از واژگونی اتوبوس‌های حامل دانش آموزان در اردوهای مدارس تا تصادفات خودروهای شخصی در تعطیلات و تصادفات شهری، خطای انسانی مهمترین عامل تصادفات جاده‌ای اعلام می شود.
این خطاها مواردی چون عدم توجه راننده به فاصله خودروی جلویی، سبقت غیرمجاز، انحراف به چپ، رانندگی و به خصوص خستگی و خواب آلودگی و سرعت بالا را شامل می‌شود. با این وجود کارشناسان علاوه بر عامل انسانی، امنیت جاده‌ها و کیفیت خودروها را نیز از مولفه های مهم حوادث جاده ای برمی‌شمرند.
از نظر کارشناسان پس از آموزش رانندگان و فرهنگ سازی در زمینه رعایت مقررات رانندگی، باید کیفیت ایمنی جاده‌ها و خودروها را بالا برد تا هر تصادف جاده ای ساده‌ای منجر به کشته شدن سرنشینان خودرو نشود.
بنابر اعلام مرکز اطلاع رسانی سازمان جهانی بهداشت، از سال ۲۰۱۰ میلادی، مرگ و میر ناشی از تصادفات جاده ای با ۵ درصد کاهش به ۱.۱۹ میلیون نفر در سال رسیده است. با این حال، تصادفات جاده ای همچنان یک بحران ایمنی جهانی است که عابران پیاده، دوچرخه سواران و سایر افراد آسیب پذیر را تهدید می‌کند.
یکی از اقدامات معمولی که کشورها برای کاهش تصادفات انجام می‌دهند، افزایش جریمه‌های رانندگی است که باعث می‌شود رانندگان در هنگام رانندگی احتیاط‌های بیشتری را در نظر بگیرند و در نهایت حوادث نیز کاهش یابد.
بنابر این گزارش، صدمات ناشی از تصادفات جاده ای علت اصلی مرگ کودکان و جوانان ۵ تا ۲۹ ساله است.
همچنین ۹۲ درصد از تلفات جانی در جاده های جهان در کشورهای با درآمد کم یا متوسط رخ می دهد و این در حالی است که این کشورها حدود ۶۰ درصد از وسایل نقلیه جهان را در اختیار دارند.
این گزارش همچنین می‌افزاید بیش از نیمی از مرگ و میر ناشی از تصادفات جاده ای در میان افراد آسیب پذیر از جمله عابران پیاده، دوچرخه سواران و موتورسواران است.
در همین حال بر اساس آمارها، بین ۲۰ تا ۵۰ میلیون نفر دیگر از صدمات غیر کشنده بر اثر تصادفات رنج می برند و بسیاری از آنها دچار معلولیت می شوند.
صدمات ناشی از تصادفات جاده ای در عین حال خسارات اقتصادی قابل توجهی را برای افراد، خانواده های آنها و به طور کلی ملت ها ایجاد می کند. این خسارات ناشی از هزینه‌های درمان و همچنین کاهش بهره‌وری برای کسانی است که بر اثر جراحات از کار افتاده‌اند و همچنین برای اعضای خانواده‌های آنها که برای مراقبت از مصدومان نیاز به مرخصی از کار یا محل تحصیل دارند.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟
وضعیت اجتماعی و اقتصادی
بیش از ۹۰ درصد مرگ و میرهای ناشی از تصادفات جاده ای در کشورهای کم درآمد و با درآمد متوسط رخ می دهد. نرخ مرگ و میر ناشی از تصادفات جاده ای در منطقه آفریقایی WHO بالاترین و در منطقه اروپا کمترین میزان است. حتی در کشورهای پردرآمد، افرادی که دارای پیشینه های اجتماعی-اقتصادی پایین ترند، بیشتر درگیر تصادفات ترافیکی جاده ای هستند.
سن
صدمات ناشی از تصادفات جاده ای علت اصلی مرگ کودکان و جوانان ۵ تا ۲۹ ساله است. به علاوه دو سوم تلفات ناشی از تصادفات جاده ای در بین افراد در سن کار (۱۸ تا ۵۹ سال) رخ می دهد.
