رژه رسمی ورزشکاران ایرانی در المپیک ۲۰۲۴ پاریس در حالی ساعاتی دیگر برگزار خواهد شد که لباس مخصوص ورزشکاران برای این مراسم به شکل رسمی رونمایی نشده است. تصمیمی که دلیلی برای آن اعلام نشده اما احتمالا کمیته ملی المپیک برای عدم تکرار تجربه‌های پیشین خود مبنی بر انتقادات مردم از طراحی لباس از برگزاری مراسم رونمایی اجتناب کرده تا ورزشکاران بدون هیچ حاشیه‌ای این رویداد را آغاز کنند.
به گزارش مجله سلامتی ایران، صبح روز ۳۱ تیرماه و در فاصله ۵ روز به آغاز مسابقات المپیک ۲۰۲۴ خبری با عنوان «رونمایی از لباس بانوان ایران برای حضور در افتتاحیه المپیک» در رسانه‌ها و فضای مجازی منتشر شد. خبری که به سرعت دست به دست شد تا مشخص شود آیا لباسی که برای المپیک ۲۰۲۴ پاریس طراحی شده است نیز مشابه دو دوره اخیر رنگ و دوخت نه چندان دلچسبی دارد یا این بار برای طراحی آن فکر شده است؟
البته طولی نکشید که مشخص شد، خبری از برگزاری آیین «رونمایی» نبوده است و تنها یکی از خبرگزاری‌های مکتوب توانسته به عکسی بی‌کیفیت، تا حدی تار و با قاب‌بندی نامناسب از لباس رژه رسمی بانوان ورزشکار دست یابد. عکس منتشر شده مانتویی سفید رنگ و آویخته به چوب‌لباسی را نشان می‌داد که روی سینه سمت چپ آن نقشی از پرچم ایران و ۵ حلقه المپیک دوخته شده است. لباسی که به گواهی همان عکس در رنگ، دوخت، طراحی، استفاده از نمادهای ایرانی و انتقال فرهنگ و هنر توانایی رقابت با لباس‌های طراحی شده سایر کشورها را ندارد.
بیشتر بخوانید:
جای خالی هنر ایرانی در طراحی لباس ورزشکاران المپیک
در اطلاعات خبر مذکور تاکید شده بود که این لباس از سوی وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک به تأیید رسیده است و همین موضوع این احتمال را تقویت می‌کرد که شاید در همان مهلت کوتاه ۵ روزه به آغاز بازی‌ها، بالاخره مراسم رونمایی رسمی از لباس ورزشکاران انجام شود اما در نهایت این اتفاق رخ نداد. البته تصمیم اتخاذ شده با توجه به حواشی رونمایی از لباس ورزشکارانِ المپیکی در دو المپیک ۲۰۱۶ و ۲۰۲۰ چندان هم دور از ذهن نبود. اما این قصه تکراری از چه زمانی آغاز شد؟
سال ۹۵ بعد از رونمایی از لباس کاروان ایرانی برای المپیک ریو، لباس‌های طراحی شده سوژه رسانه‌ها، کارشناسان و حتی افراد عادی شد که تخصصی در حیطه مد و لباس نداشتند. برخی به شوخی و برخی با تندترین لحن ممکن انتقاداتی را درباره لباس طراحی شده که خالی از هرگونه نماد ایرانی بود، مطرح می‌کردند. لباسی که با ترکیب رنگ سورمه‌ای، آبی و نارنجی طراحی شده بود و نبودِ پشتوانه فکری و هنری قابل قبول برای طراحی آن بیش از هر چیز دیگری به چشم می‌آمد.
در این شرایط انتقادات به لباس طراحی شده آنقدر بالا گرفت که سرانجام لباس ورزشکاران برای المپیک ریو تغییر کرد و اعضای تیم با لباس‌های دیگری عازم مسابقات شدند. تغییری که این نوید را می‌داد که احتمالا مسئولان برای سری بعد برگزاری مسابقات المپیک، دقت نظر بیشتری در موضوع طراحی لباس به خرج دهند و از صاحب‌نظران حوزه مشورت گیرند تا علاوه بر رعایت اصول اولیه این کار، بتوانند طرحی را نهایی کنند که بیانگر بخشی از فرهنگ ایرانی نیز باشد.
