در این مطلب به این موضوع خواهیم پرداخت که خاک کوکوپیت چیست و برای چه گیاهانی مناسب است و نحوه استفاده از آن توضیح داده خواهد شد؛ جهت آگاهی از قیمت کوکوپیت و خرید آنلاین به لینک درج شده مراجعه نماید.
خاک کوکوپیت در واقع نوعی بستر کشت می باشد که از الیاف پوست، پوشش میوه نارگیل و در برخی موارد از پوست درخت نارگیل و به صورت فشرده تهیه می شود. نخستین بار در قرن نوزدهم از آن به عنوان بستر کشت در باغبانی استفاده گردید ولی به خاطر کیفیت نامناسب مصرف آن کاهش یافت، در اواخر قرن بیستم با روش های مدرن تکنولوژی، کوکوپیت بهتری تولید گردید.
خاک کوکوپیت چیست؟
خاک کوکوپیت به عنوان محیط کشت سبک، سازگار با محیط زیست و توانایی نگهداری آب به مقدار زیاد شناخته شده است. هنگام مصرف با افزودن آب به هر یک کیلوگرم خاک کوکوپیت فشرده، 15 لیتر کوکوپیت مرطوب خواهید داشت. در کشورهای مختلف به دلیل اینکه بسیار سبک است و توانایی نگهداری آب آن زیاد است، هنگام صادرات انواع گل و گیاه به خصوص کاکتوس فقط از خاک کوکوپیت خالص استفاده می شود.
اگر بهتر بخواهیم بگوییم که خاک کوکوپیت چیست و چه مزایایی دارد، باید بگوییم جزو بسترهای کاشت آلی طبقه بندی می‌شود و یکی از بهترین بسترهای کاشت برای گیاهان است.
مزایای استفاده از خاک کوکوپیت
- ظرفیت نگهداری خاک کوکوپیت نسبت به دیگر انواع بستر کشت، بسیار زیاد است؛ بنابراین در مصرف آب صرفه جویی و همچنین به رشد بهینه گیاه کمک میکند و این صرفه جویی در آب در بخش کشاورزی بسیار مقرون به صرفه است.
- خاک کوکوپیت قدرت تهویه بسیار خوبی دارد. الیاف باریک نارگیل حتی زمانی که از آب اشباع شده باشد، تخلخل بسیار خوبی را دارا هستند و در نتیجه ترکیب این ماده با خاک، ضمن اصلاح خاک، از سفت شدن و فشردگی آن جلوگیری میکند.
- یکی از مهمترین مزایای خاک کوکوپیت، عاری بودن آن از انواع بذر، علف هرز، آفت، بیماری و باکتری است. الیاف نارگیل به دلیل اینکه در بالای درخت و ارتفاع بالاتر از سطح زمین رشد میکنند بسیاری از آلودگی‌های با منشاء خاک را ندارد.
- کوکوپیت نسبت به دیگر انواع بستر کاشت، زمان ماندگاری بالایی دارد و حداقل برای چهار سال و حداکثر تا ۱۰ سال میتوان از آن به عنوان بستر کاشت استفاده کرد؛ در واقع از 10 سال به بعد شروع به تجزیه می کند.
محدوده pH خاک کوکوپیت خنثی تا کمی اسیدی (۶/۵ تا ۵/۶) است که محدوده مناسب برای بیشتر گیاهان محسوب می‌شود. در این محدوده از pH، عناصر غذایی به راحتی در اختیار ریشه گیاه قرار خواهند گرفت و کمک می کند خاصیت قلیایی ریشه کاسته شود.
کیفیت ذاتی الیاف نارگیل و تهویه مناسب این بستر باعث شده تا استفاده از خاک کوکوپیت برای جوانه زدن بذر‌ها و کاشت قلمه به عنوان بهترین بستر کاشت، شناخته شود. تجربه نشان داده است، کوکوپیت سرعت جوانه‌زنی بذر‌ها و ریشه‌دار شدن قلمه‌ها را افزایش میدهد.
