سکته مغزی معادل حمله قلبی است و زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون در بخشی از مغز شما مشکل داشته باشد. این مشکل می‌تواند زمانی اتفاق بیفتد که رگ‌های خونی مسدود شده باشند یا به دلیل خونریزی در مغز شما اتفاق بیفتد. این نوع سکته یک حالت تهدیدکننده زندگی است و مراقبت فوری پزشکی برای جلوگیری از آسیب دائمی یا مرگ ضروری خواهد بود.
سکته مغزی چیست؟
سکته مغزی (CVA) یک وضعیت تهدیدکننده زندگی است و معمولا به دلیل انسداد شریان یا خونریزی در مغز شما اتفاق می‌افتد. بدون عرضه مداوم خون، سلول‌های مغز در آن ناحیه به دلیل کمبود اکسیژن شروع به مردن می‌کنند. سکته مغزی یک وضعیت اورژانسی تهدیدکننده زندگی است که هر ثانیه آن اهمیت دارد. اگر شما یا کسی که همراه شماست علائم سکته را دارید، فورا با ۱۱۵ (یا شماره خدمات اورژانس محلی خود) تماس بگیرید. هر چه این نوع سکته سریع‌تر درمان شود، احتمال بهبودی بدون ناتوانی بیشتر میشود.
تشخیص علائم
برای تشخیص علائم هشداردهنده این نوع سکته، به یاد داشته باشید که سریع فکر کنید:
- مراقب ازدست‌دادن تعادل ناگهانی باشید.
- به ازدست‌دادن ناگهانی بینایی در یک یا هر دو چشم توجه کنید.
- از فرد بخواهید لبخند بزند. در پی یافتن علائمی از افتادگی در یک یا هر دو طرف صورت، علائم ضعف عضلانی یا فلج باشید.
- فردی که دچار این نوع سکته میشود اغلب در یک طرف دچار ضعف عضلانی خواهد شد. از آنها بخواهید بازوهای خود را بالا ببرند. اگر ضعف یک‌طرفه داشته باشند (و قبلا آن را نداشتند)، یک بازو بالاتر می‌ماند درحالی‌که دست دیگر آویزان میشود و به سمت پایین می‌افتد.
- CVA اغلب باعث میشود که فرد توانایی صحبت‌کردن خود را از دست بدهد. آنها در بیان افکار خود از کلمات توهین‌آمیز استفاده می‌کنند یا در انتخاب واژگان مناسب دچار مشکل می‌شوند.
- زمان نقش حیاتی در این نوع سکته دارد، پس نباید منتظر دریافت کمک بمانید. در صورت امکان، به ساعت خود نگاه کنید و به یاد داشته باشید که چه زمانی علائم شروع میشود. گفتن زمان شروع علائم می‌تواند به پزشک کمک کند تا بداند چه گزینه‌های درمانی برای شما بهترین است.
CVA چه کسانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
هر کسی ممکن است دچار سکته مغزی شود، از کودکان گرفته تا بزرگسالان، اما برخی از افراد هستند که خطر بیشتری نسبت به دیگران دارند. این نوع سکته در سنین بالاتر شایع‌تر است (حدود دو سوم سکته‌ها در افراد بالای ۶۵ سال اتفاق می‌افتد).
شرایط پزشکی خاصی وجود دارد که خطر این نوع سکته را افزایش می‌دهد، از جمله فشارخون بالا (فشارخون بالا)، کلسترول بالا (هیپرلیپیدمی)، دیابت نوع ۲ و افرادی‌که سابقه این نوع سکته، حمله قلبی یا ریتم‌های نامنظم قلب مانند فیبریلاسیون دهلیزی دارند.
سکته مغزی چگونه بر بدن من تأثیر می‌گذارد؟
این نوع سکته همان چیزی است که حمله قلبی برای قلب شما محسوب میشود. هنگام سکته، بخشی از مغز منبع خون خود را از دست می‌دهد که باعث میشود آن ناحیه مغز اکسیژن دریافت نکند. بدون اکسیژن، سلول‌های مغزی آسیب‌دیده دچار کمبود اکسیژن می‌شوند و به‌درستی کار نمی‌کنند.
