زگیل تناسلی شایع ترین بوده و زائده های گوشتی ناشی از آن در اطراف ناحیه تناسلی و مقعد ظاهر می شوند. زگیل تناسلی منشا ویروسی دارد ازاین رو قابل انتقال است و می تواند در حین رابطه جنسی از فرد آلوده به فرد سالم سرایت کند. درصورتی که به دنبال مطالب جدید پزشکی در خصوص زگیل تناسلی علائم درمان آن و سایر نکات مرتبط هستید این مقاله از مجله سلامت هومکا را تا انتها دنبال کنید.
زگیل های تناسلی زائده و برجستگی های گوشتی شکلی هستند که در ناحیه تناسلی و اطراف مقعد ظاهر می شوند. این زائده ها گاهی تکی و گاهی خوشه ای هستند یعنی چندین زگیل در یک ناحیه کنار هم قرار دارند. یک فرد زمانی به این زگیل های تناسلی مبتلا می شود که به دلیل رابطه جنسی پرخطر ویروس HPV که عامل زگیل تناسلی است را از فرد مقابل گرفته باشد.
ازآنجاکه ویروس HPV مسری است و از راه جنسی منتقل می شود هرگونه رابطه جنسی محافظت نشده و پرخطر فرد را در معرض این نوع عفونت و آلودگی قرار می دهد. بیش از 100 نوع ویروس در خانواده HPV وجود دارد اما تنها چند مورد از آن ها باعث بروز زگیل تناسلی می شوند. البته بعضی از سویه های HPV در ابتلا به در زنان ابتلا به سرطان مقعد سرطان آلت تناسلی مردانه و و حلق نقش دارند.
یک فرد ممکن است درآن واحد به چندین سویه از ویروس HPV مبتلا باشد. راه های مختلفی برای درمان زگیل مقعدی وجود دارد که همه آن ها مستلزم مراجعه به پزشکان متخصص پوست (درماتولوژیست) و سپری کردن کامل دوره درمان و احیاناً چندین بار مراجعه برای پایش بیماری ضروری است.
علائم زگیل تناسلی
زگیل های تناسلی بر روی پوست و غشاهای مخاطی ناحیه تناسلی و مقعد آشکار می شوند:
معمولاً زگیل های تناسلی دردناک نیستد اما می توانند باعث خارش تغییر رنگ پوست و گاهی خونریزی جزئی شوند. البته عفونت های HPV همیشه با زگیل و علائم همراه نیستند چراکه گاهی فرد ممکن است آلوده به ویروس باشد اما هیچ گونه نشانه ای در بدن وی بروز نکرده باشد. اما چنین فردی ناقل به حساب می آید و می تواند ویروس را به دیگران نیز انتقال دهد. بیشتر انواع HPV غیر سرطانی هستند اما تعدادی نیز دارای پتانسیل سرطان زایی هستند و می توانند سلول های دهانه رحم و یا سلول های پوستی ناحیه تناسلی را به سمت بدخیمی سوق دهند.
زگیل های تناسلی چقدر بر روی پوست باقی می مانند؟
در حدود 80 درصد موارد ویروس HPV تا 24 ماه پس از ابتلا خودبه خود از بدن پاک می شود. اگر علائمی بروزکرده و زگیل های قابل مشاهده در ناحیه تناسلی دیده شوند مصرف دارو می تواند طی سه هفته تا یک ماه زگیل ها را از بین ببرد. علی رغم از بین رفتن زگیل ها ممکن است ویروس HPV همچنان در بدن باقی مانده و احتمال سرایت آن به دیگران وجود داشته باشد. در حدود 10 تا 20 درصد از افراد آلودگی HPV به صورت مادام العمر خواهد بود.
شکل ظاهری و نشانه های زگیل تناسلی
زگیل تناسلی بلافاصله پس از آلودگی به ویروس ظاهر نمی شود و شاید چند هفته تا چند ماه طول بکشد تا در فرد آلوده نمایان گردد. زگیل تناسلی معمولاً ظاهری شبیه تکه های گل کلم دارد و گاهی چندین زگیل در کنار هم و به صورت خوشه ای قرار می گیرند. در زمان لمس زگیل حالت نرم و صاف دارد و معمولاً به رنگ پوست و گاهی تیره تر از پوست است.