کوکوپیت ماده‌ای کاملاً آلی است و هیچ گونه تأثیر نامطلوبی بر محیط زیست ندارد و بعد از تجزیه شدن به طبیعت برمی‌گردد.
کوکوپیت قالبی، به رشد باکتری، قارچ و علف هرز مقاوم است و در واقع بدون پاتوژن است. میزان بالای لیگنین موجود در کوکوپیت، رشد میکروارگانیسم های مفید را افزایش می دهد.
کوکوپیت در کنار مزایای زیادی که دارد دارای معایبی نیز می باشد که در زیر به آن خواهیم پرداخت.
معایب خاک کوکوپیت
- کمبود مواد غذایی: مهمترین عیب کوکوپیت کمبود مواد مغذی در آن است. بنابراین در صورت استفاده از این بستر به صورت خالص مستلزم استفاده از محلولهای مغذی غذایی و کود مایع برای تغذیه ریشه گیاهان است.
- قیمت بالا: از معایب کوکوپیت می توان به قیمت بالای آن اشاره کرد، کوکوپیت نسبت به باقی خاکها قیمت بالاتری دارد و در کل ماده گرانی محسوب می‌شود. قیمت بالای آن به دلیل وارداتی بودن آن بوده و وارد کننده متحمل هزینه زیادی می‌شود و این یکی از معایب کار است.
کشورهای شرقی آسیا از عمده ترین تولیدکنندهای کوکوپیت در جهان هستند؛ دو کشور مهم تولید کننده کوکوپیت در سطح جهان:
- هند: این کشور به علت داشتن درختان نارگیل فروان تولید کننده خاک کوکوپیت است، اما کوکوپیت های آن به علت شوری بالا در ایران خریداری نمی‌شود. به دلیل این که این کوکوپیت‌ها با آب دریا آبشویی می شوند و برای کشور ما که در بیشتر مناطق شوری آب زیاد است، مناسب نیست.
- سریلانکا: کوکوپیت‌های این کشور کیفیت بالاتری نسبت به کوکوپیت های هند دارد و شوری پایین‌تر، سرعت حجمگیری و بازشدن بالاتر از دیگر مزایای آن است.
برای تهیه خاک کوکوپیت از الیاف دورریختنی پوست و پوشش میوه نارگیل و الیاف تنه درخت نارگیل استفاده می‌شود؛ رشته‌های نازک پوست نارگیل جدا شده سپس پودر و برای بسته‌بندی آماده میشوند. ابتدا نارگیل‌ها خیسانده میشوند، روشی برای به عمل آوردن که به طور طبیعی باعث تجزیه پوسته خیس می‌شود. برای تهیه خاک کوکوپیت پوست نارگیل‌ها به مدت ۶ ماه یا بیشتر، برای تجزیه شدن در آب خیسانده میشوند.
امروزه طرز تهیه خاک کوکوپیت مکانیزه شده و این فرآیند را میتوان در مدت کمتری و طی یک هفته با استفاده از تکنیک‌های ماشینی پیشرفته انجام داد. بعد از خیسانده شدن رشته‌ها به وسیله شانه‌های مخصوص از پوسته جدا میشوند، این فرآیند جدا کردن الیاف نام دارد.
زمانی که رشته‌ها یا الیاف نارگیل توسط شانه از پوسته جدا شد، خشک شده و در این مرحله کوکوپیت خشک عمل‌آوری می شود.
انواع کوکوپیت
کوکوپیت از سه بخش تشکیل شده که ممکن است در بافت‌های مختلف هر سه یا یکی از بخش‌ها وجود داشته باشد. کوکوپیت ها انواع مختلفی دارد، انواع کوکوپیت به صورت زیر است: پیت، الیاف یا چیپس
استفاده از مخلوط آنها مزایای خود را دارد.
پیت مشابه پیت ماس است، اما رنگ آن قهوه‌ای تیره است و قطر آن بین یک تا پنج میلیمتر است. تراکم این محصول به اندازه‌ای است که آب زیادی را در خود نگه می‌دارد و به همین دلیل نمی‌توان آن را تنها استفاده کرد؛ چون ممکن است ریشه‌ها از آب غرق شوند.
