اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) یک اختلال عصبی رشدی است که در درجه اول کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد، اما می تواند تا نوجوانی و بزرگسالی ادامه یابد. با الگوی مداوم بی توجهی، بیش فعالی و تکانشگری مشخص می شود که می تواند بر عملکرد روزانه و کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد.
علائم نقص توجه و بیش فعالی
بی توجهی
افراد مبتلا به ADHD ممکن است برای تمرکز روی وظایف، پیروی از دستورالعمل ها یا تکمیل وظایفی که نیاز به توجه مداوم دارند، دچار مشکل شوند. آنها ممکن است به راحتی پریشان، فراموشکار شوند و در سازماندهی فعالیت های خود دچار مشکل شوند.
بیش فعالی
این به بی قراری و حرکت بیش از حد فیزیکی اشاره دارد. کودکان مبتلا به بیش فعالی ممکن است در یک جا نشستن مشکل داشته باشند، دائماً بی قراری می کنند و به نظر می رسد که همیشه در حال حرکت هستند.
تکانشگری
افراد مبتلا به ADHD ممکن است بدون فکر کردن به عواقب آن عمل کنند. آنها ممکن است حرف دیگران را قطع کنند، تصمیمات تکانشی بگیرند و برایشان سخت باشد که در موقعیت هایی منتظر نوبت خود باشند.
درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی
درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) معمولاً شامل ترکیبی از مداخلات رفتاری، آموزش روانی، مشاوره و در برخی موارد دارو می شود. هدف از درمان کمک به افراد برای مدیریت علائم، بهبود عملکرد و بهبود کیفیت کلی زندگی است. برنامه درمانی خاص می تواند بر اساس سن فرد، شدت علائم و ترجیحات شخصی متفاوت باشد. در اینجا چند روش رایج برای درمان ADHD وجود دارد:
مداخلات رفتاری و آموزش روانی
آموزش والدین
به والدین راهبردهایی آموزش داده می شود تا رفتار فرزندشان را مدیریت کنند، دستورالعمل های روشنی ارائه دهند، روال ها را تنظیم کنند و رفتارهای مثبت را تقویت کنند.
رفتار درمانی
این شامل آموزش مهارت های خاص به افراد برای بهبود خودکنترلی، مهارت های سازمانی، مدیریت زمان و حل مسئله است.
درمان شناختی-رفتاری (CBT)
CBT می تواند به افراد کمک کند تا الگوهای فکری منفی و رفتارهایی را که به علائم ADHD آنها کمک می کند، شناسایی و تغییر دهند.
آموزش مهارت های اجتماعی
این به افراد کمک می کند تا مهارت های بین فردی بهتری را توسعه دهند و توانایی خود را در تعامل با همسالان و بزرگسالان بهبود بخشند.
درمان فردی
جلسات درمانی می تواند فضای امنی را برای افراد فراهم کند تا در مورد چالش ها، احساسات خود بحث کنند و راهبردهای مقابله ای را برای مدیریت علائم ADHD توسعه دهند.
خانواده درمانی
مشارکت خانواده در درمان می تواند به بهبود ارتباطات، کاهش تعارضات و ایجاد یک محیط حمایتی برای فرد مبتلا به ADHD کمک کند.
دارو
داروهای محرک
این داروها، مانند متیل فنیدات (مانند ریتالین) و داروهای مبتنی بر آمفتامین (مانند آدرال)، اغلب برای افزایش سطوح انتقال دهنده های عصبی مانند دوپامین تجویز می شوند که در توجه و کنترل تکانه نقش دارند.
داروهای غیر محرک
برخی از افراد ممکن است به خوبی به محرک ها پاسخ ندهند یا عوارض جانبی را تجربه کنند. داروهای غیر محرک مانند اتوموکستین (Strattera) و گوانفاسین (Intuniv) جایگزین هایی هستند که می توانند به مدیریت علائم ADHD نیز کمک کنند.
پشتیبانی آموزشی
همکاری با معلمان و مدارس برای اجرای تسهیلاتی مانند زمان طولانی در آزمون ها، صندلی ترجیحی، و تکالیف اصلاح شده برای حمایت از موفقیت تحصیلی
تغییرات سبک زندگی
رژیم غذایی سالم
یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی می تواند از سلامت مغز حمایت کند.
ورزش منظم
فعالیت بدنی می تواند به کاهش بیقراری و بهبود خلق و خوی کمک کند.
خواب کافی
خواب کافی برای مدیریت علائم ADHD بسیار مهم است.
روال های ساختاریافته و اصلاحات محیطی
ایجاد برنامه های منظم می تواند به افراد مبتلا به ADHD کمک کند تا زمان و وظایف خود را به طور موثرتری مدیریت کنند.
به حداقل رساندن حواس پرتی در محیط می تواند به بهبود تمرکز و توجه کمک کند.
درمان ADHD یک اندازه برای همه نیست و یک رویکرد شخصی ضروری است. بهترین برنامه درمانی از طریق همکاری بین فرد، خانواده، متخصصان روانپزشکی و مربیان تعیین می شود. نظارت منظم، تنظیم برنامه درمانی در صورت نیاز، و حمایت مداوم می تواند منجر به بهبود قابل توجهی در مدیریت علائم ADHD و بهزیستی کلی شود.
