کافئین چیست؟
کافئین یک ماده شیمیایی است که به نام علمی متیل تئوبرومین نیز شناخته می‌شود. این ماده به طور طبیعی یک نوع آلکالوئید است و در بسیاری از گیاهان مانند چای، انواع نوشابه و قهوه وجود دارد. علاوه بر اینکه به بهبود سلامت روان کمک می‌کند، از این ماده برای درمان سردردهایی مانند میگرن نیز استفاده می‌شود. این ماده به راحتی با برخی از داروها مانند استامینوفن و آسپرین ترکیب می‌شود و می‌توان آن را مصرف کرد.
کافئین چگونه عمل می‌کند؟
پس از مصرف غذا یا نوشیدنی حاوی کافئین و تجزیه آن در روده، کافئین به سرعت و حدوداً در طی 20 دقیقه وارد جریان خون می‌شود. سپس به کبد می‌رسد، جایی که به ترکیبات مختلف تجزیه می‌شود.
ترکیباتی که از تجزیه کافئین به وجود می‌آیند، می‌توانند بر اندام‌های مختلف بدن با روش‌های متفاوت تأثیر بگذارند. بیشترین تأثیر کافئین بر سیستم عصبی مرکزی یعنی مغز است.
در اینجا با آدنوزین آشنا می‌شویم، یک ناقل عصبی که از لحظه بیدار شدن در طول روز افزایش می‌یابد. هرچه مقدار آدنوزین در مغز شما بیشتر باشد، احساس خواب آلودگی بیشتری خواهید داشت، تا زمانی که مقدار کافی آدنوزین جمع شود تا بتوانید بخوابید.
کافئین با انسداد گیرنده‌های آدنوزین، احساس خستگی را متوقف می‌کند. همچنین می‌تواند باعث افزایش سطح آدرنالین در خون و افزایش سطح دوپامین و نوراپی‌فرین در مغز شود. این دو ماده شیمیایی احساس خوبی را در ما ایجاد می‌کنند و مغز و بدن را برای فعالیت آماده می‌کنند.
تمام این تأثیرات به طور مشترک احساس هوشیاری و تمرکز را به شما منتقل می‌کنند. شما می‌توانید با شدت بیشتری روی وظیفه پیش روی خود تمرکز کنید و باعث افزایش بهره‌وری شوید.
کافئین به سرعت عمل می‌کند و شما می‌توانید اثرات آن را پس از 20 دقیقه از مصرف آن احساس کنید. همچنین برای خروج کامل کافئین از بدن، با نیمه عمر حدود 6 ساعت، زمان نسبتا زیادی لازم است (مطالعه بیشتر).
عوامل موثر بر میزان کافئین قهوه
هنگامی که ما در مورد میزان کافئین موجود در اسپرسو و قهوه صحبت می‌کنیم، باید بدانید که فقط به نوع نوشیدنی مربوط نمی‌شود. عوامل متعددی وجود دارد که می‌تواند به طور قابل توجهی بر میزان کافئین فنجان شما تأثیر بگذارد. بیایید که این عوامل را بررسی کنیم و با آگاهی کامل میزان کافئین مناسب را دریافت کنیم.
نژاد قهوه
وقتی صحبت از میزان کافئین به میان می‌آید، همه قهوه‌ها برابر نیستند. برند‌ها و انواع دانه‌های قهوه از نظر میزان کافئین متفاوت هستند. برای مثال میزان کافئین دانه‌های قهوه ربوستا، از قهوه عربیکا بیشتر است. اگر قهوه پرکافئین را می‌پسندید، باید قهوه‌ای را انتخاب کنید که درصد ربوستای بالایی داشته باشد. اگر هم قهوه کم‌کافئین مصرف می‌کنید، باید قهوه شما درصد بالایی عربیکا داشته باشد.
میزان برشته‌کاری یا روست
میزان برشته‌کاری و یا رست کردن بر میزان کافئین موجود در فنجان شما نیز تأثیر می‌گذارد. به طور کلی، درجه لایت روست در مقایسه با دارک روست ، کافئین بیشتری را حفظ می‌کنند. بنابراین، اگر کافئین قوی را ترجیح می‌دهید، لایت روست را انتخاب کنید. اما اگر بیشتر به طعم‌های غنی و دودی علاقه دارید، رست تیره و دارک را انتخاب کنید؛ اما بدانید که دوز کافئین کمتری دریافت خواهید کرد.
مقدار قهوه مصرفی
یکی دیگر از عوامل مهم، میزان قهوه‌ای است که برای ترکیب با آب انتخاب می‌کنید. طبیعی ست که هرچه بیشتر از قهوه استفاده کنید، میزان کافئین آن بیشتر می‌شود. بنابراین، اگر می‌خواهید کافئین شما را یک ضربه فنی اساسی کند، در ریختن پودر قهوه دست و دلباز باشید. فقط مطمئن شوید که زیاده روی نمی‌کنید، چون ممکن است مانند یک کانگورو با سوخت کافئین از دیوارها بپرید!