احتمال بروز زگیل تناسلی بر روی لب ها داخل دهان گلو و زبان هم وجود دارد. این شکل از زگیل ها به دلیل رابطه دهانی به وجود می آیند. گاهی اوقات زگیل ها کوچک هستند و با چشم قابل تشخیص نیستند اما علائم زیر را به همراه دارند (اگر زگیل گسترش پیدا کند و یا بزرگ شود علائم نیز تشدید می شوند):
- ترشحات واژن
- خارش موضعی
- خون ریزی
- سوزش
از کجا بفهمیم زگیل تناسلی داریم؟
زگیل تناسلی برجستگی ها و زائده هایی معمولاً به رنگ پوست یا گاهی متمایل به صورتی هستند که روی آلت تناسلی واژن دهانه رحم کیسه بیضه یا مقعد ظاهر می شوند. اگر به صورت کلوزآپ و در فاصله کمتر به آن ها نگاه کنیم به نوعی شبیه تکه های کوچک گل کلم هستند. فرد مبتلا ممکن است تنها یک زائده گوشتی بروز دهد و یا گاهی چندین زائده کنار هم پدیدار شوند.
زگیل های تناسلی معمولاً درد ندارند اما با خارش و گاهی خونریزی همراه هستند. البته خاطر نشان می شود که تمام برجستگی های پوستی زگیل نیستند چراکه بعضی از عفونت های پوستی و گاهی جوش های پوستی ممکن است با زگیل تناسلی اشتباه گرفته شوند. ازاین رو تشخیص دقیق آن ها مستلزم معاینه پزشکی است. برای اطلاع از ابتلا به زگیل تناسلی می توانید را انجام دهید.
انواع زگیل تناسلی
بیش از صد نوع مختلف ویروس HPV انسانی تاکنون شناخته شده اند اما از این تعداد تنها تعداد انگشت شماری قادر به ایجاد زگیل های تناسلی هستند. سویه های 6 و 11 ویروس HPV از دلایل به وجودآمدن زگیل تناسلی در مردان و زنان هستند و از راه تماس پوستی و غالباً در زمان رابطه جنسی منتقل می شوند. شیوع زگیل تناسلی معمولاً در زنان بیشتر است اما در مردان نیز زگیل تناسلی بر روی آلت تناسلی و به خصوص به سمت نوک آلت بروز می کند. زگیل تناسلی محدود به واژن و آلت تناسلی نیست چراکه هم در مردان و هم زنان بروز آن در ناحیه مقعد نیز محتمل است.
تفاوت زگیل تناسلی با جوش چیست؟
روئیت برجستگی های پوستی و گوشتی در ناحیه تناسلی شایع است. گاهی اوقات این برجستگی ها مانند جوش های پوستی چرکی هستند اما گاهی به شکل تبخال بوده و در بعضی شرایط نیز گوشتی و سفت هستند. هر کدام از این برجستگی ها دلایل زمینه ای مختلفی دارند و در بیشتر موارد علت زمینه ای جدی نیست اما مهم است که تفاوت آن ها را بدانیم تا در صورت لزوم به پزشک مراجعه کرده و از گسترش و پیشرفت بیماری پیشگیری کنیم.
زگیل تناسلی یک عفونت مقاربتی (STI) است که توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می شود. توده ها و زائده های زگیل تناسلی مسری هستند و غالباً شکل و ظاهر آن ها به صورت زیر است:
- کوچک و گوشتی
- مسطح یا برجسته
- نرم و انعطاف پذیر
- به صورت خوشه ای یا به منفرد
در مقابل جوش های ناحیه تناسلی از نظر ظاهری مانند جوش های صورت هستند و به دلیل مسدود شدن منافذ فولیکول های مو ایجاد می شوند. به دلیل رشد باکتری در داخل این منافذ جوش ها حالت چرکی به خود گرفته و معمولاً برجسته و ملتهب هستند. گاهی جوش ها عمیق تر بوده و به صورت زیرپوستی و کیست مانند ظاهر می شوند.
در چنین حالتی جوش ها ملتهب و دردناک هستند درحالی که زگیل تناسلی دردناک نیست اما با خارش و گاهی خونریزی همراه است. گاهی به دام افتادن موها در زیر پوست ناحیه تناسلی و مقعد باعث ایجاد شدن برجستگی ها و کیست هایی شده که ممکن است با زگیل تناسلی اشتباه گرفته شوند. معمولاً ملتهب قرمز و چرکی و ظاهر آن ها شبیه جوش معمولی است.