اگر سلول‌های مغز شما برای مدت طولانی بدون اکسیژن بمانند، می‌میرند. اگر سلول‌های مغزی کافی در یک ناحیه بمیرند، آسیب دائمی میشود و احتمال دارد توانایی‌های آن ناحیه از دست برود. بااین‌حال، بازگرداندن جریان خون از این نوع آسیب جلوگیری می‌کند یا حداقل شدت آن را محدود خواهد کرد. به همین علت زمان در درمان این نوع سکته مسئله‌ای حیاتی خواهد بود.
انواع CVA
دوراه اصلی برای وقوع CVA وجود دارد: ایسکمی و خونریزی.
- سکته مغزی ایسکمیک: ایسکمی به موقعیتی اشاره دارد که سلول‌ها از جریان خون کافی برای تامین اکسیژن بهره‌مند نمی‌شوند. این معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که چیزی رگ‌های خونی مغز شما را مسدود می‌کند و باعث توقف جریان خون میشود. سکته‌های ایسکمیک شایع‌ترین هستند و حدود ۸۰ درصد از سکته‌ها را تشکیل می‌دهند.
- سکته هموراژیک:. سکته‌های هموراژیک باعث خونریزی در داخل یا اطراف مغز می‌شوند و این اتفاق با یکی از دو روش زیر رخ می‌دهد.
خونریزی داخل مغز شما: این زمانی اتفاق می‌افتد که یک رگ خونی در داخل مغز پاره یا باز شود و خونریزی ایجاد کند که به بافت مغز اطراف فشار وارد خواهد کرد.
خونریزی در فضای زیر عنکبوتیه: آسیب به رگ‌های خونی که از غشای عنکبوتیه عبور می‌کنند می‌تواند باعث خونریزی زیر عنکبوتیه شود که خونریزی به فضای زیر عنکبوتیه است و بر بافت مغز زیر آن فشار وارد می‌کند.
علائم سکته مغزی خفیف و شدید بسته به محل و شدت انسداد رگ‌های خونی متفاوت خواهد بود.
علائم CVA
مناطق مختلف مغز توانایی‌های متفاوتی را کنترل می‌کنند؛ بنابراین علائم سکته مغزی به ناحیه آسیب‌دیده بستگی دارد. نمونه‌ای از این سکته است که بر ناحیه بروکا تاثیر می‌گذارد، بخشی از مغز شما که نحوه استفاده از ماهیچه‌های صورت و دهان را برای صحبت‌کردن کنترل می‌کند. به همین دلیل است که برخی از افراد هنگام CVA کلمات خود را توهین می‌کنند یا در صحبت‌کردن مشکل دارند. علائم CVA می‌تواند شامل یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:
- ضعف یا فلج یک‌طرفه
- آفازی (مشکل یا ازدست‌دادن توانایی صحبت‌کردن)
- صحبت‌کردن نامرتب (دیسرتری)
- ازدست‌دادن کنترل ماهیچه‌ای در یک طرف صورت
- ازدست‌دادن ناگهانی، جزئی یا کلی یک یا چند حواس (بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی و لامسه)
- تاری یا دوبینی
- ازدست‌دادن هماهنگی دست‌وپا (آتاکسی)
- سرگیجه
- تهوع و استفراغ
- سفتی گردن
- بی‌ثباتی عاطفی و تغییرات شخصیتی
- گیجی یا آشفتگی
- تشنج
- ازدست‌دادن حافظه (فراموشی)
- سردرد (معمولا ناگهانی و شدید)
- از حال‌رفتن یا غش‌کردن
- کما
حمله ایسکمیک گذرا (TIA)
حمله ایسکمیک گذرا (TIA) که گاهی اوقات سکته کوچک نامیده میشود؛ مانند این نوع سکته است، اما اثرات موقتی دارد. اینها اغلب علائم هشداردهنده‌ای هستند که نشان می‌دهد خطر ابتلا به سکته واقعی در آینده نزدیک در فرد وجود دارد. به همین دلیل، فردی که TIA دارد دراسرع‌وقت به مراقبت‌های پزشکی اورژانسی نیاز خواهد داشت.
جمع‌بندی
سکته مغزی نسخه مغز شما از حمله قلبی است که آن را به یک اورژانس پزشکی حیاتی و تهدیدکننده زندگی تبدیل می‌کند. این نوع سکته نیز به زمان‌حساس است و تاخیر در مراقبت می‌تواند منجر به آسیب دائمی مغز و مرگ شود. این نوع سکته می‌تواند برای کسانی که آن را تجربه می‌کنند یا افرادی که در مجاورت آن هستند ترسناک باشد.