مهارت حل مسئله به ما کمک می‌کند در برابر مشکلات و مسائل زیادی که در زندگی با آن رو به رو می‌شویم، بهترین واکنش را نشان دهیم و به بهترین نحو آن‌ها را حل و فصل کنیم. اگر کسی هستید که احساس می‌کنید این مهارت در شما ضعیف است، می‌توانید با استفاده از راهکارهایی که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم، آن را تقویت کنید.
تعریف حل مسئله
در اولین قدم باید ببینیم مهارت حل مسئله دقیقا چیست؟
حل مسئله فرایندی است که در آن فرد این توانایی را دارد که در زمان وقوع یک مسئله یا مشکل بهترین راه حل را برای آن پیدا کند.
مهم‌ترین مزایا مهارت حل مسئله عبارتند از:
- توانایی تصمیم گیری مؤثر
- افزایش اعتماد به نفس
- شناخت موانع پیشرفت‌ها
- دانستن چگونگی مدیریت احساسات
- توانایی پذیرش مشکلات زندگی که قابل حل نیست
- توسعه صبر
موانع حل مسئله
در راه تقویت حل مسئله همواره موانعی وجود دارند که خوب است آن‌ها را نیز بشناسید تا بتوانید با آن‌ها در مسیر تقویت این مهارت مقابله کنید.
مهم‌ترین موانع حل مسئله عبارت‌اند از:
تجربه شکست
تجربۀ شکست باعث ایجاد ترس می‌شود و همین موضوع سدی است که بر سر راه مهارت حل مسئله قرار می‌گیرد، چرا که فکر می‌کنیم دوباره شکست خواهیم خورد.
منفی نگری
از دیگر موانع مهم حل مسئله است منفی نگری است. اگر به مسائل با دید منفی نگاه کنید، ممکن است آن‌ها را آن‌قدر بزرگ ببینید که حل آن غیر ممکن باشد. منفی نگری باعث می‌شود در همان مراحل اولیۀ کار، پشیمان شوید و مهارت حل مسئله‌تان نیز تقویت نشود.
اضطراب و استرس
اضطراب یا استرس از عوامل مهم و رایج ضعف در حل مسئله است. داشتن احساس اضطراب در فرایند رو به رو شدن با یک مشکل باعث می‌شود مدام نگران اشتباه کردن باشید و ذهنتان پر از افکارِ تنش‌زا باشد.
راهکارهای تقویت حل مسئله
حل مسئله یک مهارت است و مانند هر مهارت دیگری این امکان وجود دارد که آن را با استفاده از راهکارهای مختلف تقویت کنید. برای تقویت و افزایش حل مسئله می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
مسئله را توضیح دهید
در اولین قدم مسئله پیش آمده را به بیان ساده و شفاف برای خود توضیح بدهید تا بتوانید برای آن راه حل پیدا کنید.
همیشه یادگیرنده باشید
ذهنتان را باز نگه دارید و سعی کنید همیشه اطلاعات جدید و بروز کسب کنید. با این کار در زمان بروز یک مسئله بهتر می‌توانید با آن مواجه شوید.
خلاقیت را تمرین کنید
خلاقیت یکی دیگر از راه‌های تقویت حل مسئله است. خلاقیت مانند یک عضله است که تمرین و تکرار آن را تقویت می‌کند. این کار باعث می‌شود در زمان بروز یک مشکل خلاقیت به کارتان بیاید و از آن به نفع حل مشکل استفاده کنید.
خودتان را سرزنش نکنید
طبیعی است که در زمان ناتوانی برای حل یک مشکل خودتان را سرزنش کنید اما باید گفت این کار کمکی به تقویت حل مسئله نمی‌کند، بلکه برعکس حل مشکلات جدید را بیشتر از قبل سخت و دشوار می کند.
به دیدگاه‌هایتان شک کنید
نگاه خود به مسائل و اعتقاداتتان را بازبینی کنید و در صورت نیاز آن‌ها را تغییر دهید. این کار کمک می‌کند در زمان بروز مشکل درک و دیدگاه بهتری داشته باشید و به طبع تصمیم بهتری نیز بگیرید.
از ایده‌ها و نظرات و راهنمایی‌های دیگران استفاده کنید
یکی از راه‌هایی که به تقویت حل مسئله کمک می‌کند این است که راهنمایی‌ها و نظرات دیگران را نیز بشنوید و از آن‌ها به نفع حل مشکلتان استفاده کنید.
به سلامت بدنی خود توجه کنید
حتما بارها شنیده‌اید که می‌گویند عقل سالم در بدن سالم است. بدن و ذهن به هم متصل هستند. بنابراین برای تقویت مهارت‌های ذهنی با تغذیه سالم، ورزش، خواب کافی و… روی سلامت بدنی خود نیز کار کنید.
ساده‌سازی کنید
یکی دیگر از کارهایی که به تقویت حل مسئله شما کمک می‌کند، ساده‌سازی کردن مسائل است. زمانی که مسائل را از پیچیدگی دربیاورید و ساده کنید بهتر می‌توانید برای آن راه‌حل پیدا کنید.
بعضی مشکلات را از زاویه فرصت ببینید
بعضی از مشکلات می‌توانند به یک فرصت تبدیل شوند، بنابراین گاهی لازم است که نگاه دیگری به آن‌ها داشته باشید. زمانی که به مشکلات به چشم فرصتی برای یادگیری، خلاق بودن و فعال بودن نگاه کنید بهتر می‌توانید برای آن راه‌حل پیدا کنید.
از چالش‌ها استقبال کنید
یکی از بهترین راه‌ها برای تقویت مهارت حل مسئله این است که خود را در معرض چالش ها قرار بدهید. این کار کمک می‌کند مغزتان بیش از پیش برای حل مسائل مختلف تمرین کند.
روتین خود را تغییر دهید
تفکر خطی و یکنواخت یکی از موانع تقویت حل مسئله است، بنابراین اگر سبک زندگی روتین روزانه عادی و تکراری دارید آن را تغییر دهید.
تفکر بدون پیش فرض داشته باشید
همیشه ذهن ما در برابر مسائل به صورت اتومات و پیش فرض به ساده‌ترین و آسان‌ترین راه‌ها فکر می‌کند. برای تقویت حل مسئله این پیش فرض‌ها را کنار بگذارید و به راه‌ها و به گزینه‌های دیگر فکر کنید.
با مشکلاتتان صادق باشید
در زمان مواجه با مسائل به صدای درونی، احساس و اصالت وجود خود توجه کنید و از صداقت آن‌ها برای حل مشکل خود استفاده کنید.
استفاده از یک متخصص و مشاور روانشناسی
گاهی اوقات ممکن است برای تقویت حل مسئله به چالش‌ها و پیچیدگی‌های زیادی بربخورید، در این مواقع یک مشاور خوب می‌تواند به شما کمک کند تا با استفاده از روش‌های درمانی مختلف و تکنیک‌های گوناگون این مهارت را در خود تقویت کنید.
مرکز مشاوره شکرانه در شرق تهران واقع شده است اما اگر در این شهر زندگی نمی‌کنید می‌توانید به راحتی از خدمات جلسات مشاوره آنلاین و تلفنی آن استفاده کنید و با کارشناسان ما ارتباط برقرا کنید.