اعلام تجاوزگر جنگ پس از ۱۱ سال و رفتار دوگانه شورای امنیت

از زمان شروع جنگ تحمیلی خواسته اصلی و اعلامی ایران از جامعه بین الملل اعلام عراق به عنوان آغازگر جنگ تن دادن به آثار حقوقی ناشی از آن بود این خواسته حتی در هفته ابتدایی جنگ در دیدار رئیس جمهور پاکستان و دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی با امام خمینی که به منظور اجرای آتش بس برگزار شده بود هم به عنوان شرط آتش بس مطرح اما با مخالفت مواجه شد.

مشکل آنجا بود که نه دولت صدام خود را متجاوز می دانست نه دولت های بزرگ و حامی صدام رسما دولت عراق را متجاوز اعلام می کردند و نه شورای امنیت سازمان ملل متحد موضعی درست و بیطرفانه درباره جنگ اتخاذ می کرد و نتیجه این اوضاع ۸ سال جنگ بود که خسارات و تلفات زیادی به دو کشور تحمیل کرد.

دولت بعث در آن دوران در تبلیغات خود سعی می کرد شعارهای آزادی طلبانه مردم ایران در جریان انقلاب و مبارزه با استبداد و استعمار را دلیل آغاز جنگ معرفی کند.

بعد از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ توسط امام خمینی(ره) در ۲۷ تیرماه ۶۷ و پایان جنگ مسئولان کشور پیگیر اجرای بندهای قطعنامه از جمله مشخص شدن کشور تجاوزگر شدند. این پیگیری مدت ها بی نتیجه ادامه داشت تا زمانی که صدام در مرداد ۶۹ با حمله به کویت و تصرف آن کویت را استان نوزدهم عراق خطاب کرد بعد از آن شرایط تغییر کرد و با رویگردانی دولت های بزرگ حامی از عراق ایران توانست مسائل مربوط به جنگ تحمیلی را در جوامع بین المللی دنبال کند.

نامه دبیرکل سازمان ملل و ارائه مستندات توسط ایران

۲ سال بعد در تاریخ ۲۳ مرداد ۱۳۷۰ دبیرکل سازمان ملل متحد برای اجرای بندهای ۶ و ۷ قطعنامه ۵۹۸ که سازمان ملل را ملزم به اعلام کشور تجاوزگر می کرد نامه ای به کشورهای ایران و عراق نوشت و از آنها درخواست کرد دلایل خود برای معرفی کشور آغازگر جنگ اعلام کنند.

دولت عراق با تمسخر این نامه پاسخی بی محتوا را در ۴ شهریور ۷۰ همراه با مدارک خود به سازمان ملل ارائه کرد اما ایران مدارکی مستند و مستدل در حد یک کتاب را در تاریخ در ۲۴ شهریور ۷۰ به دبیرکل سازمان ملل ارائه کرد.

ایران مستندات خود را با تکیه بر ماده ۵۱ منشور ملل متحد مبنی بر دفاع مشروع ارائه کرده بود و دبیرکل سازمان ملل متحد نیز پس از مشاوره با گروهی از کارشناسان که خود انتخاب کرده بود و مطالعه اسناد دو کشور مدارک را در اختیار گروهی بی طرف گذاشت پس از مطالعه و اظهارنظر گروه بی طرف سرانجام در تاریخ ۱۸ آذرماه ۱۳۷۰ دبیرکل سازمان ملل نظر خود را طی گزارشی رسمی در ۹ بند به شورای امنیت این سازمان ارائه کرد که در آن عراق تجاوزگر و آغازکننده جنگ معرفی شده بود.

رئیس سازمان ملل در بخشی از گزارش خود درباره معرفی آغازکننده جنگ  آورده است: “مسلم است که شروع جنگ بین ایران و عراق که سالیان دراز به طول انجامید نقض حقوق بین الملل بود و موارد نقض حقوق بین الملل موجب مسئولیت برای مخاصمه است که موضوع اصلی پاراگراف ۶  قطعنامه ۵۹۸ است. این گزارش تاکید می کند که پاسخ عراق به نامه ماه آگوست ۱۹۹۱ دبیرکل سازمان ملل به ۲ کشور پاسخی محتوایی نبوده و توضیحات عراق برای جامعه بین المللی قابل قبول و کافی نیست.” 

