به گزارش خبرنگار فرهنگی ، بسیاری از هنرمندان و تولیدکنندگان آثار فرهنگی و محتوای الکترونیکی، از فقدان یا عدم اجرای قوانین بازدارنده برای جلوگیری از انتشار و تکثیر مجدد آثار گلایه دارند و فقدان قانون حق تکثیر (کپی رایت) را مانع پیشرفت و توزیع عادلانه محصولات و دستاوردهای خود می‌دانند. این موضوع اگر‌چه در عرصه فرهنگی بسیار برجسته است، اما در سایر حوزه‌ها مانند ثبت اختراعات و ابتکارات نیز به اشکال گوناگون مشاهده می‌شود.
با مرور نظرات تعدادی از مراجع عظام تقلید به بررسی رویکرد عالمان دینی نسبت به حدود و حکم شرعی استفاده غیرمجاز از دستاورد دیگران و عدم رعایت حق کپی رایت پرداخته است.
کپی نرم‌افزار بدون اجازه تولیدکننده
سؤال: کپی و تکثیر نرم‌افزار بدون اجازه تولیدکننده چه حکمی دارد؟
مقام معظم رهبری:
بنابر احتیاط واجب بدون اجازه و رضایت تولیدکننده اصلی جایز نیست.
آیت‌الله صافی گلپایگانی:
چنانچه در ضمن معامله، فروشنده (تولیدکننده) یا خریدار شرط عدم تکثیر و کپی را داشته باشد یا عقد مبتنی بر آن انجام گیرد، خریدار باید به این شرط عمل کند و در غیر این صورت، اشکال ندارد ولی سزاوار است مومن، زحمت و تلاش مومن دیگر را از بین نبرد.
آیت‌الله وحید خراسانی:
بنابر احتیاط واجب بدون اجازه و رضایت تولیدکننده اصلی جایز نیست.
آیت‌الله مکارم شیرازی:
این کار بدون اجازه و رضایت تولیدکننده اصلی جایز نیست.
حکم تکثیر نرم‌افزارهای قفل شکسته
سؤال: نرم‌افزارهایی که قبلا قفل آنها توسط فرد یا افراد دیگری شکسته شده و در بازار به‌صورت معمول رایت و توزیع می‌شوند، در این صورت حکم تکثیرشان چیست؟
مقام معظم رهبری:
تفاوتی بین شکستن قفل نرم‌افزار و تکثیر نرم‌افزار که قفل آن توسط دیگران شکسته شده نیست و در هر دو صورت بنابر احتیاط واجب تصرف و تکثیر آن جایز نیست.
آیت‌الله صافی گلپایگانی:
تفاوتی بین آن دو در حکم نیست و در هر صورت اشکالی ندارد.
آیت‌الله مکارم شیرازی:
تفاوتی بین شکستن قفل نرم‌افزار و تکثیر نرم‌افزاری که قفل آن توسط دیگران شکسته شده نیست و در هر صورت، تصرف و تکثیر آن جایز نیست.
استفاده از نرم‌افزار به‌صورت امانت
سؤال: نرم‌افزاری که قفلش توسط دیگران شکسته شده یا آن را تکثیر کرده‌اند، استفاده از تکثیر شده آن به‌صورت امانت و عاریه بدون آنکه کپی شود جایز است؟
مقام معظم رهبری:
بنابر احتیاط واجب استفاده از آن نیز جایز نیست.
آیت‌الله صافی گلپایگانی:
استفاده از آن به صورت امانت و خرید اشکال ندارد.
آیت‌الله مکارم شیرازی:
استفاده از آن نیز جایز نیست.
تکثیر نرم‌افزار داخلی و خارجی
سؤال: آیا در حکم تکثیر نرم‌افزار تفاوتی بین تولید داخل و خارج وجود دارد؟
مقام معظم رهبری:
اگر تولید داخل باشد، بنابر احتیاط واجب اجازه تولیدکننده شرط است و اگر تولید خارج باشد، تابع قرارداد است.
آیت‌الله صافی گلپایگانی:
تفاوتی در حکم تولید داخل و خارج نیست.
آیت‌الله مکارم شیرازی:
بین تولید داخل و خارج تفاوت نیست؛ مگر آنکه تولید آمریکا یا اسرائیل باشد.
آیت‌الله وحید خراسانی:
تفاوتی در حکم تولید داخل و خارج نیست.
