مالیات بر ارث املاک مسکونی
در اغلب مواقع وراث متوفی با موضوع مالیات بر ارث ملک مسکونی مواجه هستند و باید مالیاتی که برای خانه فرد تعیین می‌شود را بپردازند. طبق قانون میزان مالیاتی که برای املاک مسکونی متوفیان در نظر گرفته شده برابر با ۷.۵ درصد ارزش معاملاتی ملک است.
به نقل از موسسه اربن این مبلغ توسط سازمان مالیاتی تعیین می‌شود و معمولاً مالیاتی که انحصار وراثت ملک مسکونی تعیین می‌شود کمتر از ارزش واقعی آن است. بنابراین وراث متوفیان برای املاک مسکونی مالیات کمتری پرداخت می‌کنند.
مالیات بر ارث املاک تجاری
تفاوت مالیات بر ارث سرقفلی و ملک مسکونی با هم متفاوت است. بنابراین اگر متوفی دارای چندین ملک است و بعضی از این املاک تجاری هستند باید طبق قانون در نظر گرفته شده برای مالیات املاک تجاری مبلغ مالیات آنها را محاسبه کنید.
مبلغی که به عنوان مالیات بر ملک تجاری در نظر گرفته می‌شود برابر با ۳ درصد ارزش واقعی روز ملک است. با توجه به تغییرات قیمت ملک‌های تجاری و بالا بودن قیمت آنها، میزان مالیاتی که وراث برای این املاک باید بپردازید رقم قابل توجهی خواهد بود.
مالیات بر ارث املاک اداری و صنعتی
مبلغی که به عنوان مالیات بر ارث برای املاک اداری و صنعتی در نظر گرفته می‌شود مشابه املاک تجاری است. در این شرایط نیز باید وراث مبلغی برابر با ۳ درصد ارزش واقعی روز ملک را به عنوان مالیات بپردازند. منتها با توجه به اینکه قیمت املاک اداری و صنعتی نسبت به املاک تجاری کمتر است، مبلغی که باید وراث به عنوان مالیات بپردازند هم کمتر خواهد بود.
بازماندگان متوفی تنها زمانی می‌توانند تقسیم ترکه را انجام دهند و اموال به جا مانده از فرد را تقسیم کنند که مالیات بر ارث را پرداخت کرده باشند.
محاسبه مالیات بر ارث ملک
برای محاسبه نرخ مالیات بر ارث ملک لازم است که ابتدا طبقات ارث و تعداد وراث هر طبقه مشخص شود. سپس میزان مالیات ملک محاسبه شده و توسط وراثی که از متوفی ارث می‌برند پرداخت خواهد شود. برای املاک مسکونی وراث طبقه دوم و سوم باید به ترتیب ۲ و ۴ برابر بیشتر از وراث طبقه اول مالیات بپردازند. یعنی مالیات بر ارث املاک مسکونی برای وراث طبقه اول برابر ۷.۵ درصد و برای وراث طبقه دوم و چهارم به ترتیب برابر ۱۵% و ۳۰% خواهد بود.
برای مالیات بر ارث املاک تجاری و اداری نیز این قانون برقرار است. یعنی وراث طبقه دوم و سوم باید ۲ و ۴ برابر بیشتر از افرادی که در طبقه اول ارث قرار دارند مالیات بدهند. یعنی مالیات املاک تجاری و اداری برای وراث طبقه اول ۳ درصد و برای وراث طبقه دوم و سوم به ترتیب ۶ و ۱۲ درصد خواهد بود.
مالیات بر ارث ملک طبق قانون قدیم
اگر متوفی قبل از سال ۱۳۹۵ فوت شده باشد مبلغی که باید وراث به عنوان مالیات بر ارث بپردازند رقم متفاوتی خواهد بود. یعنی وراث طبقه اول به عنوان مالیات بر ارث املاک مسکونی، تجاری و… باید ۳۵% مالیات بپردازند. برای وراث طبقه دوم و سوم این مبلغ برابر ۴۵% و ۵۵% خواهد بود.
با توجه به این درصد بندی، مشخص می‌شود که وراث متوفیان قبل از سال ۹۵ نسبت به افرادی که سال ۹۵ به بعد فوت شده‌اند باید مالیات بیشتری را برای املاکی که به آنها ارث رسیده بپردازند.