روش تهیه و دم‌آوری
نحوه تهیه قهوه هم در میزان کافئین نقش دارد. روش‌های مختلف دم کردن، کافئین را متفاوت استخراج می‌کنند. به عنوان مثال، اسپرسو با فشار دادن آب داغ به دانه‌های ریز آسیاب شده قهوه تهیه می‌شود و در نتیجه یک شات غلیظ و کافئین‌دار ایجاد می‌شود. از طرف دیگر، قهوه چکه‌ای، استخراج کندتر فهوه است که ممکن است مقدار کمی کافئین در هر اونس را به همراه داشته باشد. بنابراین، اگر به دنبال دریافت سریع کافئین هستید، به سراغ شات اسپرسو بروید. اما اگر ترجیح می‌دهید قهوه خود را به آرامی میل کنید، قهوه دمی یا چکه‌ای می‌تواند بهترین گزینه باشد(منبع)
تاثیر نوع دانه قهوه بر مقدار کافئین در نوشیدنی
نوع دانه قهوه بسیار مهم است زیرا دانه‌های قهوه عربیکا و روبوستا دارای مقادیر مختلفی از کافئین هستند. همچنین، نحوه دم‌آوری و رست دانه‌ها نیز تاثیر بسزایی بر مقدار کافئین در قهوه دارد. برای مثال، قهوه‌های رست تیره‌تر به اعزای هر گرم دانه، مقدار بیشتری از کافئین دارند. بطور کلی قهوه لایت روست از مدیوم روست و طبیعتا قهوه های مدیوم روست از دارک روست، کافئین بیشتری دارند.
تاثیر نوع دم آوری
قهوه‌های اسپرسو و فرانسه از انواع متدوال دم‌آوری قهوه‌ها هستند و جالب است بدانیم یک فنجان اسپرسو دابل کافئین بیشتری دارد نسبت به یک فنجان قهوه فرانسه. درمقایسه قهوه اسپرسو و کلدبرو هم متذکر می‌شویم یک شات اسپرسو حاوی حدود ۷۶ میلی‌گرم کافئین است، در حالی که یک وعده کلد برو حاوی ۲۰۴ میلی‌گرم کافئین است. بنابراین، قوی‌ترین قهوه از لحاظ کافئین بستگی به نوع دانه، رست و متد دم‌آوری قهوه دارد.
تاثیر قهوه دمی بر مقدار کافئین
به نقل از ایلنا: تاثیر قهوه دمی بر مقدار کافئین بسیار مهم است. روش دم‌آوری قهوه می‌تواند مقدار کافئین را تحت تاثیر قرار دهد. به عنوان مثال، قهوه اسپرسو با فشار دادن آب داغ به دانه‌های‌ریز آسیاب‌شده‌تهیه می‌شود و مقدار بیشتری کافئین دارد، در حالی که قهوه دمی با چکه‌ای استخراج کندتر قهوه است که ممکن است مقدار کمتری کافئین داشته باشد.
چگونه کافئین کمتری مصرف کنم؟
آیا قصد دارید مصرف کافئین را کمتر کنید اما همچنان از نوشیدن اسپرسو لذت ببرید؟ در واقع اسپرسو گزینه خوبی برای مصرف کم کافئین است. البته فقط مطمئن شوید که روزانه مقدار آن را به یک شات محدود می‌کنید! تقریبا اعتدال همیشه جواب می‌دهد. اگر مقدار یک شات اسپرسو از نظر شما خیلی کم است و دوست دارید فنجان شما نوشیدنی بیشتری را در خود جای دهد، می‌توانید به جای یک شات اسپرسو، یک نوشیدنی مبتنی بر اسپرسو مانند کاپوچینو یا لاته بنوشید.
انتخاب نوشیدنی‌های مبتنی بر اسپرسو یک راه عالی برای لذت بردن از کافئین و البته رعایت اعتدال است. شیر موجود در نوشیدنی‌هایی مانند کاپوچینو و لاته به رقیق شدن اسپرسو کمک می‌کند، بنابراین در هر اونس کافئین کمتری دریافت می‌کنید. علاوه بر این، طعم نوشیدنی بسیار خوشمزه‌تر هم می‌شود. این یک انتخاب برد-برد است. اگر به دنبال کاهش مصرف کافئین خود هستید و همچنان می‌خواهید به یک فنجان اسپرسو پایبند باشید، به سراغ نوشیدنی‌های مبتنی بر اسپرسو بروید و لذت ببرید!