خاویر دکوییار همچنین در بند ششم گزارش خود به شورای امنیت آورده است: “رویداد برجسته ای که تحت عنوان موارد نقض حقوق و مقررات بین المللی در بند ۵ این گزارش بدان اشاره کردم همانا حمله ۲۲ سپتامبر ۱۹۸۰ علیه ایران است که بر اساس منشور سازمان ملل متحد اصول ۲ قوانین شناخته شده بین المللی یا اصول اخلاقی بین المللی قابل توجیه نیست و موجب مسئولیت مخاصمه است.”

در بندی دیگر از این گزارش آمده: “حتی اگر پیش از شروع مخاصمه برخی تعرضات از جانب ایران به خاک عراق صورت گرفته باشد چنین تعارضاتی نمی تواند توجیه کننده تجاوز عراق به ایران که اشغال مستمر خاک ایران را در طول مخاصمه در پی داشت باشد. تجاوزی که ناقض ممنوعیت کاربرد خشونت است که یکی از اصول آمره حقوق بین الملل است.”

شورای امنیت بعد از دریافت و تصویب این گزارش از دبیرکل سازمان ملل طبق قوانین باید عراق را به صورت رسمی به عنوان تجاوزگر و آغازکننده جنگ معرفی می کرد تا راه برای دریافت خسارت از این دولت برای ایران باز شود اتفاقی که علی رغم روال قانونی صورت نگرفت؛ این در حالی بود که رفتار شورای امنیت بعد از تجاوز عراق به کویت کاملا متفاوت بود این شورا از روز اول اشغال کویت توسط عراق این لشکرکشی را محکوم و عراق را متجاوز اعلام کرد و با محاسبه خسارات مستقیم و غیرمستقیم کویت از حمله عراق آن را کاملا دریافت کرد طبق معمول ناسازگاری ایران با استکبار جهانی و وامداری شورای امنیت از به اصطلاح ابرقدرت ها باعث این رفتار دوگانه این شورا شده بود که نظیر آن طی این سال ها بارها انجام شده است.

بازتاب رسانه ای معرفی تجاوزگر در جهان

با وجود این رفتار دوگانه و عدم توفیق ایران در دریافت خسارات از دولت عراق نامه دبیرکل سازمان ملل به شورای امنیت یک پیروزی روشن برای ایران و سند حقانیت جمهوری اسلامی در دفاع مشروع از خود شد این گزارش توجه رسانه های غربی مفسران و تحلیلگران را به خود جلب کرد به طوری که روزنامه ایندیپندنت چاپ لندن در گزارش خود به مقصر دانستن رژیم بعث عراق در گزارش دبیرکل سازمان ملل اشاره کرد و نوشت: “دبیرکل سازمان ملل متحد ضمن مقصر شناختن عراق در آغاز جنگ خونین علیه ایران صدام را به خاطر حمله ۲۲ سپتامبر ۱۹۸۰ به خاک ایران مجرم معرفی کرده است که این اقدام عراق براساس منشور سازمان ملل متحد و هر اصل دیگری در قانون بین المللی قابل توجیه نیست.”

مفسر این روزنامه ادامه داد: ” روزنامه ایندیپندنت چاپ لندن در گزارش خود با اشاره به مقصر دانستن رژیم بعث عراق در گزارش دبیرکل سازمان ملل می نویسد: “سازمان ملل متحد اینک به صراحت ابراز عقیده می کند که دفاع هشت ساله ایران در برابر تجاوز عراق نه تنها بیهوده نبوده بلکه اقدامی در جهت ایستادگی در مقابل تجاوز و دفع آن بوده است. این روزنامه تأکید می کند گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد ضربه ای هولناک به پیکر رژیم صدام در بغداد است.”

همچنین روزنامه تایمز چاپ لندن در این باره نوشت: ” یک دهه بعد از آغاز جنگ عراق علیه ایران سازمان ملل متحد اینک فصل تازه ای را در عملکرد جامعه بین المللی در قبال جنگ عراق با ایران می گشاید.

مفسر این روزنامه به سکوت ده ساله سازمان ملل در قبال جنایت رژیم بعث در حمله به خاک ایران اشاره کرده و ادامه می دهد: سازمان ملل متحد ۱۰ سال از تجاوز عراق به ایران چشم پوشی کرد و این نبود مگر اعمال نفوذ برخی از قدرت های بزرگ که قصد خدشه دار کردن انقلاب اسلامی ایران را داشته است اما امروز که سازمان ملل متحد تجربه تلخ این چشم پوشی را عامل تشویق عراق در ارتکاب تجاوزی دیگر به کشوری دیگر در منطقه خلیج فارس می بیند از اقدام ۱۰ سال پیش خود ابزار ندامت می کند.”

گزارش از پریسا عابدی 

انتهای پیام