الیاف نارگیل
رشته‌های نخ مانندی که از الیاف نازک و بسیار نازک نارگیل تشکیل شده اند که اکسیژن از طریق آن به راحتی میتواند به سیستم ریشه‌ی گیاه نفوذ پیدا کند. فیبر نارگیل به تنهایی قابلیت جذب زیادی ندارد و با گذشت زمان تجزیه می‌شود و درنتیجه مقدار اکسیژنی که به ریشه‌های گیاه می‌رسد، کاهش مییابد. به همین دلیل برای استفاده‌ی مجدد مناسب نیست.
کوکو چیپس
تکه‌های کوچکی از الیاف نارگیل است که خصوصیات بهتری نسبت به پیت و فیبر را دارد. کوکو چیپس آب را به خوبی در خود نگه می‌دارد و منافذ هوایی خوبی هم دارد.
در دسته بندی دیگر از کوکوپیت آن ها را مخلوطی از انواع کوکوپیت موجود و بر حسب بافتی که ایجاد می کنند به سه دسته تقسیم بندی می کنند:
- بافت فاین: این نوع از کوکوپیت ها شامل بیش از ۸۵ درصد پیت و کمتر از ۱۵ درصد الیاف ریز را شامل می شود و بیشتر برای نشاء استفاده می شود.
- بافت مدیوم: این نوع از کوکوپیت ها ۸۰ تا ۸۵ درصد می باشد و ۱۵ تا ۲۰ درصد الیاف با اندازه حداکثر ۱۵ سانتی متر دارند.
- کوکوچیپس: کوکو چیپس ها نوع دیگری از کوکوپیت ها هستند که 30 درصد پیت و ۳۰ تا ۶۰ درصد چیپس دارند. مابقی این مقدار نیز الیاف با ابعاد متغیر می باشد.
نحوه استفاده از کوکوپیت
امروزه خاک کوکوپیت به سه صورت در مراکز فروش مخصوص تجهیزات کشاورزی و گل و گیاه موجود است، این سه مدل کوکوپیت به شکل های زیر می باشد:
- آجری شکل
- گرد و یا گلدان هایی از الیاف نارگیل
- پودر نرم
نحوه استفاده از کوکوپیت به عنوان محیط کشت فقط کافی است آن را در داخل آب قرار دهند.
همانطور که گفته شد برای اینکه از کوکوپیت استفاده کنیم هر یک کیلو گرم کوکو پیت فشرده شده، بعد از اینکه در آب قرار بگیرد و رطوبت را در خود جذب کند میتواند به ۱۵ لیتر کوکوپیت مرطوب تبدیل شود.
میزان و نحوه استفاده از کوکوپیت را با توجه به نوع گیاه و سایز گلدانی که از آن استفاده می‌شود، بستگی دارد و می تواند به تنهایی یا با بسترهای کاشت دیگر مثل پرلیت، پیت ماس، خاک اره و … مخلوط کرده و در گلدان مورد نظر قرار گیرد.
نحوه استفاده از کوکوپیت در داخل گلدان
این محصول را درون گلدان مورد نظرتان قرار داده و بر روی آن آب بریزید. به محض این که الیاف محصول کوکوپیت از هم جدا شد می توانید به راحتی آن را به صورت خالص یا با پرلیت و یا پیت ماس مخلوط کنید و آن را مورد استفاده قرار دهید.
توجه داشته باشید که نصف این مقدار مخلوط باید کوکوپیت باشد. همچنین ۱۰ درصد آن پرلیت و ۴۰ درصد آن پیت ماس باشد. این خاک، برای گیاهان آپارتمانی بسیار عالی است که می توان آن را به راحتی مخلوط کرده و از آن استفاده کرد.