اما سه سال پس از این ماجرا مقرر شد، کمیته ملی المپیک ایران و کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور با همراهی طراحان برجسته، رویداد هنر و صنعت مد در طراحی لباس کاروان ورزشی ایران را برای حضور در المپیک تابستانی توکیو ۲۰۲۰ طراحی کنند که بر این اساس، فراخوانی برای طراحی لباس کاروان ایرانی حاضر در المپیک ۲۰۲۰ توکیو منتشر شد اما بعد از گذشت دو سال از زمان انتشار این فراخوان، بعد از رونمایی از لباس کاروان ایران برای المپیک توکیو ۲۰۲۱، مجددا موج انتقادهای گسترده‌ای از سوی فعالان عرصه مد و لباس کشور و همچنین کاربران فضای مجازی نسبت به لباس انتخاب شده شکل گرفت اما با این وجود از لباس مذکور در رژه کاروان ایران در المپیک توکیو استفاده شد.
ماجرای انتقادات اما این بار متفاوت بود و بیشتر از سوی طراحانی که خود در فرآیند انتخاب حضور داشتند، مطرح شد. آنها با انتشار طراحی‌های خود در فضای مجازی نسبت به فرآیند کار شورای انتخاب لباس کاروان ایرانی المپیک توکیو انتقاد کردند. نوک پیکان انتقادات مطرح شده نیز مباحثی همچون رعایت نکردن عدالت میان طراحان را به عنوان نقطه آغاز اتفاقات ناخوشایند انتخاب لباس کاروان ایران برای المپیک ۲۰۲۱ نشانه گرفته بود و موید این موضوع بود که امکان انتخاب طرح‌های بهتری هم وجود داشته اما چنین نشده است!
نکته قابل توجه در این میان اما تغییر در سیاست‌های رونمایی از لباس ورزشکاران کاروان ایران در المپیک است. در واقع پس از حواشی رونمایی از لباس‌های المپیک ۲۰۱۶ مسئولین مربوطه در اقدامی نامتعارف، رونمایی از لباس کاروان ایران در المپیک توکیو را در دقیقه ۹۰ آن هم در مراسم بدرقه و در جایگاه CIP فرودگاه امام خمینی (ره) هنگام اعزام ورزشکاران برگزار کردند.
امسال نیز با این تصمیم جدید، خبری از رونمایی لباس‌های این دوره نشد و به جز یک تصویر بی‌کیفیت منتشر شده از لباس زنانه رژه رسمی و به فاصله چند روز انتشار عکس کت مردانه لباس رژه رسمی، تنها چند عکس سلفی و یادگاری که خود ورزشکاران گرفته و در فضای مجازی منتشر کردند تا حدی لباس‌های آنها را نشان می‌داد. تا اینکه روز گذشته (پنج‌شنبه – ۴ مرداد) بالاخره تصاویری نه چندان با کیفیت از لباس‌های ورزشکاران ایرانی حاضر در المپیک منتشر شد.
بر اساس همین تصاویر مشخص شد که لباس رسمی کاروان ایران در مراسم افتتاحیه به رنگ سفید و سرمه‌ای تیره است. در واقع لباس مردان کت سفید، تیشرت سرمه‌ای تیره و شلوار تیره و لباس زنان هم مانتوی سفید به همراه شلوار تیره رنگ است. این تصاویر نشان می‌دهد حتی برای پوشش سر زنان نیز مقنعه، شال و یا روسری خاص و ویژه‌ای طراحی نشده و به یک مقنعه ساده تیره رنگ بسنده شده است.