جنسیت
مردان معمولاً ۳ برابر بیشتر از زنان در تصادفات جاده ای کشته می شوند.
افزایش آمار قربانیان تصادفات جاده‌ای در اتحادیه اروپا
آمار کشته شدگان در تصادفات رانندگی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۲ با ۴ درصد رشد نسبت به سال قبل به ۲۵ هزار و ۵۰۰ نفر رسید.
در آلمان به ویژه آمار کشته شدگان تصادفات رانندگی نسبت به سال قبل افزایش داشته است. در سال ۲۰۲۲ در آلمان ۲۷۸۲ نفر بر اثر تصادفات رانندگی جانشان را از دست دادند که ۹ درصد بیشتر از سال قبل است.
کارشناسان می‌گویند کمترین میزان مرگ و میر در جاده‌ها در سال ۲۰۲۱ بود که به دلیل پاندمی کرونا و تعطیلات عمومی، خیابان‌ها و جاده‌ها بسیار کم رفت و آمد بودند.
به گفته کمیسیون اتحادیه اروپا تصادفات رانندگی در سال ۲۰۲۲ در اتحادیه به نسبت سال قبل از گسترش بیماری کرونا ۹ درصد کاهش داشته اما آمار کشته شدگان به‌سرعت کم نمی‌شود. در سال ۲۰۱۸ اتحادیه اروپا این هدف را ترسیم کرد که شمار کشته شدگان رانندگی تا سال ۲۰۳۰ به نصف کاهش پیدا کند.
بیشترین کاهش تعداد کشته شدگان مربوط به دو کشور لیتوانی و لهستان است که بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۲ حدود ۳۰ درصد بوده است. تلفات انسانی تصادفات در لهستان اما همچنان بالاتر از حد متوسط اروپاست.
چگونه می‌توان از تصادفات رانندگی جلوگیری کرد؟
می توان از صدمات ناشی از تصادفات جاده جلوگیری کرد. دولت ها باید برای رسیدگی به ایمنی جاده ها به شیوه ای جامع اقدام کنند. این امر مستلزم مشارکت چندین بخش مانند حمل و نقل، پلیس، بهداشت و آموزش و همچنین بخش خصوصی و … است. این امر نیاز به اقداماتی دارد که ایمنی جاده ها، وسایل نقلیه و همه افراد در جاده را مورد توجه قرار دهد.
مداخلات مؤثر شامل طراحی زیرساخت‌های ایمن‌تر و ترکیب ویژگی‌های ایمنی راه در برنامه‌ریزی حمل‌ونقل، بهبود ویژگی‌های ایمنی وسایل نقلیه، افزایش مراقبت های پس از تصادف، تنظیم و اجرای قوانین مربوط به خطرات کلیدی و افزایش آگاهی عمومی است.
راه‌های افزایش ایمنی
دولت‌ها می‌توانند بخش بزرگی از عوامل تصادفات رانندگی را با بالا بردن استانداردهای جاده‌ای، ایجاد قوانین ایمنی خودرو و فرهنگ سازی و آموزش صحیح رانندگان از میان بردارند.
برخی از اقدامات در این زمینه عبارتند از:
– کاهش تخطی از سرعت مجاز با استفاده از افزایش آگاهی رانندگان، تشدید مجازات متخلفان، توسعه سیستم نظارت و کنترل
ارتقای ایمنی موتورسیکلت سواران با راهبردهای ارتقای نظام آموزش موتور سواران، ترویج استفاده از کلاه و لباس ایمنی، تجهیز موتورسیکلت ها به سیستم های خودکار تطبیق سرعت و تشدید مجازات متخلفان
– کاهش معضل خستگی رانندگان از طریق افزایش آگاهی، بهبود سیستم نظارت بر ساعات کار رانندگان حمل و نقل عمومی و توسعه و تجهیز استراحتگاه‌های بین راهی
– ارتقای ایمنی عابران پیاده
– بهبود وضعیت استفاده از کمربند ایمنی
– کاهش استعمال مواد مخدر، الکل و مواد محرک
– بهبود رعایت قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی
– ارتقای ایمنی وسایل نقلیه
– ارتقای سیستم خدمات امداد، نجات و فوریت‌های پزشکی