کاربرد دکستروز در صنایع مختلف

دکستروز در صنایع مختلف غذایی و دارویی به عنوان یک افزودنی و مکمل مفید مورد توجه بوده و به صورت خشک یا مایع کاربرد وسیعی دارد. به بیان ساده قندی که از نشاسته ذرت در یک فرایند خاص استحصال می شود با عنوان دکستروز شناخته می شود. این نوع گلوکز معمولا متبلور شده از هیدرولیز آنزیمی نشاسته ذرت فرآوری شده است و همانند شکر طبیعت شیرینی دارد.

منتهی قندی که از فرآوری نشاسته ذرت بدست می آید در مقایسه با شکر استحصال شده از نیشکر که با نام ساکاروز شناخته می شود شیرینی کمتری داشته و حدود ۲۰ درصد شیرینی آن کمتر است. دکستروز یا قند استحصال شده از نشاسته ذرت به عنوان افزودنی و مکمل کاربرد وسیعی در صنایع غذایی ، انواع نوشیدنی، خوراک دام و صنایع داروسازی داشته و استفاده از آن باعث افزایش کیفیت بافت و طعم محصولات مختلف تولیدی می شود.

دکستروز چیست؟

دکستروز نوعی قند ساده است که از فرآوری نشاسته ذرت به دست می آید و به عنوان یک شیرین کننده مصنوعی در صنایع مختلف غذایی و دارویی کاربرد دارد. دکستروز در مقایسه با انواع مواد شیرین کننده دیگر هرچند شیرین کنند گی کمتری دارد و بطور متوسط شیرینی کنند گی آن در حدود20 درصد از انواع شیرین کننده دیگر پایین تر است اما یک قند ساده است که پیچیدگی قندهای مثل ساکاروز را ندارد و بدن در شرایط بهتری می تواند آن را مصرف و متابولیز کند.

مزیت دکستروز به عنوان یک قند ساده نسبت به قندهای پیچیده مثل ساکاروز آن است که به راحتی در بدن متابولیز و مصرف می شود اما قندهای مثل ساکاروز به راحتی در بدن متابولیزه و مصرف نمی شود و معمولا به صورت چربی در بافت های مختلف بدن انباشته می شود.

انواع دکستروز و کاربرد آن در صنایع مختلف

همانطور که گفته شد دکستروز یک قند ساده است که از هیدرولیز آنزیمی نشاسته ذرت به دست می آید. معمولا این نوع قند برای استفاده در صنایع گوناگون به دو صورت خشک و مایع تولید و عرضه می شود و مصرف کنندگان در صنایع مختلف با توجه به شرایط و نوع مصرف، دکستروز مورد نیاز خود را به صورت مایع یا خشک تهیه می کنند.

• دکستروز مایع

دکستروز مایع که با نام دکستروز مونوهیدرات آبدار نیز شناخته می شود یکی از انواع دکستروز است که در صنایع خوراکی کاربرد دارد و استفاده از آن باعث بهتر شدن بافت و طعم محصولات غذایی تولیدی می گردد.

دکستروز مایع بیشتر در صنایع خوراکی مثل بستنی سازی، تولید ژله، تولید مربا و بخصوص نوشابه های انرژی زا کاربرد دارد.

• دکستروز جامد یا خشک

دکستروز جامد یا خشک نوع دیگر از انواع دکستروز است که با عنوان دکستروز پودری هم شناخته می شود این نوع دکستروز فاقد آب بوده و پودری به شکل شکر سفید است که از آن مانند شکر می توان در پخت و پز مواد غذایی مختلف استفاده نمود.

دکستروز خشک در پاره ای از موارد با عنوان دکستروز قنادی هم شناخته می شود. مصرف دکستروز خشک نسبت به دکستروز مایع از گستردگی بیشتری برخوردار است و به عنوان مکمل غذایی یا شیرین کننده فرآوری شده در تولید مواد غذایی مختلف کاربرد دارد.

به عبارت ساده دکستروز خشک علاوه بر استفاده به عنوان یک افزودنی مفید در مواد غذایی، به عنوان یک مکمل و افزودنی با کیفیت در صنایع مختلف مثل صنایع تولید کننده خوراک دام، انواع نوشیدنی بخصوص نوشیدنی های انرژی زا، داروسازی و غیره نیز کاربرد دارد.

از جمله استفاده های معمول دکستروز خشک می توان به مواردی مانند استفاده به عنوان مکمل غذایی در شیر خشک اشاره کرد که باعث بهبود ارزش غذایی شیر خشک شده و انرژی لازم برای تغذیه کودکان را فراهم می کند.

همچنین دکستروز به عنوان یک شیرین کننده برای ایجاد طعم و مزه در شیرینی پزی ها نیز کاربرد دارد که از آن با عنوان دکستروز قنادی یاد می شود.

از دیگر کار کردهای شایع و وسیع دکستروز استفاده از آن در نانوایی ها برای تقویت رشد خمیر مایه و بهبود کیفیت ظاهری نان است که به جرات می توان گفت بیشترین کاربرد دکستروز در این بخش از صنایع غذایی انجام می شود.

مصارف دیگر دکستروز

مصرف دکستروز به عنوان یک مکمل و افزودنی غذایی به مواد خوراکی و غذایی محدود نمی شود و از آن در صنایع دیگر مثل تولید داروهای دامپزشکی و صنایع کشاورزی یا خوراک دام هم به شکل گسترده استفاده می شود. دلیل این امر هم وجود موادی در دکستروز است که باعث خنثی شدن اسید و قلیا و تثبیت یون هیدروژن می شود.

داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی و بستر تخمیر باعث استفاده از دکستروز در تولید انواع ویتامین ها، اسید آمینه و سایر محصولات ارگانیک، ساخت مواد عالی مختلف برای تامین انرژی مورد نیاز در فرآوری چرم و مصنوعات مختلف نیز شده است.

همچنین دکستروز در تولید محصولات پزشکی نیز کاربرد دارد که از آن جمله می توان به مواردی مثل استفاده در ترکیب کلرید سدیم، تزریق گلوکز، تزریق گلوکز سدیم، اسید لاکتیک، دارو و غیر اشاره کرد.

سخن پایانی

کاربرد دکستروز در صنایع مختلف به دلیل فواید زیادی که دارد یک امر پذیرفته شده و معمول است که روز بروز گسترده تر می شود. همانطور که گفته شد دکستروز یک قند ساده و طبیعی است که از هیدرولیز آنزیمی نشاسته ذرت به دست می آید و طعم و طبعی شیرین دارد. هرچند شیرینی دکستروز نسبت به شکر و دیگر مواد شیرین کننده در حدود 20 درصد پایین تر است اما به دلیل ساختار ساده و غیر پیچیده ای که دارد راحت تر در سوخت و ساز بدن مصرف یا متابولیز می شود. لذا مصرف به اندازه آن از انباشت چربی در بافت های مختلف بدن فرد مصرف کننده و چاق شدن قسمت های مختلف بدن جلوگیری می کند.

امروزه از این ماده غذایی به صورت خشک و مایع در صنایع مختلف غذایی و دارویی استفاده می شود و مصرف آن به عنوان یک مکمل و افزودنی مفید غذایی روزبروز بیشتر مورد توجه قرار می گیرد.