایی: کپی کارت ملی اظهارکننده.
• هرگونه مدرک دیگر: گواهی های استعلام، نامه های رسمی، شهادت نامه ها (در صورت لزوم).

۷. فرآیند ارسال از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

پس از تنظیم دقیق اظهارنامه و آماده سازی مدارک، باید آن را به صورت رسمی ارسال کنید. تنها راه قانونی و معتبر برای ارسال اظهارنامه، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است.

1. با در دست داشتن متن اظهارنامه (تایپ شده یا دست نویس خوانا) و مدارک پیوست، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید.
2. کارشناس دفتر، اظهارنامه شما را ثبت و در سامانه الکترونیکی قوه قضاییه بارگذاری می کند.
3. اظهارنامه به صورت الکترونیکی به سامانه ابلاغ الکترونیک (ثنا) مخاطب ارسال می شود. در صورتی که مخاطب دارای حساب ثنا نباشد، ابلاغ به صورت فیزیکی از طریق پست انجام خواهد شد.
4. هزینه ثبت و ارسال اظهارنامه را پرداخت کنید.

۸. اهمیت پیگیری وضعیت ابلاغ اظهارنامه

پس از ارسال اظهارنامه، پیگیری وضعیت ابلاغ آن بسیار مهم است. شما می توانید با مراجعه مجدد به دفتر خدمات الکترونیک قضایی یا از طریق سامانه ثنا، از تاریخ و وضعیت ابلاغ اظهارنامه مطلع شوید. تاریخ ابلاغ برای بسیاری از اقدامات حقوقی بعدی (مانند محاسبه مهلت یک ماهه مالک یا مهلت تعیین شده برای پاسخ خریدار/فروشنده) حیاتی است.

رعایت دقیق این مراحل، به شما کمک می کند تا اظهارنامه ای قانونی و مؤثر تنظیم و ارسال کنید و گام محکمی در مسیر دفاع از حقوق خود بردارید.

نمونه متن اظهارنامه فروش مال غیر (برای سناریوهای مختلف)

در ادامه، سه نمونه اظهارنامه کاربردی برای سناریوهای رایج در فروش مال غیر ارائه می شود. این نمونه ها صرفاً جهت آشنایی با چارچوب و محتوای اظهارنامه هستند و لازم است هر فرد بسته به جزئیات پرونده خود، متن را با مشورت وکیل یا متخصص حقوقی تنظیم و تکمیل نماید.

۵.۱. نمونه متن اظهارنامه از سوی مالک اصلی به خریدار مال غیر

این اظهارنامه توسط مالک واقعی مال ارسال می شود تا خریدار را از عدم مالکیت فروشنده آگاه سازد و خود را از مسئولیت احتمالی معاونت در جرم تبرئه کند.

بسمه تعالی
تاریخ: [تاریخ ارسال اظهارنامه]
شماره اظهارنامه: [توسط دفتر خدمات قضایی تکمیل می شود]

اظهارکننده:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی مالک]
نام پدر: [نام پدر مالک]
شماره ملی: [کد ملی مالک]
آدرس: [آدرس کامل و دقیق مالک]
شماره تماس: [شماره تماس مالک]

مخاطب (اظهارشونده):
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خریدار]
نام پدر: [نام پدر خریدار]
شماره ملی: [کد ملی خریدار]
آدرس: [آدرس کامل و دقیق خریدار]
شماره تماس: [شماره تماس خریدار]

موضوع اظهارنامه: اعلام مالکیت قطعی مال [نوع مال، مثلاً ملک، خودرو، زمین] و ابطال معامله صورت گرفته با [نام فروشنده]، اخطار به عدم پرداخت ثمن و رفع مسئولیت حقوقی از خود.

خلاصه متن اظهارنامه:
با سلام و احترام؛
بدین وسیله به استحضار می رساند:

۱. اینجانب [نام و نام خانوادگی مالک]، مالک قطعی و قانونی [نوع مال، مانند یک دستگاه آپارتمان با پلاک ثبتی فرعی ... از اصلی ... واقع در بخش ... ثبت ... و به نشانی ...] می باشم. (تصویر سند مالکیت پیوست می باشد.)

