افزایش ۵۰ درصدی محصولات باغی با تلاش یک شرکت دانش بنیان در کرمانشاه

به گزارش مجله سلامتی ایران؛ معاون پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه روز سه‌شنبه اظهار کرد: تولید پایه‌های رویشی درختان میوه برای نخستین بار در استان و با همکاری شرکت دانش بنیان یارا کشت نیلوفر به نتیجه رسیده است.

دکتر عباس رضایی‌زاد افزود: ظرفیت تولید پایه های رویشی در این شرکت دانش بنیان سالانه ۵۰ هزار اصله است که شامل GF۶۷۷ و GN۱۵ برای هلو، شلیلو بادام، پایه گزیلا ۶ برای گیلاس و آلبالو و پایه پیرودواف برای گلابی است.

وی اضافه کرد: این شرکت دانش بنیان با استفاده از چهار نفر از دانش آموختگان دانشگاهی موفق به انجام این کار شده و درآمدزایی سالانه ۱۰ میلیارد ریالی در پی داشته است.

افزایش ۵۰ درصدی عملکرد باغات

معاون پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه با بیان اینکه این روش موجب افزایش ۵۰ درصدی عملکرد باغات می شود گفت: پایه درختان میوه در ایجاد مقاومت در درخت پیوندی نسبت به عوامل نامساعد محیطی مانند سرما، خشکی، شوری، pH بالا و آفات و امراض خاکزی نقش به سزایی دارند.

وی یادآور شد: اهمیت پایه‌ها تنها از نظر ایجاد مقاومت به عوامل تهدید کننده زنده و غیرزنده نیست، بلکه مزایای دیگر مانند تأثیر در کمیت و کیفیت محصول تولیدی، در اندازه نهایی درخت پیوندی و بالاخره در امکان ایجاد باغ‌های کاملا مکانیزه به‌شدت مورد توجه است.

دکتر رضایی‌زاد اضافه کرد: اغلب پایه‌های مورد استفاده برای درختان میوه هسته‌دار در ایران بذری و غیریکنواخت بوده و درختان پیوند زده‌شده روی این پایه‌ها از نظر رشد رویشی، میزان عملکرد و مقاومت در برابر آفات و بیماری‌ها یکسان نیستند و این امر مشکلات متعددی را در عملیات باغبانی ایجاد می‌کند که به‌دلیل اهمیت روزافزون پایه‌های رویشی، ضروری است نسبت به ازدیاد این پایه‌ها اقدام شود.

استفاده از روش غیرجنسی برای توسعه باغات

وی بیان کرد: به طور کلی پایه های درختان میوه به ۲ روش جنسی و غیرجنسی تکثیر می‌شوند، ولی با توجه به‌اینکه در تکثیر جنسی تفرق صفات ایجاد می‌شود و نهال‌های حاصل، از نظر خصوصیات ژنتیکی تغییر می‌یابند، از چند دهه پیش سعی بر این بوده‌ است تا از روش غیرجنسی برای توسعه باغ‌ها استفاده کرد.

معاون پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه ادامه داد: استفاده از پایه‌های کشت بافتی در رشد گیاه موجب عملکرد بالا در واحد سطح و زود باردهی، بهره‌مندی از میوه‌های یکدست از لحاظ شکل، رنگ و زمان رسیدن، بهره‌مندی از میوه‌هایی با کیفیت بالا، همگن بودن باغ و سهولت در انجام عملیات داشت و برداشت، مقاومت نهال‌ها به آفات و بیماری‌های شایع منطقه، سازگاری نهال‌ها با خاک منطقه و عدم بروز کمبود آهن و کاهش عادت سال‌آوری یا تناوب باردهی در باغ‌های میوه می‌شود.

وی تاکید کرد: در همین راستا با استفاده از روش تکثیر کشت بافت گیاهی، تولید سریع گیاهان مشابه وجود دارد که در این حالت طی چند مرحله تعداد بسیار زیادی پایه درختان میوه تولید می‌گردد.

تجاری سازی تولید پایه‌های رویشی

دکتر رضایی‌زاد با بیان اینکه کشت بافت گیاهی در چندین مرحله اجرا می شود افزود: در مرحله‌ اول، کشت مریستم با هدف تهیه‌ تعداد مناسبی ریز نمونه‌ استریل انجام می شود، در مرحله‌ دوم که مرحله‌ پرآوری (Proliferation) است اندام هوایی گیاه چه به تعداد زیاد در طی چند نسل با ساب کالچر (subculture) گیاهچه‌ها تکثیر می‌شود، در مرحله سوم، ریشه‌زایی گیاهچه‌ها (Rooting) عموماً با استفاده از اکسین برای ریشه‌دار نمودن گیاهچه‌ها انجام می شود.

وی با اشاره به اینکه در مرحله پایانی یا چهارم، انتقال گیاهچه‌های ریشه‌دار به خاک (پیت موس: پرلیت) در رطوبت بالا و نور کم و به‌تدریج از رطوبت کاسته می‌شود و نور طبیعی افزایش می‌یابد تا سازگاری پایه درختان میوه کامل شود گفت: تولیدات انجام شده در مرحله سوم و چهام قابل فروش و تجاری سازی است.

در استان ۲ میلیون نفری کرمانشاه حدود ۱۲۵ هزار بهره بردار در بخش کشاورزی مشغول فعالیت است.

این استان با بیش از ۹۵۰ هزار هکتار زمین کشاورزی و تولید سالانه چهار میلیون و ۷۰۰ هزار تن انواع محصولات کشاورزی، دامی و باغی که چهار درصد کل محصولات کشور است به یکی از قطب های کشاورزی در منطقه تبدیل شده است.