نحوه استفاده از کوکوپیت در مورد کاشت بذر
بهتر است از مخلوط کوکوپیت و پیت ماس به نسبت۷۰ درصد کوکوپیت و۳۰ درصد پیت ماس استفاده شود؛ این نحوه استفاده از کوکوپیت در مورد پرورش گل رز و توت فرنگی صدق می کند.
کوکوپیت برای چه گیاهانی مناسب است؟
این محصول نیز مانند سایر محصولات، کاربرد های منحصر به فرد خود را دارد. در این بخش به طور کلی به این پرداخته می شود که کوکوپیت برای چه گیاهانی مناسب است؟ خاک کوکوپیت به عنوان بستر برای کاشت بسیاری از محصولات مانند گوجه فرنگی، خیار، فلفل دلمه ای، پرورش گل های شاخه بریده و همچنین برای پرورش گیاهان آپارتمانی بسیار مناسب است.
از مواردی دیگر که کوکوپیت برای چه گیاهانی مناسب است، می توان به این اشاره کرد که کوکوپیت بهترین بستر برای رویش بذر، قلمه، انواع پیاز و نشاء است. همچنین از محصول کوکوپیت می توان برای خاک کاکتوس‌ها در دوره نشاء هم استفاده کرد، یعنی در زمانی که آنها از بستر و خزانه اولیه جدا میشوند.
از دیگر کاربردهای کوکوپیت که قبلاً نیز به آن اشاره شد، در بسیاری از کشورها هنگام صادرات انواع گل و گیاه به خصوص کاکتوس از کوکوپیت به دلیل نگهداری بالای آب به صورت خالص استفاده می شود.
کوکوپیت و پیت ماس
کوکوپیت و پیت ماس هر دو به عنوان دو بستر کاشت که ظرفیت نگهداری آب در آن ها زیاد است استفاده می شود، ولی ظرفیت نگهداری آب در کوکوپیت بیشتر از پیت ماس است. در مقالهبه طور مفصل درباره خاک پیت ماس صحبت کردیم.
یکی از تفاوتهای کوکوپیت و پیت ماس این است که کوکوپیت دارای pH خنثی و کمی اسیدی است و پیت ماس pH اسیدی دارد و دیگر تفاوت بین کوکوپیت و پیت ماس این است که کوکوپیت به عنوان منبع تجدیدپذیر و سازگار با محیط زیست است و بعد از 10 سال شروع به تجزیه می کند که نشان‌دهنده ماندگاری بالا آن می باشد.
در حالی‌که پیت ماس به عنوان بستر کشت تجدیدناپذیر شناخته می شود؛ اما پیت ماس دارای ترکیبات آلی مناسب است و همانطور که قبلاً به آن اشاره شد از مخلوط این دو می توان به عنوان بستری مناسب جهت رشد و پرورش گیاهان به خصوصکوکوپیت به نوعی از بستر کشت اطلاق می‌شود که از الیاف پوست میوه نارگیل تهیه می‌شود.
این نوع از بستر کشت بسیار سبک است و توانایی نگهداری طولانی مدت آب در خود را دارد و به همین دلیل در کشورهای مختلف در زمان صادرات گل و گیاه یا انواع کاکتوس ها فقط از این نوع خاک برای نگهداری گیاهان استفاده می‌شود.
جهت خرید به فروشگاه بذر گل و گیاه نازبو مراجعه کنید.
کوکوپیت ها به صورت قالب های فشرده ای کوچک، تخته ای و یا صفحات گرد اغلب از کشورهای آسیای جنوب شرقی مانند سریلانکا، هندوستان و … وارد کشور می‌شود.
بعضی از کوکوپیت ها به خوبی تجزیه نمیشوند و شروع به مصرف کردن نیتروژن موجود میکنند و در صورت کم بودن، برای مصرف نیتروژن با گیاه رقابت میکند.
کوکوپیت ها نا مرغوب شامل مقادیر زیادی EC ( نمک ) میباشند که قبل از مصرف باید شسته شوند. قالبهای کوکوپیت بر اساس نوع و درصد الیاف و میزان باز شدن پس از جذب آب درجه بندی میشوند. جهت به فروشگاه نازبو مراجعه کنید.
