اگر سبک زندگی ناسالمی دارید، ورزش نمی‌کنید و از غذاهای چرب و فست‌فود زیاد استفاده می‌کنید، و یا اگر سابقه خانوادگی این بیماری را دارید، بهتر است قبل از اینکه اتفاقی بیافتد تحت نظر متخصص قلب و عروق قرار بگیرید. در دکترتو می‌توانید با بهترین متخصصان قلب و عروق آشنا شوید و برای گرفتن نوبت اقدام کنید. برای خواندن ادامه مطلب با تجارت نیوز همراه باشید.
گرفتگی رگ قلب چیست؟
بر اساس گزارشات جهان تیتر گرفتگی رگ قلب تحت عنوان بیماری قلبی عروقی و تصلب شرایین شناخته می‌شود. این معضل معمولا منجر به سکته قلبی و سایر بیماری‌های عروقی شده که به مجموعه آنها بیماری قلبی عروقی می‌گویند. سرخرگ‌هایی که مسئول جابه‌جایی خون از قلب به سایر اندام‌های بدن هستند، یک لایه نازک سلولی به نام اندوتلیوم (لایه درون رگی) دارند. در واقع این سلول‌ها به جریان خون اجازه می‌دهند تا به راحتی از رگ‌ها عبور کند.
به گفته تسنیم سفت و ضخیم‌‌شدن رگ‌های خونی، جریان خون ورودی به بافت‌های بدن را محدود می‌کند. این سخت و سفت‌شدن دیواره شریان‌ها، موجب از بین رفتن خاصیت ارتجاعی عروق و آسیب‌دیدن اندوتلیوم می‌شود. پس از آن شاهد تجمع کلسترول در دیواره و شروع آترواسکلروز خواهیم بود. بدن در واکنش به انباشت کلسترول، نوعی گلبول سفید را برای پاکسازی به محل گرفتگی می‌فرستد. اما گلبول‌های سفید همیشه هم موفق نمی‌شوند و گاهی نمی‌توانند در محل آسیب‌دیده کاری از پیش ببرند، در نتیجه در همان محل گیر می‌کنند.
تجمع کلسترول، کلسیم، ماکروفاژها و سایر مواد خونی باعث تشکیل پلاک می‌شود که گاهی فقط تا حد مشخصی رشد می‌کند و پس از آن رشدش متوقف می‌شود. به‌گونه‌ای که خطر و مشکلی برای فرد ایجاد نمی‌کنند. اما گاهی هم این پلاک‌ها شریان را مسدود و جریان خون را دچار مشکل می‌کنند. در چنین مواقعی، ریسک تشکیل لخته خون بالا می‌رود و خطر جدی‌تری فرد را تهدید می‌کند. در مواردی هم ازهم‌پاشیدن پلاک‌ها منجر به ایجاد لخته خون، مسدود شدن شریان و نهایتا سکته مغزی و حمله قلبی خواهد شد.
علائم گرفتگی عروق قلب چیست؟
آترواسکلروزیس نوعی بیماری است که نخستین نشانه‌های آن در دوره نوجوانی ظاهر می‌شود و به‌تدریج با بالاتر رفتن سن، شکل می‌گیرد. در مراحل اولیه، رگه‌های گلبول‌های سفید روی جداره شریان‌ها تشکیل می‌شوند. در این حالت معمولا گرفتگی عروق خفیف خواهد بود و با گرفتگی رگ قلب بدون علامت مواجه هستیم که نشانه‌های خاصی ندارد. اما زمانی‌که شریان خونی بسته می‌شود، جریان خون کافی به بافت و اندام‌های بدن نمی‌رسد و اینجاست که با گرفتگی عروق قلبی روبرو خواهیم بود. نشانه‌ها و علائم گرفتگی رگ قلب بسته به شریانی که مسدود شده است بستگی دارد. در ادامه به علائم گرفتگی برخی از شریان‌های مهم می‌پردازیم:
۱. شریان‌های کاروتید: این رگ‌ها مسئول خونرسانی به مغز هستند. گرفتگی رگ قلب به مغز، خطر را به دنبال دارد. از جمله علائم گرفتگی رگ قلب به مغز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سردرد
- تنگی نفس
- ضعف
- بی‌حسی صورت و فلجی.
۲. عروق کرونری: این شریان‌ها وظیفه خونرسانی به قلب را برعهده دارند. زمانی‌که جریان خونرسانی به قلب محدود می‌شود، باید منتظر بود. در ادامه علائم گرفتگی عروق کرونری را مطالعه می‌کنید:
- درد قفسه سینه
- سرفه
- استفراغ
- اضطراب شدید
- احساس ضعف.
۳. شریان‌های کلیوی: این شریان‌ها، خون مورد نیاز را به کلیه‌ها می‌رسانند. طبیعی است که محدودیت خونرسانی به کلیه‌ها احتمال ابتلا به بیماری‌های کلیوی را افزایش می‌دهد. علائم گرفتگی شریان‌های کلیوی عبارت‌اند از:
- بی‌اشتهایی
- ورم دست و پاها
- اختلال در تمرکز.