زگیل تناسلی بعد از چند وقت نمایان می شود؟
ظاهر شدن زگیل های تناسلی ممکن است چندین هفته چندین ماه و یا حتی چندین سال پس از آلوده شدن به ویروس اتفاق بیافتد و این موضوع از فردی به فرد دیگر کاملاً متغیر است. به همین دلیل در افراد فعال جنسی و افرادی که رفتارهای پرخطر جنسی دارند اینکه چه زمانی به ویروس مبتلا شده و یا کدام یک از شرکای جنسی وی آلوده بوده بسیار دشوار است.
همان طور که گفته شد شاید حتی چند سال نیز طول بکشد تا ویروس HPV به صورت زگیل تناسلی نمایان شود و از طرفی ممکن است فردی ویروس را داشته باشد اما هیچ گاه علائمی بروز ندهد و به زگیل نیز مبتلا نشود. اما او ناقل است و می تواند ویروس را به همسر خود انتقال داده و باعث به وجود آمدن زگیل تناسلی در وی گردد. بنابراین دانستن اینکه چه زمانی به ویروس آلوده شده اید و یا چه کسی آن را انتقال داده نیازمند مشورت بیشتر با پزشک است.
چه بیماری هایی با زگیل تناسلی اشتباه گرفته می شوند؟
بعضی از بیماری ها و زائده های پوستی ممکن است شبیه به زگیل تناسلی به نظر برسند اما درواقع مشکلات دیگری هستند که غالباً با زگیل تناسلی اشتباه گرفته می شوند. از این مشکلات پوستی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- (Bartholin’s cyst): این کیست از یک غده با همین نام منشا می گیرد. غدد بارتولن در نزدیکی دهانه واژن کار مرطوب نگه داشتن محیط واژن را بر عهده دارند. اگر این غدد عفونی شوند به صورت کیست های چرکی بر روی دهانه واژن نمایان می شوند
- ضایعات تبخال: این مشکلات پوستی شبیه جوش هستند و در اطراف واژن مقعد و آلت تناسلی مردانه ظاهر می شوند. تبخال جنسی نیز منشا ویروسی دارد و از راه رابطه جنسی منتقل می شود اما توسط ویروس دیگری به نام هرپس سیمپلکس ایجاد می شود (HSV)
- تگ های پوستی (اسکین تگ): این زائده های گوشتی معمولاً خطری برای سلامتی ندارند و با جراحی جزئی موضعی حذف می شوند
- جوش های پوستی: جوش ناحیه تناسلی معمولاً به دلیل عفونت فولیکول مو ایجاد می شود. اصلاح موهای زائد تناسلی با تیغ یکی از دلایل بالقوه بروز جوش های عفونی است
تشخیص زگیل تناسلی
برای تشخیص زگیل تناسلی مراحل زیر اجرا می شود:
- پرسش سوالاتی در مورد سلامتی سابقه روابط جنسی و سابقه بیماری های جنسی
- انجام معاینه بالینی در بخش هایی از بدن که احتمال بروز زگیل تناسلی وجود دارد
در بیشتر موارد پزشکان قادرند تنها با معاینه چشمی زگیل تناسلی را تشخیص دهند اما گاهی به دلیل شباهت بسیار زیاد زگیل به سایر ضایعات پوستی جهت تشخیص دقیق تر تست استووایت انجام می شود. در این تست پوست به صورت موضعی به یک محلول اسیدی ملایم آغشته می شود تا زگیل تناسلی نمایان تر گردد. اسید استووایت ممکن است باعث احساس سوزش خفیف شود. در زنان برای تشخیص زگیل های عمقی تر ممکن است داخل واژن نیز بررسی گردد. سایر روش های تشخیصی به صورت زیر است:
- که در آن پزشک با برداشتن یک نمونه سلولی از واژن و ارسال آن به آزمایشگاه به وجود عفونت HPV و سلامت سلول ها پی می برد
- تست DNA که پزشکان از طریق آن نوع سویه HPV را تشخیص داده و برنامه درمانی آتی را بر اساس آن تنظیم می کنند
آیا زگیل تناسلی خطرناک است؟
زگیل های تناسلی توسط سویه های کم خطر HPV ازجمله انواع HPV6 و HPV11 ایجاد می شوند که قابل درمان بوده و خطرناک نیستند. اما ابتلا به سویه های دیگر HPV نظیر HPV سویه های 16 و 18 که خطر بیشتری دارند باید در یک برنامه غربالگری تشخیص داده شوند تا از بروز بدخیمی پیشگیری گردد.