با انتشار تصاویر در فاصله زمانی کوتاهی، لباس رژه رسمی ورزشکاران المپیک دستمایه شوخی و انتقاد کاربران شبکه ایکس (توییتر سابق) قرار گرفت. عده‌ای لباس زنانه را کاملا شبیه به روپوشِ سفیدِ کادر درمان توصیف کرده بودند و عده دیگر نوشته بودند: «الان کجای این لباس قراره نشون بده ورزشکارای ایرانی دارن رژه می‌رن؟».
در این شرایط نیز پیگیری‌های خبرنگار مجله سلامتی ایران تا لحظه انتشار این گزارش حاکی از آن است که در طراحی لباس ورزشکاران برای المپیک ۲۰۲۴ پاریس برخلاف المپیک توکیو، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کارگروه ساماندهی مد و لباس نقشی نداشته‌اند و هر اقدامی که تاکنون در این زمینه صورت گرفته مربوط به کمیته ملی المپیک و وزارت ورزش و جوانان است.
بیشتر بخوانید:
جذاب‌ترین لباس‌های کاوران‌های ورزشی در المپیک
این اتفاقات و چالش‌های تکراری اما در شرایطی رخ داده است که سایر کشورها پیش از آغاز مسابقات، تصاویر لباس‌هایی که بر اساس مبانی مختلف ملی خود طراحی کرده بودند را منتشر کردند. لباس‌هایی که تصاویر آنها نشان می‌دهد بر اساس یک طرح دقیق و با صبر و حوصله طراحی شده‌اند تا علاوه بر حفظ اصول زیبایی‌شناختی، بتوانند نشان دهنده بخشی از هویت، فرهنگ و تمدن آن کشور باشند.
علاوه بر آن از آنجایی که المپیک ۲۰۲۴ در شهر پاریس به عنوان یکی از پایتخت‌های مد و فشن دنیا برگزار می‌شود، طراحی لباسی که بتواند توجهات را به خود جلب کند، می‌تواند نکته مثبت و حتی فرصتی برای طراح و کارخانه تولیدکننده لباس‌ها باشد. در واقع علاوه بر آنکه ورزشکارِ کشورشان می‌تواند به عنوان سفیر فرهنگی، نشان‌دهند اِلِمان‌های مهمی از آن کشور باشد؛ در عین حال تلاش می‌شود تا به مسائل اقتصادی هم توجه شود. چنانچه به عنوان مثال لباس‌های رسمی ورزشی کشور مغولستان که البته تا پیش از این در صنعت مد چندان هم حرفی برای گفتن نداشته، تاکنون توانسته توجهات زیادی را به خود جلب کند زیرا به اعتقاد طراحان توانسته به ظرافت از نمادها استفاده کند. این جلب توجه تا حدی پیش رفته است که برخی رسانه‌های خارجی عنوان کرده‌اند: «در حالی که بریتانیا برند «بن‌شرمن» و فرانسه برند «برلوتی» را دارد اما هرگز به ظرافت و زیبایی یونیفرم مغولستان نمی‌رسد!»
با این حال متاسفانه امسال هم به سیاق دو دوره قبل موضوع مهم طراحی لباس ورزشکارانی که قرار است در سطح بین‌المللی نشان‌دهنده فرهنگ و تمدن ایرانی باشد مغفول ماند. آن هم در شرایطی که به گواه متخصصان حوزه طراحی لباس، به دلیل وجود آثار مهمی در معماری، نقش فرش، نقوش کاشی و… در ایران، می‌توانستیم لباسی طراحی کنیم که ویترینی از ایرانِ بزرگ فرهنگی باشد. فرصتی که البته امسال هم از دست رفت اما باید دید آیا در ۴ سال پیشِ رو تا فرارسیدن دور جدیدی از مسابقات المپیک، قرار است برای طراحی لباس ورزشکاران المپیک فکری شود یا باز هم سیاست عدم رونمایی از لباس‌ها و سکوت دنبال می‌شود؟
انتهای پیام