درمان گرفتگی رگ قلب
نخستین گام برای درمان آترواسکلروز تغییر شیوه و سبک زندگی است. در صورتی‌که تغییر سبک زندگی تأثیری در روند بهبود بیماری نداشته باشد، نوبت به روش‌های درمان دارویی و نهایتا جراحی و عمل گرفتگی رگ قلب می‌رسد. در درمان گرفتگی رگ قلب باید به‌دنبال کاهش علائم در بیمار بود تا بتوان خطر ایجاد لخته خون را کاهش داد. علاوه بر این روش درمان باید عوامل خطر ایجاد تجمع پلاک‌ها را کاهش دهد و همچنین از انسداد شریان‌های خونی و بیماری‌های ثانویه مرتبط با گرفتگی رگ جلوگیری کند. روش‌های مختلف درمان آترواسکلروز به‌شرح زیر هستند:
- تغییر سبک زندگی: با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی مثل کنترل وزن و جلوگیری از چاقی، مدیریت استرس، تحرک و فعالیت بدنی، توقف مصرف الکل و ترک اعتیاد می‌توان گرفتگی عروق قلب خفیف را درمان کرد. در این راستا مصرف رژیم غذایی با چربی محدود و سرشار از فیبر هم توصیه می‌شود.
- روش‌های دارویی: در مواردی که دیگر تغییر سبک زندگی جوابگو نیست، پزشک روش درمان با دارو تجویز می‌کند. داروهای ضدپلاکت و داروهای استاتین برای جلوگیری از ایجاد لخته خون و تجمع پلاک و کاهش کلسترول تجویز می‌شوند. برای کاهش فشار خون هم پزشک مصرف بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین توصیه می‌کند.
- جراحی: در مواردی که درصد گرفتگی رگ قلب شدید باشد جراحی توصیه می‌شود. عروق کرونری یا پیوند بای‌پس عروق (CABG) از طریق ، از روش‌های متداول درمان آترواسکلروز هستند. در روش آنژیوپلاستی به‌عنوان عمل گرفتگی رگ قلب، بالن درون رگ‌ها قرار می‌گیرد تا شریان خون باز شود. از دیگر روش‌های برطرف کردن گرفتگی رگ قلب و با فنر زدن قلب است.
- چگونه از ابتلا به گرفتگی عروق قلب جلوگیری کنیم؟
شاید بد نباشد اشاره‌ای به جمله معروف داشته باشیم که «پیشگیری بهتر از درمان است». پیشگیری از گرفتگی رگ قلب بهترین روش درمان این بیماری خطرناک محسوب می‌شود. پیش از این اشاره کردیم که برای جلوگیری از تنگ یا مسدود‌شدن شریان‌ها و تجمع پلاک، باید سبک زندگی سالمی را انتخاب کنید. روش پیشگیری از ابتلا به بیماری گرفتگی عروق قلب مشابه با روش‌های است. پس رعایت نکات زیر را در برنامه زندگی خود قرار دهید:
- رژیم غذایی سالم، پرهیز از مصرف نوشیدنی‌های الکلی، عدم مصرف دخانیات و مواد مخدر، ورزش و تحرک بدنی از راه‌های پیشگیری از گرفتگی رگ قلب هستند.
- مصرف مواد غذایی حاوی چربی‌های اشباع‌نشده مثل ماهی‌های چرب، آووکادو، روغن زیتون، آجیل، مغزدانه‌ها و گردو سطح کلسترول بد خون را پایین نگه می‌دارد و از گرفتگی رگ‌های قلبی پیشگیری می‌کند.
مصرف برخی مواد خوراکی هم در پیشگیری از بیماری گرفتگی عروق قلبی مؤثر خواهد بود:
- روش درمان گرفتگی رگ قلب با سیر از جمله روش‌های کم‌هزینه و در دسترس است که با کاهش کلسترول بد خون باعث می‌شود خون راحت‌تر در رگ‌ها جریان پیدا کند.
- سیب هم ماده خوراکی دیگری است که برای درمان این مشکل عروقی به کار می‌رود. مصرف سیب، کلسترول و فشارخون را تنظیم می‌کند و مصرف روزانه یک عدد سیب احتمال ابتلا به سکته قلبی را کاهش می‌دهد.
- لیمو به‌دلیل آن‌که ویتامین C دارد، آنتی‌اکسیدانی است که با تنظیم فشارخون می‌تواند التهاب عروقی را کاهش دهد و نقش مؤثری در درمان گرفتگی رگ قلب داشته باشد.
- جو دوسر مثل روغن زیتون به‌خاطر آن‌که حاوی چربی خوب است، کلسترول بد را کاهش می‌دهد. مصرف جو دوسر به‌دلیل خاصیت پاکسازی رگ‌ها برای بیماران مبتلا به آترواسکلروز توصیه می‌شود.
