ختنۀ نوزاد و مراقبت‌های لازم بعد از ختنه
شما ممکن است کمی در مورد مراقبت از آلت تناسلی نوزاد پسر خود پس از ختنه کردن نگران باشید، اما آلت تناسلی کودک پسر آن‌قدر که به نظر میآید حساس نیست و ختنه تخصصی نیز آسیبی به او نمی‌رساند. ختنه عملی ساده است که طی آن پوست پوشانندهٔ سر آلت تناسلی کودک پسر یا همان پوست ختنه‌گاه با یکی از تکنیک‌های موجود توسط پزشک کودک برداشته میشود. در این مطلب می‌توانید با فرایند و سن ختنه در نوزادان، نکات مراقبتی پس از ختنۀ نوزاد پسر و موارد نیازمند مراجعه به پزشک پس از ختنه آشنا شوید.
فرایند و سن ختنۀ نوزادان
دوران شیرخوارگی، یعنی از بدو تولد تا ۱۲ ماهگی، معمولاً زمان مناسبی برای ختنهٔ انتخابی کودکان پسر است، زیرا پوست ختنه‌گاهشان نازک‌تر است. اما به گفتهٔ کارشناسان و در سن‌های بالاتر، به ویژه بعد از سه سالگی می‌تواند از لحاظ روحی برای کودکان مناسب نباشد.
زمان و سن انجام ختنهٔ یک کودک پسر، با توجه به نظر پزشک اطفال کودک شما بسیار متغیر است و هر پزشکی اغلب نظر خودش را در این رابطه دارد که شاید بهتر است به نظر پزشک آگاه کودک خودتان اعتماد کنید، چون اگر شما او را نمی‌شناختید، مراقبت پزشکی کودکتان را به او نمی‌سپردید! از طرفی هم، اگر تصمیم به این کار دارید زیاد نگران نباشید، چون آلت تناسلی کودک پسرتان آن‌قدرها که به نظر میآید حساس نیست و ختنه هم آسیبی به او نمی‌رساند.
همچنین با توجه به اعتقادات مذهبی یا فرهنگی ممکن است انجام یا زمان آن متفاوت باشد. به عنوان مثال، در برخی مذهب‌ها ختنه زمانی انجام میشود که کودک هشت روزه باشد. در بعضی دیگر از جوامع، ختنه در دوران نوزادی یعنی چهار هفتهٔ اول تولد انجام میشود و در برخی دیگر وقتی کودک بزرگ‌تر شده است. همچنین ختنه گاهی از وقت‌ها فقط دلیل مذهبی ندارد و یک علت پزشکی یا یک مشکل پشت آن نهفته است. مثلاً، وقتی پوست ختنه‌گاه کودک از نظر پزشک به شکلی درست و مناسب جمع نمی‌شود. به گفتهٔ برخی پزشکان، بهترین زمان ختنه در ۱۰ روز اول تولد و ترجیحاً همان ۴۸ ساعت اول است. در بعضی موارد نیز، پزشکان ممکن است این اقدام را به دلایل پزشکی به تأخیر بیندازند که زمان بعدی ختنه، ۱۱ روز اول بعد از تولد نوزاد و سپس تا پایان دورۀ نوزادی یعنی تا ۲۸ روز بعد از تولد است. این زمان باز هم می‌تواند با تشخیص پزشک کودکان شما بیشتر شود.
ختنه کردن برای نوزادان زودرس، معمولاً تا زمانی که به اندازهٔ کافی بهبود نیابند و از بیمارستان مرخص نشوند توصیه نمی‌شود. نوزادان زودرسی که خیلی زود ختنه می‌شوند، بیشتر در معرض خطر عوارضی مانند چسبندگی آلت تناسلی قرار دارند.
اما غیر از زمانی که پزشک کودک شما برای این عمل تأیید می‌کند، نکتهٔ مهم‌تری که باید به در نظر بگیرید این است که این عمل باید توسط پزشکان باتجربه و ماهر و متخصصان انجام شود، تا عوارض این عمل به کمترین میزان خود برسد.