۲. متاسفانه، اخیراً از طریق [نحوه اطلاع، مثلاً اطلاع شخص ثالث / مراجعه به ملک / استعلام از اداره ثبت] مطلع گشته ام که فردی به نام آقای/خانم [نام و نام خانوادگی فروشنده مال غیر] با استفاده از [نحوه فریب، مثلاً اسناد جعلی / عدم اطلاع اینجانب از واقعه / جعل امضاء] و بدون هرگونه اذن و رضایت اینجانب، اقدام به فروش مال فوق الذکر به شما (اظهارشونده) نموده و [تاریخ معامله، مثلاً در تاریخ ../../.. یک فقره مبایعه نامه / قرارداد / سند عادی] با شما تنظیم کرده است.

۳. اینجانب به عنوان مالک اصلی، هیچ گونه اطلاع، اذن یا رضایتی در خصوص این معامله نداشته و این انتقال مال، مصداق بارز فروش مال غیر بوده و از منظر حقوقی، معامله ای فضولی و باطل محسوب می شود. (مستند به ماده ۲۴۷ قانون مدنی)

۴. مطابق با تبصره ماده ۱ قانون راجع به مجازات انتقال مال غیر مصوب ۱۳۰۸، در صورت اطلاع مالک از وقوع معامله و عدم ارسال اظهارنامه به انتقال گیرنده ظرف یک ماه، مالک معاون جرم محسوب خواهد شد. لذا اینجانب با ارسال این اظهارنامه رسمی، مراتب مالکیت قطعی خود و عدم اطلاع و رضایت از معامله فوق را به صورت رسمی به شما اعلام می دارم و از مسئولیت حقوقی و کیفری ناشی از این تبصره مبرا هستم.

۵. لذا با توجه به مراتب فوق، اینجانب از شما (اظهارشونده) درخواست دارم:
   الف) از هرگونه پرداخت وجه (ثمن معامله) به آقای/خانم [نام فروشنده] خودداری نمایید.
   ب) با اینجانب جهت تعیین تکلیف و استرداد مال مذکور همکاری لازم را به عمل آورید.
   ج) مراتب باطل بودن معامله و عدم مالکیت فروشنده را لحاظ نموده و هرگونه اقدام بعدی را متوقف سازید.

۶. لازم به ذکر است در صورت عدم توجه به مفاد این اظهارنامه و تداوم اقدامات بر اساس معامله باطل، اینجانب حق پیگیری حقوقی و کیفری موضوع را از طریق مراجع صالح قضایی برای خود محفوظ می دارم و تمامی مسئولیت های بعدی بر عهده شما خواهد بود.

با تشکر
[امضاء مالک]
[اثر انگشت مالک]

۵.۲. نمونه متن اظهارنامه از سوی خریدار فریب خورده به فروشنده مال غیر (مطالبه ثمن و خسارات)

این اظهارنامه توسط خریدارانی ارسال می شود که مالی را از شخصی خریده اند و بعداً متوجه شده اند که فروشنده، مالک اصلی نبوده است. هدف اصلی این اظهارنامه، مطالبه ثمن و خسارات است.

بسمه تعالی
تاریخ: [تاریخ ارسال اظهارنامه]
شماره اظهارنامه: [توسط دفتر خدمات قضایی تکمیل می شود]

اظهارکننده:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خریدار فریب خورده]
نام پدر: [نام پدر خریدار]
شماره ملی: [کد ملی خریدار]
آدرس: [آدرس کامل و دقیق خریدار]
شماره تماس: [شماره تماس خریدار]

مخاطب (اظهارشونده):
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی فروشنده مال غیر]
نام پدر: [نام پدر فروشنده]
شماره ملی: [کد ملی فروشنده]
آدرس: [آدرس کامل و دقیق فروشنده]
شماره تماس: [شماره تماس فروشنده]

موضوع اظهارنامه: اعلام فسخ معامله فروش مال غیر و مطالبه فوری ثمن معامله به مبلغ [مبلغ کل ثمن] و کلیه خسارات وارده.

خلاصه متن اظهارنامه:
با سلام و احترام؛
بدین وسیله به استحضار می رساند:

۱. به موجب [نوع سند، مثلاً مبایعه نامه عادی / قولنامه / سند رسمی] مورخ [تاریخ معامله] که فی مابین اینجانب (اظهارکننده) و شما (اظهارشونده) منعقد گردید، اینجانب اقدام به خرید [نوع مال، مثلاً یک دستگاه خودروی پراید مدل ۸۸ شماره موتور ... / یک قطعه زمین به مساحت ... متر مربع با پلاک ثبتی ...] به مبلغ [مبلغ کل ثمن] ریال از شما نمودم. (تصویر مبایعه نامه و مستندات پرداخت ثمن پیوست می باشد.)