- انار با تصفیه خون از بسته شدن رگ‌های قلبی پیشگیری می‌کند.
- اسفناج با دارا بودن پتاسیم، آهن و فیبر یکی از مواد غذایی مفید جهت پیشگیری از گرفتگی عروق قلب به شمار می‌آید.
رگ‌های قلب
دیواره‌های قلب ماهیچه‌های ضخیمی هستند که خون را به سراسر بدن پمپاژ می‌کنند. این عضلات با دریافت سیگنال‌های الکتریکی، تقریباً یک‌بار در ثانیه منقبض می‌شوند. برای اینکه خون به‌آرامی و در جهت درست آن در بدن جریان داشته باشد دریچه‌های داخل قلب بسیار منظم و به‌موقع باز و بسته می‌شوند. در ریه‌ها خون غنی از اکسیژن به سمت چپ قلب می‌رود و از آنجا به سایر نقاط بدن پمپ می‌شود. در بافت‌ها اکسیژن به سلول‌ها تحویل و دی‌اکسیدکربن توسط خون جمع‌آوری می‌شود و به سمت راست قلب بازمی‌گردد و سپس آن را به ریه‌ها پمپاژ می‌کند تا دی‌اکسیدکربن از طریق بازدم دفع شود.
مانند هر عضله دیگری در بدن، عضله قلب نیز نیاز به خونرسانی مناسب دارد. عروق کرونر تأمین‌کننده خون عضله قلب هستند. عروق کرونر درواقع اولین شریان‌هایی هستند که از شریان بزرگ آئورت منشعب می‌شوند. شریان آئورت خون غنی از اکسیژن را از بطن چپ قلب به تمام نقاط بدن انتقال می‌دهد. شریان کرونر راست عمدتاً ماهیچه بطن راست قلب را تأمین می‌کند و شریان کرونر چپ به دو قسمت تقسیم می‌شود و سایر عضله قلب را تأمین می‌کند. همچنین شریان‌های کرونر اصلی به شاخه‌های کوچک‌تری منشعب می‌شوند تا تمام ماهیچه‌های قلب را تأمین کنند.
علائم گرفتگی رگ قلب در کودکان و نوجوانان
در این قسمت از مقاله به مهم‌ترین علائم مشکلات قلبی در کودکان و نوجوانان اشاره می‌کنیم. البته لازم به ذکر است که بروز این علائم در کودکان و نوجوانان به معنی وجود حتمی مشکلات قلبی نیست و علائم ذکرشده ممکن است به دلایل مختلفی بروز کنند. برای مثال، برخی کودکان به‌طور طبیعی بیشتر عرق می‌کنند و برخی دیگر هنگام خواب تعریق شبانه دارند.
می‌تواند ناشی از مصرف زیاد کافئین و سرگیجه ممکن است ناشی از نوشیدن کم مایعات باشد. بااین‌حال، اگر در کودک و یا نوجوان هر یک از علائم لیست شده بروز کرد بهتر است برای معاینه و اطمینان از سلامتی فرزند خود به متخصص قلب و عروق مراجعه کنید. علائم مشکلات قلبی در کودکان و نوجوانان به‌صورت زیر است:
- کودک یا نوجوان قادر به هماهنگی فیزیکی با همسالان خود نیست
- نوجوان زودتر از دوستان خود در زمان ورزش دچار تنگی نفس می‌شود
- زودتر از سایر نوجوانان در زمان ورزش عرق می‌کند
- اطراف لثه و زبان کودک متمایل به رنگ آبی است
- زمان ورزش و فعالیت دچار درد قفسه سینه می‌شود
- نوجوتن دچار ضربان غیرطبیعی مثل پرش ضربان قلب است
- در زمان ورزش دچار سرگیجه می‌شود
درمان گرفتگی رگ قلب
ورزش منظم برای جلوگیری از گرفتگی رگ قلب
طبق تحقیقات به عمل آمده، همه ساله افراد زیادی در ایران و سراسر دنیا دچار حمله قلبی و یا می‌شوند. برای پیشگیری یا درمان این عارضه می‌توانید کارهای مفیدی را به‌صورت روزانه انجام دهید. در ادامه این مطلب به چند مورد از این فعالیت‌های مفید اشاره شده است.
- افراد چاق باید بر روی وزن خود کنترل داشته باشند تا چاقی باعث بروز گرفتگی رگ قلب در بدن آنها نشود.
- سعی کنید در طول روز فعالیت بدنی متناسب داشته باشید.
- ورزش کنید و این کار را به صورت منظم و متناسب با شرایط سنی و فیزیکی خود انجام دهید.
- رژیم غذایی مفید برای خود تهیه کنید.
- مصرف الکل، سیگار و چربی‌های اشباع شده را به حداقل برسانید.
- از پرخوری بپرهیزید.