بعد از ختنه، نوزادتان حداقل تا دو ساعت زیر نظر خواهد بود. یک روش شایع ختنه، روشی به نام حلقۀ پلاستیکی است و در برخی موارد نیز پزشکان از جراحی استفاده میکنند. بعد از ختنه در روز سوم تا پنجم که آزمایشات غربالگری نوزاد انجام میشود، بهبود ختنه نیز بررسی خواهد شد. حداکثر زمان مراجعه به پزشک برای بررسی محل ختنه، یک هفته پس از ختنه است. در صورت بی‌قراری نوزاد و با تجویز پزشک، می‌توانید از قطرۀ استامینوفن کودکان و فقط طبق دستور پزشک کودک استفاده کنید و از راهنمایی‌های نامطمئن دیگران برای مراقبت‌های اشتباه و غلط خودداری کنید.
نکاتی برای مراقبت بعد از ختنۀ نوزاد
مراقبت‌های بعد از ختنه نسبتاً ساده است که تا زمان بهبود آلت تناسلی ختنه‌شده که حدود هفت تا ۱۰ روز طول می‌کشد، لازم است نکات زیر را رعایت کنید:
· ناحیۀ ختنه‌شده را تمیز نگه دارید
این مهم‌ترین مراقبت پس از ختنه است. در هر بار تعویض پوشک، هر ذرۀ مدفوعی را که می‌بینید با ملایمت پاک کنید. از صابونی ملایم و بی‌بو برای پوست نوزاد و آب گرم استفاده کنید. از دستمال مرطوب استفاده نکنید. اجازه دهید که آن ناحیه خودبه‌خود خشک شود تا از التهاب جلوگیری شود. تا زمانی که آلت تناسلی بهبود می‌یابد و ریشۀ بند ناف نیز می‌افتد تنها از روش شست‌وشو با یک لیف یا حولۀ نرم برای بدن نوزاد استفاده کنید و از خیس کردن این ناحیه در حمام خودداری کنید. هرچند، بدیهی است که در حین ادرار کردن مرطوب خواهد شد، اما تا زمانی که پوشک او را به موقع تعویض می‌کنید، این موضوع مشکل‌ساز نیست.
· از ناحیۀ ختنه‌شده محافظت کنید
پس از جراحی ممکن است یک باند وازلینی روی آلت نوزاد قرار داده شود که معمولاً با اولین ادرار نوزاد می‌افتد. متخصصان اطفال نظرات متفاوتی در مورد لزوم ادامۀ استفاده از پانسمان برای آلت تناسلی در حال بهبود دارند، بنابراین نظر پزشک کودک خود را بپرسید. اگر توصیه شده است که به پانسمان ادامه دهید، به احتمال زیاد به شما گفته میشود که قبل از پیچیدن یک گاز استریل کوچک دور محل یا قرار دادن یک باند روی آن، کمی وازلین روی سر آلت تناسلی بمالید تا پانسمان به پوست نچسبد. اگر پزشک شما معتقد به استفاده از پانسمان نیست، ممکن است به شما گفته شود که برای روز اول یا بعد از آن نیز بعد از هر تعویض پوشک، کمی وازلین یا پماد آنتی‌بیوتیک به آن ناحیه بزنید، فقط برای اینکه مانع از ساییده شدن پوشک به آلت تناسلی شود.
· دو پوشک به نوزاد بپوشانید
این کار اختیاری است، اما به کاهش درد کمک می‌کند. پوشاندن دو پوشک به نوزاد، به محافظت از آلت تناسلی او کمک می‌کند و از فشار آوردن ران‌ها به آن جلوگیری می‌کند؛ همچنین می‌توانید به منظور کاهش درد، یک کیسۀ حاوی یخ را بین دو لایه پوشک قرار دهید. در این مورد نیز لازم است نظر پزشک کودک را بپرسید.