به گفته ی چندین نوع سویه HPV باعث بیماری در انسان می شوند که تعدادی از آن ها پرخطر و زمینه ساز برخی سرطان ها بوده درحالی که تعدادی کم خطر هستند و منجر به زگیل های تناسلی می شوند. بعضی دیگر از انواع HPV در ابتلا به سرطان های زیر نقش دارند:
آیا زگیل تناسلی درمان می شود؟
اگرچه زگیل تناسلی پس از مدتی ممکن است از بین برود اما ویروس ها می توانند همچنان در سلول ها باقی مانده و بار دیگر باعث عود زگیل شده و به دیگران نیز منتقل شوند. البته زگیل تناسلی پس از مدتی خودبه خود یا از طریق درمان از بین می رود اما تا مدتی پس از بهبودی زگیل لازم است که از برقراری رابطه جنسی خودداری کرد. پزشکان از شیوه های درمانی زیر به حذف زگیل تناسلی کمک می کنند.
تجویز داروها
درمان موضعی زگیل با تجویز داروهای زیر یکی از گزینه های احتمالی است:
- ایمی کیمود
- پودوفیلین و پودوفیلوکس
- تری کلرواستیک اسید یا TCA
- عمل جراحی
اگر زگیل ها در دوره مشخصی از بین نروند یکی از راه های برداشتن آن ها انجام جراحی است. جراحی زگیل به صورت جزئی و موضعی است و به یکی از روش های زیر صورت می گیرد:
- سوزاندن زگیل با جریان الکتریکی
- کرایوسرجری یا انجماد زگیل
- درمان لیزری
- برداشتن یا بریدن زگیل
- تزریق داروی اینترفرون
زگیل تناسلی دهانی
یکی از شکل های بیماری HPV ایجاد زگیل دهانی بر روی لب ها و داخل دهان و گاهی در حلق است. در میان افرادی که روابط پرخطر جنسی دارند حدود 7 درصد آنان ممکن است در معرض زگیل های دهانی قرار بگیرند و این زگیل ها ناشی از رابطه دهانی است. فراتر از زگیل بعضی از سویه های HPV قادرند سلول های دهان و گلو را به سمت سرطانی شدن پیش ببرند؛ بنابراین اگر به دنبال دانستن این موضوع هستید که آیا رابطه دهانی می تواند باعث زگیل و سایر مشکلات شود باید گفت بله همین طور است اگر رابطه پرخطر باشد فرد در معرض آلودگی ویروسی قرار می گیرد. این ویروس ها از طریق شکاف ها و زخم های موجود در لثه و پوشش دهان و گلو سلول ها را آلوده کرده و در همانجا تکثیر می شوند.
واکسن زگیل تناسلی
یکی از راه های موثر به منظور پیشگیری از ابتلا به زگیل تناسلی تزریق است. واکسن پاپیلومای انسانی با نام های گارداسیل و گارداسیل 9 قادرند فرد را در برابر ابتلا به گونه های شایع ویروس (HPV) محافظت کنند. این موضوع در خصوص پیشگیری از سرطان دهانه رحم اهمیت دوچندان دارد چراکه میزان شیوع سرطان دهانه رحم به دلیل ویروس HPV نگران کننده است.
واکسن گارداسیل برای سنین 9 تا 45 سال قابل استفاده است. تعداد دوزهای واکسن بستگی به سن دارد ولی معمولاً در دو یا سه دوز منظم ایمنی بلندمدت حاصل می شود. نکته مهم این است که واکسن های HPV زمانی موثر واقع می شوند که فرد قبل از آلوده شدن به ویروس آن ها را تجویز کند.
آیا بعد از درمان زگیل تناسلی می توان رابطه داشت؟
پس از درمان و ناپدید شدن زگیل ها همچنان خطر انتقال ویروس به سایرین وجود دارد. تشخیص اینکه چه زمانی فرد کاملا از ویروس HPV پاک می شود سخت است چراکه آزمایش مشخصی برای تشخیص این موضوع وجود ندارد. در بیشتر موارد ویروس پس از دو سال به طور کامل از بدن پاک می شود.
اینکه چه مدت زمان ویروس در بدن باقی می ماند بستگی به سلامت عمومی فرد و قدرت سیستم ایمنی وی دارد و این حالت از فردی به فرد دیگر متغیر است. در برخی افراد سیستم ایمنی قادر است در کمتر از چند ماه زگیل تناسلی را حذف کند اما این به معنی ریشه کن شدن ویروس در بدن نبوده و احتمال عود زگیل تناسلی دور از انتظار نیست. اگر به ابتلا به زگیل تناسلی مشکوک هستید بهتر است آزمایشات لازم را انجام دهید. با هومکا می توانید و تست پاپ اسمیر را در منزل انجام دهید.