دمل، جوش چرکی دردناک: علل، علائم و درمان
دمل(boil) یا کورک، یک جوش چرکی دردناک است که از فولیکول مو یا غده چربی شروع می‌شود. در ابتدا قسمتی از پوست که عفونت، زیر آن قرار دارد قرمز شده و نسبت به لمس حساس می‌شود. پس از 4-7 روز، توده شروع به سفید‌شدن می‌کند؛ زیرا چرک زیر پوست جمع می‌گردد. اگر عفونت به بافت‌های عمیق‌تر پوست سرایت کند، دمل تبدیل به آبسه یا فورونکل (furuncle) می‌شود.
شایع‌ترین بخش‌هایی از پوست که دچار دمل می‌شوند شامل صورت، گردن، زیر بغل، شانه‌ها و باسن هستند. اگر چندین دمل در یک منطقه ظاهر شود، یک عفونت جدی‌تر با نام کاربونکل (carbuncle) بروز می‌کند.
چه چیزی باعث جوش چرکی دردناک می‌شود؟
دمل معمولا توسط باکتری به نام استافیلوکوک (استاف) ایجاد می‌شود. برخی از عفونت‌های استاف به آبسه تبدیل می‌شوند و می‌توانند خیلی سریع جدی شوند. این میکروب به‌شکل معمول روی پوست وجود دارد و مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما وقتی از طریق شکاف‌های کوچک وارد بدن می‌شود، می‌تواند کورک ایجاد کند. بریدگی، خراش، اصلاح، نیش حشرات یا حتی مشکلات پوستی نیز می‌توانند عاملی برای نفوذ میکروب به‌سطح داخل و ایجاد کورک باشند.
علائم و نشانه های دمل چیست؟ آیا کورک مسری است؟
علائم کورک در ابتدا یک برآمدگی سفت، قرمز و دردناک پر از چرک است که معمولاً اندازه آن کم‌تر از 2.5 سانتی‌متر است است. در طی چند روز، توده نرم‌تر، بزرگ‌تر و دردناک‌تر می‌گردد و به‌زودی یک محفظه چرک در بالای جوش تشکیل می‌شود.
علائم و نشانه‌های عفونت پیشرفته‌تر عبارتند از:
- پوست قرمز، دردناک و متورم اطراف جای جوش
- جوش‌های بیشتر در اطراف جوش اصلی
- تب
- تورم غدد لنفاوی نزدیک محل جوش
کورک‌های پوستی فعال، مسری هستند، زیرا باکتری‌های ایجاد‌کننده آن می‌تواند از یک فرد به فرد دیگر منتقل شود. تا زمانی که کورک تخلیه نشده و بهبود نیافته، دمل از طریق تماس پوست به پوست یا اشیاء مشترک می‌تواند به دیگران منتقل شود. محل کورک باید با بانداژ پوشانده شود تا از سرایت عفونت به افراد دیگر جلوگیری گردد.
درمان دمل
اگر کورک کوچک باشد، با استفاده از اقدامات خانگی مانند گرم‌کردن محل جوش، استفاده از روغن درخت چای، زردچوبه، پیاز، سیر و… قابل درمان است. اما اگر کورک بزرگ باشد، ممکن است لازم باشد پزشک آن را با روش incision and drainage باز کرده و تخلیه کند. این کار پس از بی‌حس‌کردن ناحیه جوش با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
اگر عفونت عمیق باشد، پزشک ممکن است مقداری گاز در محل برش قرار دهد تا آن را باز نگه دارد. گاز معمولاً بعد از دو روز برداشته می‌شود و در این مدت چرک از محل زخم خارج می‌گردد.
در موارد جدی، درمان دمل نیاز به آزمایش خون دارد. در صورت شدید‌بودن عفونت، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک‌های زیر را تجویز کند:
- سولفامتوکسازول/تری متوپریم (Bactrim)
- موپیروسین (باکتروبن)
- سفالکسین (کفلکس)
- کلیندامایسین (کلئوسین)
- داکسی سایکلین (Doryx)
- وانکومایسین (وانکوسین)
یک آبسه بزرگ پوستی ناشی از عفونت استاف ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد تا تخلیه شده و با آنتی‌بیوتیک‌های داخل وریدی درمان شود.
تغییر سبک زندگی برای کنترل کورک
برخی از افراد در دوره خاصی از زندگی، مداوم دچار کورک می‌شوند. اتخاذ برخی تغییرات سبک زندگی می‌تواند به بهبود علائم و کاهش خطر عوارض کمک کند. این اصلاحات در سبک زندگی شامل حفظ بهداشت پوست، پوشیدن لباس‌های نخی و مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای است که باعث ایجاد جوش می‌شود. اگر مکرراً دچار جوش می‌شوید، ممکن است حجامت و یا خون‌دادن برای شما موثر باشد. همچنین ممکن است لازم باشد تحت نظر متخصص تغذیه، رژیم غذایی خود را تغییر دهید.
اگر مرتبا دچار دمل می‌شوید و یا جوش‌های چرکی شما بسیار بزرگ و دردناک بوده و با اقدامات معمول برطرف نمی‌شود، لازم است به یک کلینیک تخصصی پوست و مو https://drrabet.com مراجعه کنید. کلینیک تخصصی پوست و مو دکتر مهرشاد رابط یکی از کلینیک‌هایی است که می‌تواند به شما در درمان کورک و همچنین سایر بیماری‌های مربوط به پوست و مو کمک کند. این کلینیک علاوه‌بر اقدامات درمانی، خدمات زیبایی و جوان‌سازی پوست و مو را نیز ارائه می‌دهد. به‌طور کلی شما می‌توانید همه خدمات مربوط به پوست و مو را در کلینیک تخصصی پوست و مو دکتر مهرشاد رابط بیابید.