سخن پایانی
برای محاسبه مالیات بر ارث باید انجام شده و میزان اموال منقول و غیرمنقول متوفی مشخص شود. سپس بر اساس طبقات ارث مالیات ملک و… محاسبه می‌شود و وراث موظف هستند آن را بپردازند. در صورتی که وراث مالیات بر ارث را پرداخت نکنند، امکان دخل و تصرف در ملک و… را نخواهند داشت و تقسیم ترکه ممکن نخواهد بود.
برای تعیین و انحصار وراثت می‌توانید از وکلای دادسو کمک بگیرید. وکلای موسسه حقوقی دادسو پرونده‌های موفق زیادی را در زمینه انحصار وراثت به سرانجام رسانده‌اند؛ و انحصار وراث را در کمترین زمان می‌توانید با کمک آنها انجام دهید.
آیا پرداخت مالیات بر ارث اجباری است؟
تنها در صورتی وراث می‌توانند در اموال به جا مانده از متوفی دخل و تصرف کنند که مالیات بر ارث را پرداخته باشند
ت محل وقوع مال پرداخت شده است به نرخ 25 درصد مشمول مالیات بر ارث است.
ارزیابی املاک
به موجب تبصره یک ماده 32 قانون مالیات های مستقیم ، اثاث البیت محل سکونت از نظر مالیاتی جزء ماترک متوفی محسوب نخواهد شد.
با استناد به تبصره 2 ماده 32، در مورد ساختمان هایی که با توجه به نوع مصالح یا طرز معماری خاص دارای ارزش فوق العاده هستند ارزش معاملاتی اعیانی ملاک نبوده و اداره امور مالیاتی مکلف است در این مورد و همچنین در ارزیابی جواهر و اشیای نفیس از نظر کارشناس یا کارشناسان و متخصص یا متخصصین ذیربط استفاده کند.
تبصره 3 ماده 32 قانون مالیات های مستقیم در مواردی که منفعت مال، مورد وصیت یا نذر واقع می شود و همچنین در حبس چنانچه پس از انقضای مدت، اصل مال عاید وراث شود، ارزش مال مورد وصیت و نذر و حبس، به تاریخ حین الفوت مورث با رعایت مسلوب المنفعه بودن آن تقویم و به سهم الارث وراثی که مال عاید آنها می شود اضافه و مشمول مالیات بر ارث خواهد بود.
نرخ مالیات بر ارث
به موجب ماده 20 قانون مالیات های مستقیم
نرخ مالیات بر ارث نسبت به سهم الارث به شرح زیر است:
از سهم الارث هر یک از وراث طبقه اول مبلغ 30 میلیون ریال به عنوان معافیت کسر و مازاد به نرخ های مذکور مشمول مالیات می باشد. معافیت مذکور برای هر یک از وراث طبقه اول که کمتر از 20 سال سن داشته یا محجور یا معلول از کار افتاده باشند مبلغ 50 میلیون ریال خواهد بود.
بر اساس ماده 38 قانون مالیات های مستقیم ، اموالی که به موجب وقف یا حبس یا نذر یا وصیت منتقل می شود (به غیر از مواردی که در بند 3 ماده 24 قانون مالیات های مستقیم برخوردار می باشند و یا مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی می گردند) به شرح زیر مشمول مالیات است:
الف) در مورد وقف یا حبس، منافع مال هر سال مشمول مالیات به نرخ مقرر در ماده 131 قانون مالیات های مستقیم خواهد بود.
ب) در نذر و وصیت چنانچه منافع مورد نذر و وصیت باشد، به شرح بند الف فوق و در صورتی که عین مال مورد نذر و وصیت باشد، ارزش مال طبق مقررات ( فصل مالیات بر ارث) تعیین و یک جا به نرخ مقرر برای وراث طبقه دوم مشمول مالیات خواهد بود.
اموالی که مشمول مالیات بر ارث نمی شود
به موجب بند (1) ماده 24 قانون مالیات های مستقیم
وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس انداز خدمت و مزایای پایان خدمت، مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه های اجتماعی و نیز وجوه پرداختی توسط موسسات بیمه یا بیمه گزار و یا کارفرما از قبیل بیمه عمر، خسارت فوت و همچنین دیه و مانند آنها حسب مورد که یک جا و یا به طور مستمر به ورثه متوفی پرداخت می شود.
به موجب بند 3 ماده 24 قانون مالیات های مستقیم، اموالی که برای سازمان ها و موسسه های مذکور در ماده (2) این قانون مورد وقف یا نذر یا حبس واقع گردد به شرط تایید سازمان ها و موسسه های مذکور.