۲. تمامی ثمن معامله، به مبلغ [مبلغ کل ثمن] ریال، طی [نحوه پرداخت، مثلاً چند فقره چک / واریز به حساب بانکی / نقد] به شما پرداخت گردیده است.

۳. متاسفانه، اخیراً اینجانب مطلع گشته ام که مال مورد معامله، متعلق به شخص دیگری به نام آقای/خانم [نام مالک اصلی] می باشد و شما (اظهارشونده) در زمان معامله، مالک حقیقی و قانونی مال مذکور نبوده اید و بدون اذن و رضایت مالک اصلی اقدام به فروش آن نموده اید که این عمل مصداق بارز فروش مال غیر و جرم کلاهبرداری تلقی می گردد.

۴. از آنجا که معامله فروش مال غیر، معامله ای باطل و فضولی است (مستند به ماده ۱ قانون راجع به مجازات انتقال مال غیر و ماده ۲۴۷ قانون مدنی)، اینجانب با این اظهارنامه رسمی، ضمن اعلام فسخ کامل قرارداد فوق الذکر، خواستار بازپرداخت فوری کلیه وجوه پرداخت شده (ثمن معامله) و جبران خسارات وارده می باشم.

۵. لذا با توجه به مراتب فوق، از شما (اظهارشونده) درخواست می گردد:
   الف) ظرف مدت [تعداد] روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، مبلغ [مبلغ کل ثمن] ریال بابت ثمن معامله را به حساب بانکی شماره [شماره حساب] به نام [نام و نام خانوادگی] عودت دهید.
   ب) علاوه بر مبلغ فوق، کلیه خسارات وارده از جمله خسارت تأخیر تأدیه ثمن از تاریخ پرداخت تا زمان استرداد کامل وجه، همچنین کلیه هزینه های حقوقی و دادرسی را جبران نمایید. (در صورت وجود وجه التزام در قرارداد، ذکر شود.)

۶. بدیهی است در صورت عدم توجه به مفاد این اظهارنامه و عدم بازپرداخت وجوه و خسارات در مهلت مقرر، اینجانب ضمن تقدیم شکواییه به مراجع قضایی و پیگیری کیفری جرم فروش مال غیر و کلاهبرداری، اقدام به طرح دعوای حقوقی مطالبه وجوه و خسارات از طریق دادگاه های صالح خواهم نمود و مسئولیت کلیه عواقب و هزینه های ناشی از آن بر عهده شما خواهد بود.

با تشکر
[امضاء خریدار فریب خورده]
[اثر انگشت خریدار فریب خورده]

۵.۳. نمونه متن اظهارنامه از سوی خریدار فریب خورده به مالک اصلی

این اظهارنامه با هدف اطلاع رسانی، شفاف سازی و در برخی موارد درخواست همکاری به مالک اصلی ارسال می شود و جنبه تهاجمی ندارد، بلکه بیشتر تعاملی است.

بسمه تعالی
تاریخ: [تاریخ ارسال اظهارنامه]
شماره اظهارنامه: [توسط دفتر خدمات قضایی تکمیل می شود]

اظهارکننده:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خریدار فریب خورده]
نام پدر: [نام پدر خریدار]
شماره ملی: [کد ملی خریدار]
آدرس: [آدرس کامل و دقیق خریدار]
شماره تماس: [شماره تماس خریدار]

مخاطب (اظهارشونده):
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی مالک اصلی]
نام پدر: [نام پدر مالک]
شماره ملی: [کد ملی مالک]
آدرس: [آدرس کامل و دقیق مالک]
شماره تماس: [شماره تماس مالک]

موضوع اظهارنامه: اطلاع رسانی در خصوص فروش مال [نوع مال، مثلاً ملک، خودرو، زمین] متعلق به شما توسط شخص ثالث و درخواست شفاف سازی و همکاری.

خلاصه متن اظهارنامه:
با سلام و احترام؛
بدین وسیله به استحضار می رساند:

۱. اینجانب [نام و نام خانوادگی خریدار فریب خورده]، در تاریخ [تاریخ معامله] یک فقره [نوع مال، مثلاً ملک با پلاک ثبتی ... / خودرو با شماره شاسی ...] را از آقای/خانم [نام فروشنده مال غیر] به مبلغ [مبلغ ثمن] ریال خریداری و ثمن آن را به صورت کامل پرداخت نموده ام. (تصویر مبایعه نامه و اسناد پرداخت پیوست می باشد.)