وقتی ناحیۀ ختنه به طور کامل بهبود پیدا کرد، شما همچنان به تمیز نگه داشتن آلت تناسلی و پاک کردن هر گونه مدفوع روی آن ادامه دهید. گاهی نیز کمی از پوست ختنه‌گاه باقی می‌ماند، اگر این مورد برای کودک شما پیش آمده است، در زمان حمام کردن، پوست را با ملایمت بکشید و زیر آن را تمیز کنید.
موارد نیازمند مراجعه به پزشک
اگر سر آلت تناسلی نوزاد کمی قرمز است، نگران نشوید. ترشحات زرد رنگ نیز کاملاً طبیعی است و تنها به این معنی است که بدن در حال ارسال مایعات شفابخش به این ناحیه است. حتی دیدن یک لکۀ کوچک خون در پوشک نوزاد نیز طبیعی است. اما اگر کودک شما هر یک از علائم زیر را دارد، فوراً به پزشک کودک اطلاع دهید. این علائم می‌تواند به معنای عفونت یا مشکلات دیگری باشد:
- تب کردن کودک
- ورم شدید آلت و بیضه
- مشکل در ادرار کردن
- ادرار نکردن نوزاد حداکثر ۲۴ ساعت پس از ختنه
- زخم‌های پوسته‌پوسته و ترشح‌کننده
- قرمزی ناحیۀ ختنه بیشتر از پنج روز
- ادامۀ ترشحات زرد رنگ بیشتر از یک هفته
- خونریزی مداوم محل ختنه
- تغییر رنگ و تیره شدن نوک آلت
- خون‌مردگی وسیع آلت و بیضه
- افتادن حلقه در کمتر از سه روز یا نیفتادن حلقه تا ۱۰ روز پس از ختنه
غیر از این موارد نیز اگر هر علامتی را مشاهده کردید که به نظرتان غیرطبیعی می‌آمد، لازم است به پزشک کودکتان اطلاع دهید تا هم نگران نمانید و هم مشکلی برای کودک پیش نیاید.
فواید ختنه نوزادان و ختنه بدون درد در مرکز تخصصی ختنه
شامل فواید زودرس و دیررس می باشد ، ختنه در سن نوزادی باعث کاهش احتمال عفونت ادراری و در سنین بالاتر باعث کاهش احتمال ابتلا به برخی بیماریهای مقاربتی (نظیر ایدز) و کاهش احتمال سرطان آلت میشود.
بهترین زمان ختنه (ختنه اطفال) چه زمانی است ؟
بهترین زمان ختنه در سنین نوزادی است. توصیه ما به انجام در فاصله یک تا سه ماهگی است چون قدرت ترمیم پوست در این سن بسیار بالا است و در حافظه نوزاد هم باقی نمیماند.
روش های ختنه مشتمل بر چه روش هایی می باشد؟
معمولا به دو روش جراحی( یا همان سنتی) و ختنه به روش حلقه انجام میشود.ختنه به روش حلقه به دلیل احتمال عوارض کمتر و نیز نتیجه صاف تر نسبت به روش جراحی ( سنتی) که در آن از بخیه استفاده میشود متداول تر است. سایر روشهای ختنه مثل ختنه با کلامپ ( کلیپس نقره ای ) و یا ختنه با لیزر (ختنه بدون درد) به دلیل احتمال بالای عوارض به ندرت مورد استفاده قرار میگیرند و توصیه نمیشوند.
مراقبت های بعد از ختنه چه مواردی هستند؟
تا دو هفته بعد از عمل باید سر آلت با یک پماد چرب مثل وازلین چرب شود و گاهی تا دو روز از یک شربت آنتی بیوتیکی هم استفاده می شود . استفاده از پانسمان با گاز استریل یا لگن بتادین تاثیری در بهبودی ندارد .