به موجب بند 4 ماده 24 قانون مالیات های مستقیم، هشتاد درصد اوراق مشارکت و سپرده های متوفی نزد بانک های ایرانی و شعب آنها در خارج از کشور و موسسه های اعتباری غیر بانکی مجاز؛ همچنین پنجاه درصد ارزش سهام متوفی در شرکت هایی که سهام آنها طبق قانون مربوط در بورس پذیرفته شده باشد و چهل درصد ارزش سهام یا سهم الشرکه متوفی در سایر شرکت ها و نیز چهل درصد ارزش خالص دارایی متوفی در واحدهای تولیدی، صنعتی، معدنی و کشاورزی.
به موجب ماده 21 قانون مالیات های مستقیم، اموالی که جزء ماترک متوفی باشد و تا یک سال پس از قطعیت مالیات و غیرقابل رسیدگی بودن پرونده امر در مراجع مالیاتی طبق قوانین یا احکام خاص مالکیت آنها سلب و یا به موجب گواهی سازمان ذیربط بلاعوض در اختیار وزارتخانه ها، موسسه های دولتی، شهرداری ها، نهادهای انقلاب اسلامی یا شرکت هایی که صددرصد سهام آنها متعلق به دولت باشد قرار گیرد، از شمول مالیات بر ارث خارج و در صورتی که بابت سلب مالکیت عوضی داده شود ارزش آن عوض یا اموال سلب مالکیت شده هر کدام کمتر است جزء اموال مشمول مالیات بر ارث محسوب و در هر حال چنانچه مالیاتی اضافه پرداخت شده باشد مسترد خواهد شد.
حکم این ماده در مواردی که وراث تمام یا قسمتی از اموال را که جزء ماترک باشد به طور رایگان به یکی از اشخاص مذکور در ماده (2) این قانون واگذار کنند جاری است.
به موجب ماده 25 قانون مالیات های مستقیم، وراث طبقه اول و دوم نسبت به اموال شهدای انقلاب اسلامی مشمول مالیات بر ارث نیستند.
وظایف و تکالیف مودیان
الف) ارایه اظهارنامه
به موجب ماده 26 قانون مالیات های مستقیم- وراث (منفردا یا مجتمعا) یا ولی یا امین یا قیم یا نماینده قانونی آنها مکلفند ظرف شش ماه از تاریخ فوت متوفی اظهارنامه ای روی نمونه مخصوصی که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می شود حاوی کلیه اقلام ماترک با تعیین بهای زمان فوت و تصریح مطالبات و بدهی های قابل احتساب به همراه مدارک مربوط به اداره امور مالیاتی صلاحیت دار ارایه کنند.
یادآوری: منظور از اداره امور مالیاتی صلاحیت دار، اداره امور مالیاتی است که آخرین اقامتگاه متوفی در محدوده آن قرار گرفته است.
ب) مدارک مورد نیاز:
وراث مکلف اند هنگام مراجعه به اداره امور مالیاتی مدارک زیر را ارایه و رسید دریافت دارند.
رونوشت یا تصویر گواهی شده اسناد مربوط به بدهی یا مطالبات متوقی.
رونوشت یا تصویر گواهی شده کلیه اوراق مثبت حق مالکیت متوفی نسبت به اموال و حقوق مالی.
در صورتی که اظهارنامه از طرف وکیل یا قیم یا ولی داده شود، رونوشت یا تصویر گواهی شده وکالت نامه یا
قیم نامه.
رونوشت یا تصویر گواهی شده آخرین وصیتنامه متوفی، اگر وصیت نامه موجود باشد
در مورد ملک: سند مالکیت، گواهی پایان کار ساختمان یا قبض پرداخت عوارض نوسازی.
در مورد اتومبیل: سند مالکیت.
در مورد محل کسب: رونوشت سند مالکیت یا سند اجاره و پروانه کسب.
در مورد سهام شرکت ها: برگه سهام و مدارک متعلق به شرکت.
در مورد وجوه نقد یا سپرده: دفتر بانکی و یا برگ سپرده و سایر مدارک بر حسب مورد.
ج) پرداخت مالیات
بر اساس ماده 28 قانون مالیات های مستقیم مشمولین مالیات بر ارث مکلفند مالیات متعلق را بر اساس اظهارنامه تا سه ماه پس از انقضای مهلت ارایه اظهارنامه به رسم علی الحساب پرداخت و رسید دریافت دارند