تشدید آلاینده سرطان‌زای ازن در تابستان داغ تهران
با آغاز فصل تابستان، تهران با چالشی همیشگی به نام آلودگی هوا مواجه می‌شود. این مشکل نه‌تن‌ها سلامتی شهروندان را به خطر می‌اندازد، بلکه تأثیرات منفی زیست‌محیطی و اقتصادی نیز به همراه دارد.
این آلودگی، اما متفاوت از آلایندگی زمستان و بیشتر به واسطه آلاینده «ازن» است. «ازن» یک آلاینده ثانویه است که در حضور اکسید‌های نیتروژن و ترکیبات آلی فرار (VOC)، بر اثر تابش شدید نور خورشید، فعل و انفعالاتی انجام شده و این آلاینده تولید می‌شود.
منشأ این آلاینده هم منابع متحرک مانند خودرو‌ها و هم منابع ثابت هستند. در واقع اکسید‌های نیتروژن و ترکیبات آلی فرار که باعث تشکیل آلاینده ثانویه ازن می‌شوند، از منابع متحرک و سوخت‌های فسیلی منشا می‌گیرند.
در رابطه با آلودگی هوای تابستانه شهر تهران، داریوش گل‌علیزاده؛ رییس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست به مجله سلامتی ایران می‌گوید: هر ساله با فرا رسیدن فصل تابستان شاهد افزایش آلاینده ازن در شهر تهران هستیم. ازن آلاینده خطرناکی است که هم از منابع متحرک و هم منابع ثابت به طور غیرمستقیم منتشر شده و مشکلاتی ازجمله تضعیف بافت‌های سیستم تنفسی را ایجاد می‌کند. حدوداً ۵ سال است که ازن در فصل تابستان، در شهر تهران و گاهاً در شهر اصفهان به آلاینده اصلی هوا تبدیل می‌شود.
وی افزود: به علاوه، افزایش مصرف انرژی برای خنک‌سازی محیط‌های مسکونی و تجاری، منجر به افزایش تولید آلاینده‌های ناشی از سوخت‌های فسیلی می‌شود. همچنین ترافیک سنگین و افزایش سفر‌های درون شهری نیز به این مشکل دامن می‌زند.
رییس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست تأکید کرد: ازن آلاینده بسیار خطرناکی است که قابلیت سرطان‌زایی بالایی دارد.
گل‌علیزاده در ادامه گفت: با توجه به اینکه جایگاه‌های سوخت یکی از مهم‌ترین منشأ‌های ترکیبات آلی فرار هستند، اجرا شدن طرح کهاب (کاهش، هدایت، انتقال و بازیافت بخارات بنزین) و استفاده از سوخت‌های پاک‌تر و با کیفیت بالاتر می‌تواند تاثیر بسزایی در کاهش آلودگی ازن داشته باشد. بنزین‌های با درصد پایین‌تر گوگرد و استفاده از سوخت‌های جایگزین مانند گاز طبیعی فشرده (CNG) می‌توانند به بهبود کیفیت هوا کمک کنند.
وی با تأکید بر بهینه‌سازی مصرف انرژی افزود: کاهش مصرف انرژی در منازل و ساختمان‌های تجاری می‌تواند به کاهش تولید آلاینده‌ها کمک کند. استفاده از وسایل الکتریکی با کارایی بالا، عایق‌کاری مناسب ساختمان‌ها و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند به بهبود کیفیت هوا کمک کند.
رییس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست افزایش فضای سبز شهری را دیگر عامل مهم کاهش آلودگی هوا در فصل تابستان دانست و بیان کرد: گیاهان و درختان نقش مهمی در تصفیه هوا دارند. افزایش فضای سبز در شهر‌ها و توسعه پارک‌ها و باغ‌های عمومی می‌تواند به جذب دی‌اکسید کربن و سایر آلاینده‌ها کمک کرده و کیفیت هوا را بهبود بخشد.
گل‌علیزاده در پایان گفت: همچنین یکی از مؤثرترین راه‌ها برای کاهش آلودگی هوا، کاهش استفاده از وسایل نقلیه شخصی و استفاده از حمل و نقل عمومی است. توسعه شبکه‌های مترو، اتوبوس‌های برقی و دوچرخه‌سواری می‌تواند به کاهش ترافیک و آلاینده‌های ناشی از آن کمک کند.