ویژگی های کوکوپیت نازبو:
- نازبو کاملا ارگانیک • بهداشتی و بدون بو • تخلخل بالای خاک بافت سبک • کمک به حفظ و طراوت گیاهان • عاری از هرگونه قارچ و بیماری • حفظ رطوبت خاک • دارای زهکشی بالا
جهت خرید کوکوپیت از سایت ما کلیک کنید
موارد استفاده از بستر کشت کوکوپیت :
این نوع خاک به دلیل نگهداری بیش از حد باید برای گیاهانی استفاده شود که به آبیاری زیادی نیاز دارند. در کشت های هیدروپونیک از کوکوپیت به وفور استفاده می‌شود. کوکوپیت همچنین بستری مناسب برای رشد نهالها است.
در مورد کاکتوس ها از کوکوپیت، میتوان در دوره نشا استفاده کرد یعنی زمانی که از بستر و خزانه اولیه جدا میکنیم.
ترکیب رایج برای استفاده در بستر گیاهان خانگی و زینتی معمولاً نسبت ۵۰ درصد کوکوپیت + ۴۰ درصد پیت ماس + ۱۰ درصد پرلیت است.
نحوه استفاده از کوکوپیت :
در زمان استفاده باید قالب آن را باز کنید، در معرض هوا قرار داده و سپس آنها را به وسیله اضافه کردن آب، از حالت فشرده خارج و در گلدان یا سینی نشاء استفاده میشوند. بعد از اضافه کردن آب به کوکوپیت ها حجم آن بسیار افزایش مییابد.
هر قالب کوکوپیت را در ظرفی محتوی ۱۰-۸ لیتر آب قرار داده و پس از جدا شدن الیاف از هم به صورت خالص یا به همراه پرلیت مورد استفاده قرار میگیرد.
هر قالب در واقع هر یک کیلوگرم از این قالب میتواند تبدیل به 15 لیتر کوکوپیت شود. جهت غنی کردن کوکوپیت میتوان همراه آب مواد غذایی نیز به آن اضافه کرد
مهمترین خواص کوکوپیت :
توانایی نگهداری آب بالا: کوکوپیت، در مقایسه با پیت ماس نیاز به آبیاری کمتری (تا۶۵%) دارد و نسبت به پیت ماس آب بیشتری نگهداری میکند و بستر مناسبی است برای گیاهانی که به آبیاری زیادی نیاز دارند:
توانایی دوباره خیس شدن و خصوصیت زهکشی سریع کوکوپیت، باعث کاهش از دست رفتن نوترینت از طریق آبشویی می‌شود. کوکوپیت، طبیعی ترین تهویه کننده خاک است و از سخت شدن خاک جلوگیری میکند و تخلخل خاک را افزایش میدهد. کوکوپیت، به رشد باکتری، قارچ و علف هرز مقاوم است و در واقع بدون پاتوژن است. مقدار بالای لیگنین در آن توسعه میکروارگانیسم های مطلوب را تشویق میکند. کوکوپیت، کاملا آلی است. هیچ گونه تاثیر نامطلوبی بر محیط زیست ندارد. از لحاظ فیزیکی مقاوم است و به کندی تجزیه می‌شود و فقط وقتی ۱۰ ساله است شروع به تجزیه شدن میکند کوکوپیت به تهویه خاک کمک میکند و از سخت شدن خاک جلوگیری میکند و تخلخل خاک را افزایش میدهد.
برای مطالعات بیشتر: nurserylive
معایب کوکوپیت :
کمبود مواد غذایی از جمله معایب کوکوپیت هست که البته به همین دلیل بیشتر برای کاشت بذر و قلمه از کوکوپیت استفاده می‌شود چون تا زمان تشکیل کامل ریشه گیاه نیازی به غذا ندارد.
البته بعد از ریشه زایی هم میتوان غذای گیاه را تأمین کرد و درصورت تأمین غذا این مشکل حل می‌شود.
گیاهان آپارتمانی استفاده کرد.