۲. اخیراً مطلع گشته ام که مال خریداری شده متعلق به شما (اظهارشونده) می باشد و آقای/خانم [نام فروشنده مال غیر] مالک حقیقی و قانونی آن نبوده و بدون اذن و رضایت شما اقدام به فروش آن به اینجانب نموده است.

۳. هدف از ارسال این اظهارنامه، آگاه نمودن رسمی شما از این وضعیت و اعلام حسن نیت اینجانب به عنوان خریدار فریب خورده است که در این معامله غیرقانونی، قربانی کلاهبرداری واقع شده ام.

۴. از آنجا که اینجانب نیز در این معامله متضرر شده ام، با این اظهارنامه از شما (اظهارشونده) درخواست می گردد:
   الف) ضمن تأیید مالکیت خود بر مال مورد اشاره، در خصوص چگونگی واگذاری یا فروش آن توسط آقای/خانم [نام فروشنده مال غیر]، شفاف سازی لازم را مبذول فرمایید.
   ب) جهت حل و فصل مسالمت آمیز موضوع و کاهش خسارات وارده به هر دو طرف (شما به عنوان مالک و اینجانب به عنوان خریدار فریب خورده)، با اینجانب همکاری لازم را به عمل آورید.

۵. اینجانب آمادگی کامل خود را جهت ارائه هرگونه اطلاعات و مستندات مربوط به معامله به شما و همکاری جهت پیگیری حقوقی و کیفری موضوع از فروشنده مال غیر اعلام می دارم.

۶. خواهشمند است ظرف مدت [تعداد] روز از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، پاسخ کتبی و رسمی خود را ارائه نمایید تا بتوانیم در اسرع وقت، راه حل مناسبی برای این موضوع پیدا کنیم.

با تشکر
[امضاء خریدار فریب خورده]
[اثر انگشت خریدار فریب خورده]

نتیجه گیری و توصیه نهایی

تجربه مواجهه با فروش مال غیر، خواه به عنوان مالک مالباخته یا خریدار فریب خورده، می تواند بسیار دشوار و پر از ابهام باشد. در این مقاله به خوبی مشاهده شد که اظهارنامه، با وجود سادگی ظاهری، ابزاری قدرتمند و حیاتی در مسیر احقاق حقوق شماست. این سند حقوقی نه تنها یک اعلام رسمی به طرف مقابل است، بلکه در بسیاری موارد نقش تعیین کننده ای در جلوگیری از سوءاستفاده های بیشتر، رفع مسئولیت های قانونی و فراهم آوردن بستر مناسب برای پیگیری های قضایی بعدی ایفا می کند.

اهمیت نمونه متن اظهارنامه فروش مال غیر در این است که به شما چارچوبی عملیاتی برای دفاع از خود ارائه می دهد. درک تفاوت های اساسی بین اظهارنامه و شکواییه، شناخت ارکان قانونی جرم فروش مال غیر، و آگاهی از وظایف و حقوق هر یک از طرفین دعوا، گام های اولیه و بسیار مهمی هستند که شما را در مسیری درست قرار می دهند. به خصوص، تاکید بر مهلت یک ماهه مالک برای ارسال اظهارنامه جهت رفع مسئولیت معاونت در جرم، نکته ای است که هیچگاه نباید از آن غفلت کرد.

با این حال، باید همواره به خاطر داشت که قوانین حقوقی دارای ظرایف و پیچیدگی های بسیاری هستند. هر پرونده ای شرایط خاص خود را دارد و کوچکترین اشتباه در تنظیم و ارسال اسناد قانونی، می تواند به ضرر شما تمام شود. به همین دلیل، مشورت با یک وکیل متخصص در امور دعاوی ملکی و کیفری، نه تنها یک توصیه، بلکه یک ضرورت است. وکیل متخصص می تواند با بررسی دقیق جزئیات پرونده شما، بهترین راهکار حقوقی را پیشنهاد دهد، در تنظیم اظهارنامه به شما کمک کند و در تمامی مراحل پیگیری، پشتیبان شما باشد تا با حداقل استرس و بیشترین شانس موفقیت، به حقوق خود دست یابید.

یادتان باشد، اقدام به موقع و صحیح، کلید موفقیت در پرونده های حقوقی است. برای تنظیم دقیق اظهارنامه و پیگیری حقوقی پرونده خود، هم اکنون با وکلای متخصص ما تماس بگیرید.