در کوران تبلیغات انتخاباتی ریاست جمهوری تیم تبلیغاتی و طرفداران هر یک از نامزدان سعی داشتند یکی از اوصاف نامزد مورد حمایت خویش را به عنوان وصف منحصر به فرد وی معرفی و با برجسته کردن چنین خصوصیتی در صدد جذب اقبال عمومی به شخص مورد نظر بودند.در همین راستا آنچه همواره به عنوان خصوصیت قابل توجه رئیس جمهور منتخب تعرفه می شد صداقت و یکرنگی ایشان بود که تصاویر متنوع چنین رفتاری با مردم در میتینگ های انتخاباتی ایشان منتشر می شد. بدون شک مدیران ستاد انتخاباتی جناب پزشکیان بر این امر واقف بوده اند که قیام به موازین اخلاقی و تکریم مردم یکی از اوصاف حسنه ی حاکمان در اعمال حاکمیتی و از مباحث قابل تامل در شیوه ی حکمرانی است.
این مهم از آن جهت قابل تامل است که انسان فی الذاته موجودی اخلاق گراست که بنا بر تعقل و اراده خویش می تواند مختارانه نسبت به رفتارهای خویش اعلام موضع کند.عطف به چنین امری چالش و پرسش اصلی آن است که معیار و ملاک حُسن و قبح رفتار حاکمان با بدنه ی جامعه چیست آیا حاکم بنا بر مصلحت جامعه مجاز به عدول یا نادیده گرفتن موازین اخلاقی و یا توسل به دروغ برای دفع مفسده ی احتمالی شناخته می شود؟
زمانی که انسان بنا بر اراده آزاد وطیب خاطر به سمت و سوی خیر و نیکی سوق می یابد عمل وی را اخلاقی می دانیم اما چنانچه همین انسان از ترس قدرت یا به طمع تحصیل منفعتی همان رفتار مورد اقبال جامعه را اتخاذ کند رفتارش اخلاقی تلقی نشده چنین انسانی را اخلاق مدار نمی دانند.از طرفی همین انسان در موضع حاکمیت و تصدی حکومت بنا بر اصول سیاست و برنامه های خویش را به شکل الزام آور و قهری اعمال خواهد کرد.از این منظر این نظریه مطرح است هرجا که حوزه فعالیت و دخالت حکومت است اخلاق محلی از اعراب نداشته اعمال حاکمیت انسان برخواسته از نیت اخلاقی خالصانه نیست. ترکیب دو موضوع سبب ایجاد این چالش می شود که اصالت مطلق و بی چون و چرا به اراده آزاد اخلاقی سبب نفی قوه قهریه ودر مقابل تجویز قوه قهریه حکومت در ابعاد مختلف به معنای از بین رفتن امکان عمل اخلاقی افراد است.
با چنین فرضی لازم است خطاهای انسانی را در دو قالب عمده تعریف کرد:اعمال بدی که انجام می دهیم و کارهای خوبی که انجام نداده ایم.اینکه گفته شد قوه تعقل بشر بعضا سبب زایل شدن شرایط متعارف روحی اوست موید این نکته است که انسان برای بی تفاوت بودن نسبت به وقایع و اخبار روز عمدتا نیرویی صرف نکرده از تعقل و تفکر کمتری بهره کشی می کند به عبارتی در عالم بی تفاوتی خرد جایگاه کمی دارد اما برای اتخاذ رفتاری ولو زشت و ناپسند با نیتی اگاهانه زحمتی را به جان می خرد که همان حقه بازی و مقدمه دروغ و فریب و مستلزم طراحی نقشه ای ظریف است تا مخاطبِ قلب حقیقت متوجه وارونه شدن حقیقت نشود بهترین مثال چنین کنش و واکنشی را میتوان در این تعبیر دید که غالب انسان ها نگفتن حقیقت یا به عبارتی پنهان کاری (انجام ندادن کار یا حرف نزدن)را در قیاس با دروغگویی بهتر می دانند.
کانت معقتد است دروغ گفتن در هر حالتی امری است زشت و ناپسند حتی اگر آن دروغ برای پیشگیری از وقوع یک قتل باشد.
باور کانت به عنوان یک فیلسوف تنها مورد اقبال اشخاصی قرار گرفته که به قطع و یقین صلح دوست و آرامش طلب هستند چرا که روح و روان انسان دروغگو مدام درگیر حسابرسی دروغ هایش است تا مبادا دستش برای دیگری رو شود!!
عبارت دروغ دروغ می ارود بهترین دلیل برای درگیری ذهنی فرد دروغگوست برخلاف راستگویی که بنا بر آموزه های دینی و اخلاقی رهایی را ارمغان می آورد.(راستی و رستگاری)
دروغ های بزرگی که در تاریخ بشر ماندگار شده اند بهترین مثال برای زایل شدن حس آرامش انسان ها در ابعاد گسترده ای در کنار از بین رفتن اعتماد آنها است که نقطه ی اشتراک غالب این دروغ ها از سوی حاکمان و زورگویان بیان شدهبه عبارتی دروغ بهانه ای بوده برای حکمرانی و زورگویی ایشان!
با چنین وصفی از ضرورت رعایت اخلاق در شیوه ی حکمرانی و نظر به وعده های رئیس جمهور منتخب در کارزار انتخابات ریاست جمهوری و گذشت بیش از صد روز از آغاز دولت چهاردهم این پرسش اساسی مطرح است که آیا مدیران ستاد انتخاباتی ایشان و قاطبه ی افرادی که بارزترین خصلت دکتر پزشکیان را صداقت و یکرنگی وی می دانستند کما فی السابق بر این باور استوار هستند و چنانچه پاسخ مثبت است لازم است شفاف و روشن گزارشی از عملکرد و تلاش ایشان در دفع چالش هایی که پیش از تصدی دولت چهاردهم در کف جامعه دیده می شد به مردم ارائه شود.
روزنامه شرق ۴آذر۱۴۰۳
وکیل دادگستری-شیراز