موارد منع ختنه کدام هستند؟
در صورتیکه سوراخ خروج ادرار در محلی به جز نوک آلت باشد (هیپوسپادیاس) و طول خیلی کم آلت و یا چاقی خیلی زیاد نوزاد و یا وجود پرده در زیر آلت بهتر است ختنه به تعویق بیفتد.
چسبندگی بعد از ختنه چیست ؟
چسبندگی بعد از ختنه در روش جراحی با چسبندگی بعد از ختنه در روش حلقه متفاوت است در روش جراحی ممکن است به علت ضعف تکنیک در زمان بخیه سر آلت به بدنه آلت دوخته شود ، اما در ختنه به روش حلقه چون اساسا بخیه ای در کار نیست احتمال این عارضه وجود ندارد ولی به علت ترشح طبیعی یک ماده چسبناک در ناحیه شیار بین سر و بدنه آلت نوزادان گاهی به نظر میآید که حالت چسبندگی وجود دارد ولی با پاک کردن ترشحات برطرف میشود و عارضه نیست .
ارتباط ختنه با زودانزالی چیست؟
ارتباطی بین ختنه و زود انزالی وجود ندارد و اصولا زمان انزال تحت تاثیر فاکتورهای بسیار متعدد روانی و جسمی قرار دارد و هیچ گونه شاهد متقن علمی در این خصوص ارائه نشده است.
ارتباط ختنه با تنگی مجرا
اصولا اگر بعد از ختنه تعویض پوشک و شستشو با فواصل مناسب صورت نگیرد، آمونیاک ادرار باعث التهاب سوراخ خروج ادرار و تنگی احتمالی مجرا در آینده میشود. اما اول اینکه این عارضه نادر است، دوم اینکه با شستشوی مناسب قابل پیشگیری است، سوم اینکه حتی در صورت بروز به راحتی قابل درمان است، چهارم اینکه اصلا ربطی به روش ختنه ندارد و در هر دو روش ختنه جراحی ( سنتی) و ختنه به روش حلقه امکان بروز آن وجود دارد.
ارتباط ختنه با طول آلت چیست؟
ارتباطی بین ختنه با طول آلت وجود ندارد، چون ختنه فقط برداشتن بخشی از پوست آلت است و عملی روی بافت اسفنجی آلت صورت نمی گیرد . در ختنه به روش حلقه اگر حلقه گذاری به وسیله پزشک ماهر و با تجربه صورت بگیرد اساسا امکان برداشت کم یا زیاد پوست وجود ندارد چون حلقه به صورت استاندارد مقدار معینی از پوست را برمی دارد .
تورم و کبودی بعد از ختنه
مقداری تورم و کبودی تا یک ماه بعد از ختنه طبیعی است اما در صورت شدید بودن با پزشک خود مشورت کنید.
ارتباط ختنه با سایز حلقه ( رینگ)
برای ختنه به روش حلقه چندین سایز مختلف و نه یک سایز وجود دارد و قطعا یکی از آنها برای نوزاد مناسب هست.
ارتباط تخصص پزشک با ختنه
ختنه مثل هر عمل دیگری دارای مبانی علمی و تجربی می باشد که مبانی علمی آن در تخصص های مختلف پزشکی تدریس می شود و مابقی هنر، حوصله و تجربه پزشک انجام دهنده می باشد .
مضرات ختنه چیست؟ آیا ختنه یک عمل غیر علمی است و فقط ریشه در سنت دارد؟
علاوه بر دلایل مذهبی ختنه یک عمل کاملا علمی است و والدین با تحقیقی که انجام میدهند به خاطر فواید بیشمار آن مثل کاهش احتمال عفونت ادراری کاهش احتمال بیماریهای مقاربتی از جمله ایدز و کاهش احتمال سرطان آلت مردانه و بسیاری مزایای دیگر، آن را برای فرزندشان انتخاب میکنند.