از بهترین پزشکان حوزه روانپزشکی برای درمان عبارت اند از:
شما با مراجعه به این متخصصین کار بلد میتوانید این بیماری را تحت کنترل و درمان قرار دهید و از پیشرفت آن جلوگیری کنید.
علل اختلال کمبود توجه بیش فعالی
علل دقیق اختلال کمبود توجه بیش فعالی (ADHD) به طور کامل شناخته نشده است، اما تحقیقات نشان می دهد که احتمالاً نتیجه تعامل پیچیده عوامل ژنتیکی، عصبی و محیطی است. در اینجا برخی از عواملی که اعتقاد بر این است که در ایجاد ADHD نقش دارند آورده شده است:
ژنتیک
یک جزء ژنتیکی قوی در ADHD وجود دارد. مطالعات نشان داده اند که ADHD تمایل دارد در خانواده ها ایجاد شود، که نشان می دهد ممکن است یک استعداد ارثی وجود داشته باشد. ژن های خاصی که در تنظیم انتقال دهنده های عصبی و رشد مغز نقش دارند در ADHD نقش دارند.
عوامل عصبی
مطالعات تصویربرداری مغز تفاوت هایی را در ساختار و عملکرد برخی از مناطق مغز در افراد مبتلا به ADHD نشان داده است. قشر جلوی مغز که مسئول عملکردهای اجرایی مانند توجه، کنترل تکانه و تصمیم گیری است، اغلب در افراد مبتلا به ADHD کمتر فعال یا توسعه یافته است.
عدم تعادل انتقال دهنده های عصبی
انتقال دهنده های عصبی مواد شیمیایی هستند که سیگنال ها را در مغز منتقل می کنند. عدم تعادل برخی از انتقال دهنده های عصبی، مانند دوپامین و نوراپی نفرین، که در تنظیم توجه و کنترل تکانه نقش دارند، با ADHD مرتبط است.
فاکتورهای محیطی
عوامل قبل از تولد
قرار گرفتن در معرض برخی از عوامل قبل از تولد، مانند سیگار کشیدن مادر، مصرف الکل یا مواد مخدر در دوران بارداری، زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد، ممکن است خطر ابتلا به ADHD را افزایش دهد.
آسیب مغزی
آسیب های مغزی تروماتیک یا سایر شرایط عصبی که بر رشد مغز تأثیر می گذارد می تواند به طور بالقوه در ایجاد ADHD نقش داشته باشد.
قرار گرفتن در معرض سرب
قرار گرفتن در معرض سرب، به ویژه در اوایل دوران کودکی که مغز در حال رشد است، با افزایش خطر ADHD مرتبط است.
محیط های استرس زا
قرار گرفتن زودهنگام با محیط های استرس زا یا نامطلوب، مانند استرس اولیه زندگی یا بی توجهی، ممکن است بر ایجاد علائم ADHD تأثیر بگذارد.
رشد مغز
مغز در دوران کودکی و نوجوانی رشد قابل توجهی را تجربه می کند. اختلال در فرآیندهای رشد طبیعی مغز ممکن است به ایجاد علائم ADHD کمک کند.
رژیم غذایی و تغذیه
برخی تحقیقات نشان می دهد که برخی از عوامل رژیم غذایی، مانند رژیم غذایی سرشار از قند یا مواد افزودنی غذایی، ممکن است علائم ADHD را در برخی افراد تشدید کند. با این حال، رابطه بین رژیم غذایی و ADHD هنوز در حال مطالعه است و به طور کامل درک نشده است.
توجه به این نکته ضروری است که ADHD یک اختلال پیچیده و چند عاملی است و هیچ عاملی نمی تواند به طور کامل توسعه آن را توضیح دهد. در عوض، این احتمال وجود دارد که ترکیبی از آسیب پذیری ژنتیکی و تأثیرات محیطی در بروز علائم ADHD نقش داشته باشد. تحقیقات در حال انجام، با هدف کشف بیشتر در مورد تعامل پیچیده بین این عوامل و چگونگی کمک آنها به اختلال است.
جمع بندی
در نتیجه، اختلال کمبود توجه بیش فعالی (ADHD) یک اختلال عصبی رشدی است که با الگوی مداوم بی توجهی، بیش فعالی و تکانشگری مشخص می شود. در حالی که علل دقیق ADHD به طور کامل شناخته نشده است، تحقیقات نشان می دهد ترکیبی از عوامل ژنتیکی، عصبی و محیطی در ایجاد آن نقش دارند.
ژنتیک نقش مهمی ایفا می کند، زیرا ADHD تمایل دارد در خانواده ها وجود داشته باشد و ژن های خاص مرتبط با عملکرد انتقال دهنده های عصبی و رشد مغز دخیل هستند. تفاوت های عصبی، از جمله تغییر ساختار مغز و عدم تعادل انتقال دهنده های عصبی، اغلب در افراد مبتلا به ADHD مشاهده می شود. عوامل پیش از تولد مانند مصرف مواد مادر و زایمان زودرس و همچنین استرس اولیه زندگی و قرار گرفتن در معرض سرب نیز می توانند خطر ابتلا به ADHD را افزایش دهند.
درک ADHD به عنوان یک فعل و انفعال پیچیده بین استعداد ژنتیکی، عملکرد مغز، و تأثیرات محیطی برای انجام مداخلات و پشتیبانی مؤثر ضروری است. تحقیقات در حال انجام با هدف تعمیق درک ما از منشأ ADHD و بهبود زندگی افراد مبتلا به این اختلال است.