کنتاکتور چیست؟
به نقل از بابا ادیسون کنتاکتور (Contactor) یک سوئیچ کنترل کننده الکتریکی می‌باشد که تعدادی کنتاکت را با استفاده از خاصیت مغناطیسی به یکدیگر متصل یا جدا می‌کند. از این رو این وسیله برای قطع و وصل یا تغییر اتصال در مدار کاربرد دارد و همزمان با قطع جریان الکتریکی، فعالیت این قطعه متوقف می‌گردد.
خرید کنتاکتور :این کلید مغانطیسی از دو هسته E و U شکل تشکیل شده است. که یکی از این هسته ثابت و دیگری میتحرک می باشد. یک سیم پیچ در میان هسته تعبیه شده است و با عبور جریان از این سیم نیرویی ایجاد می‌شود که متصل کننده هسته متحرک به هسته ثابت می‌باشد. زمانی که هسته متحرک شروع به حرکت می‌کند تعدادی کنتاکت باز، بسته شده و تعداد کنتاکت بسته، باز می‌گردد.
انواع کنتاکتور کولر گازی
عموما رله شیشه ای بکار رفته در کولر گازی و اسپلیت براساس ظرفیت کولر گازی مشخص می‌شود و در محل خاصی نصب می‌گردند. این قطعه گاهی روی برد الکتریکی سیستم تهویه مطبوع و گاهی درون کندانسور دستگاه نصب می‌گردد و در دو نوع زیر می‌باشد:
- کنتاکتور تک فاز
- کنتاکتور سه فاز
ساختار و اجزای Contactor
در این بخش به بررسی ساختار کنتاکتور می پردازیم.
- بخشی از این قطعه کنتاکت می‌باشد که حمل کننده جریان هستند. این بخش شامل کنتاکت‌های توان، کنتاکت های کمکی و فنرهای کنتاکت می‌باشد.
- نیروی لازم برای بستن کنتاکت از طریق آهن ربای الکتریکی یا کوئل نامی تامین می‌شود.
- کنتاکت‌ها و آهن ربای الکتریکی درون محفظه قابی شکل قرار می‌گیرند. جنس محفظه از عایق‌هایی مانند باکالیت، نایلون 6 و پلاستیک‌های ترموست می‌باشد.
- دمنده مغناطیسی برای طولانی کردن و جا‌به‌جا کردن قوس الکتریکی از کوئل دمنده استفاده می‌نماید و در مدارهای قدت DC بسیار مفید هستند.
- در برخی موارد برای کاهش توان مورد نیاز برای بسته نگه داشتن کنتاکتور از یک مدار صرفه جو استفاده می‌شود.
اجزای Contactor در کولر گازی
- حامل کنتاکت‌های ثابت که باید دارای درجه عایقی مناسبی باشد.
- ترمینال
- صفحه فلزی جهت نصب قسمت های ثابت
- کنتاکت ثابت و متحرک. این کنتاکت‌ها در یک خط نصب شده و با اکسید نقره پوشیده می‌شود تا ضریب اطمینان در مقابل کار زیاد بالا برده شود.
- بوبین کنتاکتور. این بخش به گونه‌ای ساخته شده است که در برابر عوامل جوی و نیروهای مکانیکی مقاوم باشد.
- ترمینال‌های ورودی و خروجی که قابل شستشو می‌باشند.
- هسته آهنی ثابت و متحرک
- قسمت کنترل جرقه، این بخش دارای مقاوت بالایی در مقابل گرمای حاصل از جرقه هنگام قطع کنتاکتور می‌باشد.
- حامل کنتاکت‌های متحرک با درجه عایق بندی مناسب می‌باشد.
وظیفه کنتاکتور در کولر گازی
این قطعه برای کاربردهایی با آمپر بالا می‌باشد و تا حدود زیاد مشابه است. همانطور که اشاره کردیم کنتاکتور نوعی سوئیچ مغانطیسی می‌باشد که برای کارهای مختلفی از قبیل کلید زنی یک مدار قدرت، کنترل و … مورد استفاده است.
این قطعه دارای انواع گوناگون با ساختار و قدرت‌های متفاوتی می‌باشد و به صورت مستقیم و غیر مستقیم با ولتاژ کم یا زیاد برای عملکردهای قابل کنترل و کاربردی مورد استفاده تکنسین‌ها می‌باشد.
جریان‌های نامی کنتاکتور
جریان های نامی گوناگونی برای هر کنتاکتور تعریف می‌شود که به شرح زیر است:
جریان دائمی: این جریان با Ith2 معرفی می‌شود. در شرایط کار عادی، این جریان در زمان نامحدود و بدون قطع شدن از کنتاکت‌ها عبور کرده و حرارت غیر مجاز تولید نخواهد کرد.
جریان هفتگی: این جریان با Ith1 معرفی شده و در شرایط نرمال و یکبار در هفته اتصال را از کنتاکت‌ها عبور می‌دهد و در خصوصیات کنتاکتور تغییری ایجاد نمی‌کند.
جریان ساعتی( یا شیفتی): نماد این جریان Ith می‌باشد و در شرایط کار نرمال و با یکبار اتصال در هر هشت ساعت از کنتاکت عبور می‌کند.
جریان کار نامی: Ie معرف این جریان می‌باشد. جریانی است که شرایط استفاده از کنتاکتور را در ارتباط با نوع و مقدار ولتاژ بیان می‌نماید.
جریان اتصال کوتاه: هنگام اتصال کوتاه اگر میزان جریان حداکثر باشد امکان آسیب دیدن کنتاکتور وجود دارد که به آن جریان اتصال کوتاه ضربه‌ای گفته می‌شود. همچنین میزان اتصال کوتاه قابل تحمل برای کلید که مدت زمان آن یک ثانیه است جریان یک ثانیه‌ای یا جریان نامی زمان کم نام دارد.
ولتاژ نامی Contactor
ولتاژهای نامی که برای هر کنتاکتور تعریف می‌شوند به شرح زیر می‌باشند:
ولتاژ کار نامی: این ولتاژ با حرف Ue معرفی می‌شود و مربوط به کنتاکت‌ها می‌باشد. این ولتاژ میزانی است که کنتاکت‌ها با جریان نامی Ie در آن کار می‌کنند. این ولتاژ مشخص کننده نوع و محل استفاده از کنتاکتور بوده و توانایی قطع و وصل آن را دارد.
ولتاژ عایق نامی: ولتاژی است که نشان دهنده استحکام عایق بین کنتاکت‌ها می‌باشد و با Ui معرفی می‌شود.
ولتاژ نامه تغذیه بوبین: این ولتاژ با اتصال به بوبین کنتاکتور موجب فعالیت این قطعه می‌گردد و با Ue نشان داده می‌شود.
مزایای کنتاکتور کولر گازی
در وجود کنتاکتور موجب شده تا شرایط بهینه تری برای استفاده از کولر گازی و اسپلیت فراهم شود. در ادامه مزایای وجود این قطعه را بررسی می‌کنیم.
- کاهش مصرف انرژی
- کاهش هزینه‌های جانبی تعمیرات
- افزایش بازدهی دستگاه در زمان مصرف
- قابلیت کنترل از راه دور
- قابلیت کنترل از چندین محل
- افزایش سرعت عملکر دستگاه بدون آسیب دیدن.
- جلوگیری از هر نوع اتصال و یا خطرات اتصال ناگهانی
- سرعت قطع و وصل کلید زیاد است اما استهلاک آن بسیار کم می باشد.
- دارای ایمنی بوده و از نظر حفاظتی مناسب و کامل می باشند