کپی نرم‌افزار بدون رضایت تولیدکننده
سؤال: اگر ندانیم که تولیدکننده نرم‌افزار به کپی، تکثیر و استفاده آن رضایت ندارد، تکلیف چیست؟
مقام معظم رهبری:
بنابر احتیاط واجب باید رضایت و اجازه تولیدکننده احراز و کسب شود.
آیت‌الله صافی گلپایگانی:
تکثیر و استفاده از آن اشکال ندارد.
آیت‌الله مکارم شیرازی:
حق نشر و کپی‌رایت برای مولف و تولیدکننده است و باید رضایت و اجازه تولیدکننده کسب شود.
معامله CD قفل شکسته
سؤال: آیا خرید و فروش «CD» قفل شکسته جایز است؟
مقام معظم رهبری:
خرید و فروش CDهای تکثیر شده از قبل اشکال ندارد اما اگر خرید CD موجب تکثیر مجدد شود، بنابر احتیاط واجب اشکال دارد.
آیت‌الله صافی گلپایگانی:
جایز است.
حالا این سوال رو ببینید:
[color=#006400] آيا اصولاً توليد نرم افزار حقي براي توليد كننده ايجاد مي كند؟[/color]
آيات عظام امام، سيستاني، تبريزي و صافي:
خير، حقي براي آنان ايجاد نمي كند، (امام، تحريرالوسيله، ج 2، فروع متفرقه، الثالث، تبريزي، صراط النجاه، ج 5، س 706؛ سيستاني، sistani.org، حق چاپ، ش 1؛ دفتر صافي) (البته من جایی خوندم که نظز ایشون عوض شده)
آيات عظام خامنه اي، وحيد و بهجت:
بنابر احتياط واجب، براي آنان حق ايجاد مي كند، (خامنه اي، اجوبه، س 1341 و 1342، دفتر وحيد و بهجت)
آيات عظام مكارم، فاضل، نوري و صانعي:
آري، از حقوق عقلايي به شمار مي آيد و براي آنان حق ايجاد مي كند، (مكارم، استفتاءات، ج 1، س 1697 و 1624؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 1419؛ نوري، استفاتاءات، ج 1، س 504 و 510)
حالا فکر کنید شما یه نرم افزار نوشتید بعد میذارید برای فروش یکی کپی میکنه چون از سيستاني، تبريزي و صافي تقلید میکنه و یکی دیگه رعایت میکنه که نباید اینطور باشه. به نظر من در این موارد ما از این آقایون اعلم تریم! و باید به عقل خودمون رجوع کنیم اصلا شرع و فعلا بذارید کنار یکی که کلی وقت میذاره برای تولید نرم افزار یا هر چیز دیگه آیا درسته با این کار تمام زحماتش رو بر باد بدیم؟
باور کنید این کار ما با دزدی هیچ فرقی نداره و تو بهترین حالت شاید اسمشو بشه گذاشت دزدی چون ما خیلی اوقات حق چندید نفر رو داریم میخوریم!
میخوام در مورد چیزی حرف بزنم که میدونم خیلی ها در موردش حرف زدن ولی بازم به جایی نرسیدن و به بنظ میرسه خیلی پیچیده شده. کپی رایت در ایران!
مطمئنم خیلی از ما اصلا برامون مهم نیست که نرم افزار کرک شده رو نصب کنیم و یا بدون اجازه نویسنده یک مطلب براحتی اون رو کپی میکنیم.
مطمئنم خیلی از ما از ویندوز کرک شده استفاده میکنیم. برای کسب اطلاعات بیشتر سفارش کرک نرم افزار لطفا اینجا کلیک کنید.
مطمئنم خیلی از ما از فتوشاپ کرک شده استفاده میکنیم.
مطمئنم بیشتر از 90 درصد برنامه های داخل کامپیوترمون کرک شدست
و مطمئنم هم از نظر اخلاقی درست نیست و هم بیشتر مراجع تلقید گفتن این کار از نظر شرعی حرامه. اخه چرا ما اینطوری شدیم؟ چرا هیچ کس به این مسائل رسیدگی نمیکنه؟
خوب هر کدوم از ما یه مرجع تلقید داریم و هر کدومشون هم یه چیز گفتن اما این اصلا درست نیست! قانون کپی رایت باید برای همه یکی باشه چون الان یکی میتونه کپی کنه چون مرجع تقلیدش گفته و براش حلاله و یکی نمیتونه چون مرجع تقلیدش گفته! آیا این درسته؟ چرا ما قانونی نداریم؟ چرا برامون مهم نیست که طرف برای این کلی زحمت کشیده؟